Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2016, Blaðsíða 139

að því að smíða kenningu sem gæti á hugvitssamlegan hátt gert grein fyrir
því að hluti þessara liða séu upprunnir úr setningahlutanum, sbr. Sato
(2010:386):
It seems that Bresnan and Mchombo’s lexicalization-based analysis ignores
this fundamental involvement of syntactic derivation in the formation of
phrasal compounding. Rather, given this observation, it is more natural to
design a theory of the syntax-morphology interface in which phrasal mem-
bers of such compounds are freely generated in the syntactic component and
are combined with independent nominal root via compounding in the
morphological component.
Sato vill sem sagt ekki útiloka það að frjálsir setningarlegir liðir geti
komið fyrir í fyrri lið samsetninga. Til þess að það geti gengið upp leggur
hann til að í sjálfu ferlinu frá setningahluta yfir til orðasafns sé nauðsyn-
legt að merkja liðina þannig að þeir geti tekið þátt í orðmynduninni. Við
þá aðgerð er eðlilegt að liðirnir missi nokkuð af setningarlegum einkenn-
um sínum, sbr. það að erfiðlegar gengur að færa til orð innan þeirra eftir
að þeir eru orðnir hluti samsetningar og að til dæmis persónufornöfn í
liðnum missi þann eiginleika að geta vísað til tiltekinnar persónu í um -
hverfinu. Sumum setningarlegum einkennum halda liðirnir svo, sbr. það
að hægt er að skjóta inn orðum í liðinn eða auka við hann.
5. Að lokum
Í þessari grein hefur verið rakið margt af því sem sagt hefur verið um
setningarlegar samsetningar hin síðari ár. Tvær greiningar á þessum sam-
setningum hafa verið áhrifamestar (og reyndar greiningar á sambandi orða -
safns og setningahluta yfirleitt):
(36)a. Orðasafn og setningahluti eru aðskildir hlutar.
Orðasafn og setningahluti eru algerlega aðskildir hlutar málfræð -
innar. Orðmyndun hefur engan aðgang að setningum í setninga -
hluta og reglur í setningahluta geta ekki haft áhrif á orðgerðir. Allir
fyrri liðir í setningarlegum samsetningum eru geymdir í orða safni.
b. Orðasafn og setningahluti geta skarast.
Tilvist fyrri liða í setningarlegum samsetningum sem myndaðir eru
með virkum reglum verður að skýra með því að gera ráð fyrir því að
orðmyndunin hafi einhvern aðgang að setningahlutanum. Þetta
bendir til þess að fyrri liðir séu fluttir úr setningahlutanum yfir í
Setningarlegar samsetningar í íslensku 139