Spássían - 2010, Síða 2

2

Ritstjórar
Auður Aðalsteinsdóttir
audur@astriki.is
Ásta Gísladóttir
asta@astriki.is

Auglýsingar
Eyrún Heiða Skúladóttir
heidaskula@astriki.is

Vefsíða
http://www.spassian.is

Fyrirsætur á forsíðu
Vigdís Másdóttir
Sigurður H. Pálsson

Forsíðumynd
Rut Ing

Umbrot
Ásta Gísladóttir

Prófarkalestur
Helga Jónsdóttir

Áskrift
spassian@astriki.is

Ábyrgðarmenn
Auður Aðalsteinsdóttir
Ásta Gísladóttir

Útgefandi
Ástríki ehf.

Prentun
Guðjón Ó.

Spássían þakkar
eftirtöldum:
Bókasafni Vestmannaeyja
Fasteignum ríkissjóðs
Leikfélaginu Hugleik
Ragnari Friðbjarnarsyni
Glæpasagan hefur hreiðrað um sig í
íslenskri bókmenntahefð, eins og hún
hafi alltaf verið hluti af henni. Engu að
síður er hún tiltölulega nýlegt fyrirbæri
í þeirri mynd sem við þekkjum og
hefur vaxið og dafnað síðasta áratug.
Glæpasagan byggir á formúlu sem er um
leið akkeri hennar og akkur. Lesendur
ganga gjarnan að rammbyggðum
söguþræði sem vísum, en þann þráð
geta færir höfundar jafnframt leikið sér
með á óendanlega vegu. Glæpasagan
veitir því öryggistilfinningu um leið
og hún hefur möguleika á að koma
lesendanum úr jafnvægi, veitir spennu
sem nokkuð víst er að verði aflétt í lokin.
Glæpasagnahöfundurinn Ævar Örn
Jósepsson segist í viðtali hér í Spássíunni
ánægður með breiddina í íslenskri
glæpasagnahefð og þá ákvörðun sína
að ganga inn í þessa fremur fastmótuðu
grein skriflistarinnar sem stundum
er litin hornauga hér á landi. Hann
ætlaði upphaflega að skrifa dramatíska
Skáldsögu en fannst útkoman allt of
tilgerðarleg og sá ekki sjálfan sig í þeim
skrifum. Lausnin var að skrifa það sem
honum fannst sjálfum gaman að lesa.
Barði Jóhannsson tónlistarmaður hefur
líka rekið sig á að það þýðir lítið að setja
sér of þröngan, fyrirframgefinn ramma.
Fyrirhuguð plata með óútgefnu efni
umbreyttist í plötu með þekktustu
lögum hans í útsetningu uppáhalds
hljómsveita hans. Þegar upp er staðið
er ekki endalaust hægt að eltast við að
uppfylla (ímyndaðar eða raunverulegar)
væntingar samfélagsins, við verðum
sjálf að upplifa ánægju af afrakstrinum,
hví annars að standa í harkinu?
Farandklúbburinn Skyndilega greip mig
óstjórnleg löngun tekur undir það og
vill ekki skilgreina allt í köku. Öryggi
sterkbyggðu rammanna er ekki alltaf
eftirsóknarvert. Hryllingurinn sem fylgir
því þegar óöryggið tekur völdin getur
líka verið heillandi eða það finnst a.m.k.
Gunnari Theodóri Eggertssyni sem
fjallar um aðdráttarafl hins ósýnda og
ósegjanlega í kvikmyndum.
Á málþinginu „Háskólinn í krísu?“, sem
fjallað er um í blaðinu, var viðruð sú
skoðun að eitt af því sem helst ógnaði
háskólasamfélaginu væru kyrfilega
niðurnjörvaðir rammar. Endurhugsa
þurfi afstöðu til samfélagsuppbyggingar
og hagstjórnar og kannski sé lausnina að
finna í aukinni áherslu á líkön sem byggja
á umhverfissjónarmiðum þar sem
óraunhæfar hugmyndir um endalausan
hagvöxt eru dregnar niður á jörðina.
Loftkastalar eiga a.m.k. ekki heima í
nútíma borgarskipulagi. Viðar Hreins-
son bókmenntafræðingur segir að
háskólum hætti til að taka sig hátíðlega
frekar en alvarlega, það sé hluti af vanda
þeirra. Spássían grípur þau orð á lofti því
segja má að markmið hennar sé einmitt
að taka viðfangsefni sín alvarlega en
sjálfa sig ekki hátíðlega. Okkur hættir
til að setja menningu á of háan stall og
hampa því sem við teljum að gangi í
augun á öðrum. Snæbjörn Ragnarsson
segir í pistli í blaðinu að hann sé
hættur að hlusta á raddir sjálfskipaðra
tónlistarspekinga. Alltof oft sé það ekki
tónlistarsmekkur sem ráði för heldur
löngun til að skera sig úr fjöldanum
og vita betur. En til að taka þátt í
samfélaginu og menningarumræðunni
verður einstaklingurinn að þora að leggja
sjálfan sig að veði. Jafnvel brjóta boð og
bönn. Hann tekur alltaf þá áhættu að
fá á sig gagnrýni, en ávinningurinn getur
að sama skapi orðið mikill.
Hví heilla
glæpirnir?