Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2016, Side 151

lögin eru sjálfsagt þannig, að erfitt er að pína íslenzkt mál undir
hljóðfall þeirra. Mig skortir vit á sönglist, en hefi næmt máleyra
(Þórunn Guðmundsdóttir 1960:9).
g. Ingvar á Bjalla er maður greindur vel, fróður í sögu og þjóðháttum,
hefur næmt máleyra og kann vel að segja frá (Magnús Árnason
1965:8).
h. Um mál og stíl þessarar bókar er óþarft að fara mörgum orðum.
Þótt sitthvað megi að hvoru tveggja finna, ber hins að minnast, að
erindi hennar til fólks er allt annað en að gleðja máleyra þess (V.S.
1973:19).
i. Mitt máleyra gerir greinarmun á öruggum og sannfærandi sigri
sem ég er ekki viss um að íþróttafréttamenn geri alltaf sjálfir (Þor -
geir Tryggvason 2011).
j. En það er of mikið um að fólk sem hefur ekki máleyra, ef svo má
segja, vinni að því er virðist eftirlitslaust (Eiður Svanberg Guðnason
2012:16).  
Eins og sjá má af þessum dæmum er algengt að nota eitthvert (jákvætt)
lýsingarorð með máleyra, einkum þó næmt. Að því leyti minna flest
dæmin á það sem áður var sagt um notkun og merkingu orðsins tóneyra:
Þarna er yfirleitt gert ráð fyrir því að gott eða næmt máleyra sé hæfileiki
sem ekki er öllum gefinn, líkt og gott eða næmt tóneyra. Í síðasta dæminu
er m.a.s. gert ráð fyrir því að sumir hafi alls ekki máleyra (þótt þeir séu
auðvitað ekki mállausir!), svona líkt og sumir geta verið laglausir. Í e-
dæminu er líka beinlínis vísað til tónlistar og tóneyra („söngeyra“) sem
hliðstæðu.
Í i-dæminu gægist þó fram svolítið önnur merking. Þar er nefnilega
átt við það að samkvæmt máltilfinningu viðkomandi sé merkingarmunur
á orðasamböndunum öruggur sigur og sannfærandi sigur en jafnframt látið
að því liggja að ekki sé víst að allir deili þessari máltilfinningu. Hér er sem
sé vikið að því að ekki hafa allir sams konar „máleyra“ í þessum skilningi.
Hér hefði líka verið hægt að segja Í mínu máli er greinarmunur á …, sbr.
eftirfarandi dæmi (hér tekin frá Höskuldi Þráinssyni 2013:65):
(3) a. í mínu máli eru þessi orð ekki til í þeirri merkingu […] (Þjv. 1955)
b. í máli þeirra, sem lengi hafi dvalizt erlendis (Mbl. 1962)
c. sögnin þora tekur í máli sumra með sér andlag í þolfalli […]
(Skírnir 1999)
d. Í mínu máli þýðir þrjú álegg bara ʽþrjú egg úr áliʼ (Netið)
Þrjú eyru 151