Morgunblaðið - 12.12.2019, Blaðsíða 22

22 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 12. DESEMBER 2019
Opið kl. 19-22 fimmtudaginn 12. desember og
laugardaga og sunnudaga frá kl. 13-18
Kynntu þér fjölbreytta dagskrá á jolathorpid.is
BAKSVIÐ
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Stafafura er vinsælasta íslenska jóla-
tréð, en salan á henni kemst þó ekki í
hálfkvisti við danskan normannsþin.
Lifandi jólatré standa nokkuð að baki
gervijólatrjám hvað fjölda varðar á
heimilum, en
gervitrén koma
flest hver frá
Kína. Jólatré
skreyta flest
heimili á Íslandi
yfir hátíðarnar. Á
mörgum heim-
ilum eru líklega
vangaveltur á
þessum árstíma
um hvort kaupa
eigi íslenskt
jólatré, innflutt eða gervi. Reyndar
eru valkostirnir fleiri því í könnun
fyrir síðustu jól kom í ljós að á 13%
heimila var ekki fyrirhugað að setja
upp jólatré.
Samkvæmt upplýsingum sem Pét-
ur Halldórsson, kynningarstjóri
Skógræktarinnar, hefur aflað var
7.961 jólatré úr íslenskum skógum
selt í fyrra miðað við upplýsingar sem
liggja fyrir. Flest eru þau höggvin við
grisjun í skógunum, en eru ekki sér-
ræktuð á ökrum eins og gerist m.a. í
Danmörku. Aukning varð á sölu ís-
lenskra trjáa í fyrra miðað við árið á
undan, en þá voru seld 7.053 tré.
Mest er talið að yfir 10 þúsund ís-
lensk tré hafi verið seld fyrir jól, en
nokkuð er liðið síðan salan var svo
mikil.
Áhugi á íslenskum trjám
Pétur segist greinilega verða var
við aukinn áhuga fólks á að kaupa ís-
lensk tré og fleiri fyrirspurnir berist
nú um hvar sé hægt að kaupa íslensk
tré. Þetta sé dýrmætt fyrir ræktend-
ur skóga, sem geti nýtt tekjurnar af
hverju jólatré til að gróðursetja tugi
trjáa í staðinn. Aðrir segi markaðinn
fyrir íslensk tré nokkuð stöðugan, en
íslenska hlutdeildin muni hugsanlega
stækka með aukinni umhverfisvitund
fólks. Vart þarf að taka fram að inn-
flutningur hefur stærra sótspor en
jólatré sem fást með grisjun skóga í
nágrenni við markaðinn.
Eins og áður sagði er stafafuran
vinsælust íslensku jólatrjánna og var
hlutfall hennar yfir 60% í fyrra. Rauð-
greni kemur þar á eftir. Nánari skipt-
ingu má sjá á meðfylgjandi töflu, en
taka verður fram að upplýsingar bár-
ust ekki frá öllum, m.a. ekki öllum
skógarbændum sem seldu jólatré í
fyrra.
Danir koma sterkir inn
Mörg heimili geta vart hugsað sér
aðra tegund af jólatré en nor-
mannsþin og þar koma danskir fram-
leiðendur sterkir inn. Samkvæmt
upplýsingum sem Pétur aflaði hjá
Danske Juletræer, samtökum
danskra jólatrjáaræktenda, sendu
Danir 26.000 jólatré til Íslands á síð-
asta ári og var það um 2.500 trjám
fleira heldur en 2017.
Íslensku trén námu því um 30% af
innflutningnum frá dönsku samtök-
unum í fyrra. Oft hefur verið áætlað
að alls hafi lifandi jólatré á íslenskum
heimilum verið yfir 40 þúsund og
hlutdeild íslenskra trjáa 10-12 þús-
und eða um 20%.
Danir eru stórtækir í ræktun jóla-
trjáa, en í grein eftir Else Möller
skógfræðing kom fram fyrir þremur
árum að Danir framleiða um 10 millj-
ónir jólatrjáa á hverju ári. Meirihlut-
inn er normannsþinur til útflutnings.
Þá var Danmörk stærsti útflytjandi
jólatrjáa í heiminum og nam salan um
1,5 milljörðum danskra króna á ári,
hátt í 30 milljörðum íslenskra króna.
Í greininni kom líka fram að hvergi í
heiminum eru framleidd fleiri jólatré
en í Þýskalandi. Þjóðverjar rækta um
17 milljónir jólatrjáa árlega en selja
þau að mestu leyti innanlands.
Meirihluti með gervitré
Erfitt hefur reynst að afla upplýs-
inga um fjölda gervijólatrjáa sem
flutt eru inn til landsins árlega, en
hvert gervitré getur enst í allmörg ár.
Í könnun sem MMR gerði fyrir síð-
ustu jól kom í ljós að á meirihluta
heimila var ætlunin að skreyta híbýli
með gervitré yfir jólin líkt og fyrri ár.
Samkvæmt könnuninni ætluðu 54,5%
landsmanna að setja upp gervijólatré
á heimili sínu, 31,9% sögðust ætla að
setja upp lifandi jólatré en 13,6%
sögðu ekkert jólatré verða á heim-
ilinu.
Þegar litið var til bakgrunns svar-
enda í könnuninni reyndist lítill mun-
ur á uppsetningu jólatrjáa eftir kyni.
Svarendur á aldrinum 30-49 ára
reyndust líklegastir til að hafa lifandi
tré á heimilum sínum (33%), þau sem
voru 18-29 ára reyndust líklegust til
að segjast ætla að setja upp gervitré
(56%) en svarendur í elsta aldurs-
hópnum (68 ára og eldri) voru líkleg-
astir til að segjast ekki ætla að vera
með jólatré fyrir síðustu jól. Þá
reyndust svarendur á höfuðborgar-
svæðinu (33%) líklegri en fólk af
landsbyggðinni (30%) til að segja að
lifandi jólatré myndu skreyta heimili
sín, samkvæmt könnun MMR í fyrra.
Margfalt meira umhverfisálag
Sitt sýnist hverjum um innflutning
á gervitrjám. Pétur segir að grein
sem hann skrifaði á dögunum á vef
Skógræktarinnar hafi vakið tals-
verða athygli. Fyrirsögnin er:
„Margfalt meira umhverfisálag af
gervijólatrjám en lifandi trjám“. Í
greininni vitnar hann til rannsóknar
sem gerð var í Kanada fyrir nokkrum
árum og segir meðal annars:
„Niðurstöður rannsóknarinnar
voru að gervijólatrén hefðu þrefalt
meiri áhrif á loftslagsbreytingar en
lifandi tré. Svipaða sögu var að segja
um áhrifin á heilsu manna en aftur á
móti voru neikvæð áhrif lifandi trjáa
á gæði vistkerfa fjórum sinnum meiri
en gervijólatrjánna.“
Pétur bendir á að íslensku trén séu
ræktuð án allra eiturefna og yfirleitt
sé áburðarnotkun aðeins ein mat-
skeið við gróðursetningu. Íslensk
jólatré stuðli því að auknum gæðum
vistkerfa hérlendis, öfugt við akur-
ræktuðu dönsku trén. Kaup á ís-
lensku jólatré sé því stuðningur við
íslenska skógrækt og þar með við
aukna kolefnisbindingu landsmanna.
Vangaveltur um
íslenskt tré, inn-
flutt eða gervi
 Íslenskum jólatrjám fjölgaði í fyrra
 Danir stórtækir með normannsþin
Seld jólatré 2018
eftir tegundum Stafafura Rauðgreni Sitkagreni Blágreni Fjallaþinur Síberíu þinur Lindifura Óskilgreint Alls
Skógræktarfélög 3.300 650 623 382 100 2 52 5.109
Skógræktin 1.048 697 124 110 148 3 3 2.133
Skógarbændur 619 40 60 719
Samtals 4.967 1.347 787 492 248 5 3 112 7.961
M
yn
d
/
H
a
ri
Seld íslensk jólatré 2017 og 2018
7.053 7.961
2017 2018
Fjöldi seldra jólatrjáa
Seld jólatré 2018
Stafafura
Aðrar tegundir
62%
38%
Pétur
Halldórsson
Sá siður hefur skapast á mörgum
heimilum að sækja sér lifandi
jólatré. Líf og fjör var því víða í
skógunum um síðustu helgi og
heitt kaffi eða kakó á könnu og
sums staðar var dansað í kringum
jólatré á notalegri samverustund.
Um næstu helgi verður meðal
annars opið í Haukadalsskógi 14.
og 15. desember frá klukkan 11 til
15. Á sunnudaginn frá klukkan 11
til 16 verður hægt að fara í Selskóg
í Skorradal og finna sér jólatré. Þá
verður jólamarkaðurinn Jólakött-
urinn á Valgerðarstöðum í Fellum á
Héraði á laugardag frá 10 til 16.
Skógræktarfélögin eru víða
með opið eins og lesa má á vefn-
um skog.is. Sem dæmi má nefna
að Skógræktarfélag Reykjavíkur
hefur Jólaskóginn á Hólmsheiði
opinn frá 11-16 um helgar fram að
jólum og markað við Elliða-
vatnsbæ í Heiðmörk frá 12-17 um
helgar. Skógræktarfélag Hafn-
arfjarðar er með jólatrjáa- og
skreytingasölu í Þöll við Kald-
árselsveg 9.-15. desember frá 10-
18. Í Laugalandsskógi á Þelamörk
getur fólk sótt sér jólatré næstu
tvær helgar 11-15 hjá Skógrækt-
arfélagi Eyfirðinga.
Víða líflegt í skógunum
MARGIR SÆKJA SÉR LIFANDI JÓLATRÉ