Morgunblaðið - 12.12.2019, Blaðsíða 72

72 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. DESEMBER 2019
LAUGAVEGI 24 - REYKJAVÍK - S. 552 0800
SKIPAGÖTU 7 - AKUREYRI - S. 462 4646
VIÐTAL
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Þetta er í mínum huga drauma-
starf,“ segir Lára Sóley Jóhanns-
dóttir sem 1. ágúst tók við starfi
framkvæmdastjóra Sinfóníu-
hljómsveitar Íslands (SÍ). Lára Sól-
ey er menntaður fiðluleikari og hef-
ur starfað sem tónlistarmaður og
sjálfstætt starfandi verkefnastjóri
undanfarin ár. Hún var um tíma
konsertmeistari Sinfóníuhljóm-
sveitar Norðurlands þar sem hún
sat einnig í stjórn og verkefnavals-
nefnd og á árunum 2010-2014 var
hún verkefnastjóri við Menningar-
húsið Hof og gegndi starfi fram-
kvæmdastjóra Hofs í afleysingum.
„Tónlistin hefur átt hug minn all-
an, sérstaklega sem flytjandi en ég
hef engu að síður alltaf haft það að
markmiði mínu að koma að menn-
ingarstjórnun í framtíðinni,“ segir
Lára Sóley sem lauk BMus-prófi í
fiðluleik frá Royal Welsh College of
Music and Drama 2006 og meistara-
námi í listastjórnun við sama há-
skóla fyrr á árinu.
„Sumarið 2018 fluttum við fjöl-
skyldan til Bretlands þar sem ég fór
í nám í listastjórnun. Ég var á kafi í
því námi þegar starf framkvæmda-
stjóra SÍ var auglýst laust til um-
sóknar og sendi inn umsókn,“ segir
Lára Sóley og rifjar upp að hún hafi
nýlokið tveggja mánaða starfsnámi
sínu hjá Sinfóníuhljómsveit BBC
Wales þegar hún flaug heim og tók
við framkvæmdastjórastöðunni hjá
Sinfóníuhljómsveit Íslands.
Ómetanleg reynsla
„Starfsnámið úti veitti mér ómet-
anlega reynslu, en ég náði bæði að
vinna að undirbúningi alþjóðlegu
söngvarakeppninnar BBC Cardiff
Singer of the World og BBC Proms.
Það var mér dýrmætt þegar ég fór
að setja mig inn í starfið hér heima
að hafa samanburð við starfið hjá
BBC og eiga gott tengslanet úti.“
Ég geri ráð fyrir að þú hafir þurft
að gera grein fyrir framtíðarsýn
þinni fyrir SÍ í umsóknarferlinu.
Geturðu deilt þeirri sýn með les-
endum?
„Sinfóníuhljómsveitin er búin að
vera á hraðri uppleið seinustu árin
og því ákveðin áskorun að taka við
keflinu frá Örnu Kristínu Einars-
dóttur á slíkum tíma. Það eru mikl-
ar hræringar og nýsköpun í klass-
ísku tónlistarsenunni og því
mikilvægt að móta skýra sýn fyrir
hljómsveitina. Eftirspurn eftir leik
hennar er að aukast erlendis með
hverri tónleikaferð. Við þurfum að
vita eftir hverju við erum að sækj-
ast og hvert við erum að stefna og
setja okkur skýr markmið,“ segir
Lára Sóley sem sett hefur af stað
slíka stefnumótunarvinnu með að-
komu hljómsveitar, yfirstjórnar og
ýmissa hagsmuna- og samstarfs-
aðila á borð við RÚV, Hörpu og full-
trúa ríkis og Reykjavíkurborgar
sem leggja hljómsveitinni til rekstr-
arfé.
„Mér finnst einnig mikilvægt að
hljómsveitin sé í góðum tengslum
við þjóðina og fari reglulega í tón-
leikaferðir um landið,“ segir Lára
Sóley og rifjar upp hversu þýðing-
armikið það hafi verið sér á unga
aldri að sækja tónleika Sinfóníu-
hljómsveitarinnar í íþróttahúsinu á
Húsavík þar sem Lára Sóley er alin
upp. „Beinar útsendingar á Rás 1
frá tónleikum hljómsveitarinnar eru
mjög mikilvægar til að halda uppi
samtali við þjóðina, en ekki síður
beint streymi á vefnum sinfonia.is.
Hljómsveitin á að styðja við lista-
menn, einleikara, hljómsveitar-
stjóra, tónskáld og nýjar tón-
smíðar,“ segir Lára Sóley og bendir
á að Anna Þorvaldsdóttir sé staðar-
tónskáld um þessar mundir. „Í
gegnum Yrkju, sem unnið er í sam-
starfi við Íslenska tónverkamiðstöð,
höfum við stutt við ung tónskáld
sem eru að hefja sinn feril. Allt þró-
unarstarf er mjög mikilvægt og þar
á SÍ að vera leiðandi.“
Mikill metnaður
Eðlilega tekur tíma að setja sig
inn í nýtt starf. Er eitthvað sem hef-
ur komið þér á óvart í því ferli?
„Starfið er auðvitað mjög víð-
feðmt,“ segir Lára Sóley og tekur
fram að hún hafi þegar hún tók við
starfinu verið sér meðvituð um að
það væri í mörg horn að líta.
„Teymið sem heldur um hljómsveit-
ina, sem myndar rammann fyrir
þessa mikilvægu skapandi miðju
sem hljóðfæraleikaranir eru, er ekki
mjög stórt. Það liggur því ansi mik-
ið á hverju borði,“ segir Lára Sóley
og nefnir til samanburðar að hjá SÍ
starfi 12 manns í framkvæmda- og
skrifstofuteymi hljómsveitarinnar
en 25 manns vinni í sambærilegu
teymi hjá BBC, þar sem hún var í
starfsnámi, en sú hljómsveit er ekki
jafnfjölmenn og SÍ.
„Það hefur verið frábært að
kynnast fólkinu sem vinnur í fram-
kvæmda- og skrifstofuteymi hljóm-
sveitarinnar og fá innsýn inn í
þeirra störf,“ segir Lára Sóley og
tekur fram að hún hafi einsett sér,
þegar hún tók við starfinu, að funda
einslega með öllum hljóðfæraleikur-
unum og starfsfólki SÍ. „Ég á aðeins
örfáa hljóðfæraleikara eftir. Mér
fannst mikilvægt að eiga samtal við
alla sem hér starfa. Í þeim sam-
tölum hefur mér fundist svo frábært
að finna hvað metnaðurinn er mikill,
bæði hjá fólki persónulega fyrir
sínu starfi og líka fyrir hljómsveit-
ina í heild sinni og eins hvað fólk
metur starfið mikils. Ég held að
slíkur metnaður sé ekki sjálfgefinn.
Hver einasti hlekkur í starfseminni
hér skiptir miklu máli og mér er
mikilvægt að eiga í góðu og traustu
sambandi við alla.“
Erum öll í sama liði
Hvers konar stjórnandi vilt þú
vera? Hvaða nálgunarleið telur þú
að skili bestum árangri?
„Að hlusta á og bera virðingu fyr-
ir samstarfsfólki er dýrmætt vega-
nesti. Ég finn að það nýtist mér vel
að hafa unnið sem hljóðfæraleikari
og hafa skilning á því starfi. Við er-
um öll í sama liði, viljum öll ná
árangri, þróast og bæta okkur. Það
er mikilvægt að vera tilbúinn að
sinna öllum þeim verkefnum sem
upp koma. Þótt ég geri mér fulla
grein fyrir að endanlega liggi
ábyrgðin hjá mér þá eru mín störf
ekki yfir störf annarra hafin.“
Getur þú sagt mér meira frá
þeirri stefnumótunarvinnu sem nú
er í gangi?
„Það var á löngum tíma unnin
stefnumótun sem kynnt var fyrir
árin 2015-2020. Við erum ekki að
kollvarpa neinu frá þeirri stefnu.
Mörg af þeim markmiðum sem þar
voru sett hafa náðst og við erum því
meðal annars að skoða hver næstu
markmið verða,“ segir Lára Sóley
og rifjar upp að meðal þeirra mark-
miða sem sett voru og þegar hafa
náðst eru að efla sýnileika hljóm-
sveitarinnar bæði hér- og erlendis
ásamt því að auka fræðslustarfið.
Mælikvarðar af ýmsu tagi
„Eitt af því sem huga þarf að við
stefnumótun er að setja sér mælan-
leg markmið. Það getur verið krefj-
andi í listrænu tilliti. Við viljum laða
til okkar framúrskarandi einleikara
og hljómsveitarstjóra og að okkur
verði boðið að taka þátt í virtum
tónlistarhátíðum erlendis. Mæli-
kvarðarnir geta því verið af ýmsu
tagi, enda ekki einboðið hvernig
listræn gæði eru metin,“ segir Lára
Sóley sem lætur sig dreyma um að
nýja stefnumótunin verði kynnt í
tengslum við 70 ára afmæli SÍ í
mars 2020.
Talandi um hljómsveitarstjóra þá
langar mig að spyrja um samstarfið
við finnska hljómsveitarstjórann
Eva Ollikainen sem ráðin hefur ver-
ið í stöðu aðalhljómsveitarstjóra og
listræns stjórnanda SÍ frá næsta
hausti þótt hún stjórni tvennum
tónleikum í vetur, þeirra á meðal af-
mælistónleikunum 5. mars 2020.
Hafðir þú aðkomu að þeirri ráðn-
ingu?
„Já. Reyndar var ráðningarferlið
hafið áður en ég tók til starfa, en
mitt fyrsta verk í starfi var að klára
ferlið og gera samning við Evu Olli-
kainen. Þar sem hún er líka ráðin
sem listrænn stjórnandi er hún þeg-
ar byrjuð að taka þátt í verkefna-
valsfundum með okkur, enda eru
starfsárin skipulögð með löngum
fyrirvara og einleikarar og stjórn-
endur bókaðir með góðum fyrir-
vara,“ segir Lára Sóley og áréttar
að starf sitt felist í að tryggja
rammann utan um listræna starf-
semi hljómsveitarinnar.
„Í því samhengi er samvinna mín
við Evu Ollikainen og Árna Heimi
Ingólfsson, listrænan ráðgjafa
hljómsveitarinnar, mjög mikilvæg.
Ég hlakka mjög mikið til að vinna
með Evu. Það er ótrúlega skemmti-
legt að eiga í samtali við hana. Við
eigum margt sameiginlegt í sýn
okkar á það hvernig efla megi tón-
listarstarfið á Íslandi enn frekar,
meðal annars með tilliti til tónsmíða
og hljómsveitarstjórnunar,“ segir
Lára Sóley og bendir á að Ollikai-
nen langi að efla áhuga íslenskra
tónlistarnema á því að afla sér
menntunar í hljómsveitarstjórn,
meðal annars með námskeiðahaldi
hérlendis.
Verkin að ósekju gleymst
Hver er sýn þín þegar kemur að
stöðu kynjanna í hópi tónskálda í
klassíska tónlistarheiminum?
„Mér finnst skipta máli að tón-
verk eftir kvenkyns tónskáld heyr-
ist,“ segir Lára Sóley og tekur fram
að þar deili hún sýn forvera síns.
„Hlutur kvenna í hópi tónskálda
eykst ekki af sjálfu sér, heldur þarf
stöðugt að huga að þessum málum,“
segir Lára Sóley og áréttar að um-
ræðan um aukinn hlut kvenna í
klassíska tónlistarheiminum verði
sífellt meira áberandi í þeim löndum
sem við viljum bera okkur saman
við. „Eftir því sem meðvitundin um
þessi mál eykst hefur fólk í auknum
mæli farið að skoða eldri tónverk
eftir konur og áttað sig á að þetta
eru oft á tíðum frábær verk sem að
ósekju hafa fallið í gleymskunnar
dá,“ segir Lára Sóley og nefnir sem
dæmi verk eftir Mariu Antoniu
Walpurgis og Önnu Amaliu af
Braunschweig-Wolfenbüttel sem
flutt voru á barokktónleikum SÍ í
október sl. „Verkin voru flutt af því
að þetta er góð tónlist – ekki vegna
þess hver samdi þau,“ segir Lára
Sóley og tekur fram að sterkar fyr-
irmyndir eins og Anna Þorvalds-
dóttir og Hildur Guðnadóttir muni
hafa góð áhrif til framtíðar.
Vill efla samstarfið
Nú ert þú ráðin til fjögurra ára
með möguleika á endurráðningu.
Hefurðu sett þér einhver persónu-
leg markmið fyrir þann tíma?
„Það er mér mikið hjartans mál
að við finnum leiðir til þess að sem
flestir geti notið góðs af starfsemi
hljómsveitarinnar á Íslandi. Ég hef
að undanförnu verið að kortleggja
tónleikaferðir SÍ innanlands síðustu
20 árin. Ég hefði mikinn áhuga á því
að eiga í samtali við aðrar menning-
arstofnanir sem eru þjóðarstofnanir
um það að við settum okkur sameig-
inlega stefnu þegar kemur að heim-
sóknum út á land þannig að það
verði betri samfella í þessum heim-
sóknum,“ segir Lára Sóley og nefn-
ir í því samhengi Íslenska dans-
flokkinn, Þjóðleikhúsið og Íslensku
óperuna.
„Mig langar að finna leiðir til að
efla samstarfið við tónlistarskólana í
landinu og Listaháskóla Íslands, því
í mínum huga er mjög mikilvægt að
búa til tengslin við hljóðfæranema
snemma. Ég trúi því að slíkt samtal
og samstarf muni efla starfið á báða
vegu,“ segir Lára Sóley og nefnir
því næst alþjóðlega stöðu SÍ.
„Tónleikaferðir eru mikilvægar
fyrir hljómsveitina sem fær tæki-
færi til að leika í ólíkum sölum og
leika sama prógrammið nokkrum
sinnum á stuttum tíma. Þetta er
lærdómsríkt ferli fyrir hljómsveit.
Það er sérstaklega mikilvægt fyrir
SÍ, sem er eina hljómsveitin á land-
inu með fastráðna hljóðfæraleikara,
að fá tækifæri til samanburðar, fá
gagnrýni að utan og ekki síst bera
hróður íslenskrar menningar á er-
lendri grundu,“ segir Lára Sóley og
tekur fram að það hafi verið
ánægjulegt í nýlegri tónleikaferð til
Austurríkis og Þýskalands að vera
með íslensk verk í farteskinu sem
og íslenskan hljómsveitarstjóra og
einleikara.
„Miðað við viðbrögðin sem við
höfum fengið má draga þá ályktun
að eftirspurnin eftir íslenskri tónlist
og menningu sé að aukast.“
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Eftirspurn „Miðað við viðbrögðin sem við höfum fengið má draga þá ályktun að eftirspurnin eftir íslenskri tónlist
og menningu sé að aukast,“ segir Lára Sóley Jóhannsdóttir, framkvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveitar Íslands.
„Í góðum tengslum við þjóðina“
 „Þetta er draumastarf,“ segir Lára Sóley Jóhannsdóttir, framkvæmdastjóri Sinfóníuhljómsveitar
Íslands  Segir það sitt hjartans mál að sem flestir geti notið góðs af starfsemi hljómsveitarinnar