Spássían - 2010, Qupperneq 19

19
ef við skoðum söluhæstu höfunda undanfarinna ára. Jújú,
Arnaldur er vissulega alltaf á toppnum, hann er svona eins og
malt og appelsín, ómissandi fyrir jólin. Þar fyrir utan seljast
sumir krimmahöfundar ágætlega en ég verð ekki var við annað
en að annar skáldskapur seljist líka ljómandi vel. Krimmarnir
einoka langtífrá efstu sæti sölulistanna, þar eru líka Einar
Kárason og Einar Már Guðmundsson, Hallgrímur Helgason,
Jón Kalman Stefánsson, Kristín Marja Baldursdóttir, Kristín
Steinsdóttir, Sjón, Bragi Ólafsson, Auður Jónsdóttir, Guðrún Eva
Mínervudóttir og fleira gott fólk. Sumir þessara höfunda selja
miklu meira en ég nokkurn tímann og það er fínt. Krimmarnir
fara reyndar langmest af fullorðinsbókum út af bókasöfnunum en
það skiptir tæpast sköpum um afkomu fólks eða framtíð annarra
bókmenntagreina. Ég held að ef fólk skoði tölfræðina sjái það að
þetta tal um að krimminn sé að kaffæra allt er bara bull.“
Hann þvertekur þó ekki fyrir að óvenju mikil útgáfa á þýddum
glæpasögum sé nýjasta útgáfan af dæmigerðri íslenskri „bólu“
sem eigi mögulega eftir að springa. „Það sama á við um þetta
og fiskeldið og loðdýraeldið, það lifir sem er lífvænlegt og annað
dettur upp fyrir. Ef höfundar skila af sér lélegum bókum hættir
fólk að kaupa þær, í hvaða flokk eða skúffu sem þær falla.“
Íslenskar glæpasögur á góðu flugi
Ævar Örn er þvert á móti ánægður með að íslenskar glæpasögur
skuli vera komnar á þetta flug. „Þær eiga sér stutta hefð í vissum
skilningi. Þótt þær hafi komið strjált út allt frá byrjun 20. aldar
voru þær alltaf dálítið á skjön. Frá 1996 byrjaði glæpasagnaútgáfan
svo fyrir alvöru. Sumar eru mjög góðar og aðrar eru ekki jafn
góðar, en fólkið sem skrifar þær gerir það vegna þess að því finnst
það gaman. Og við erum ekki að taka neitt frá neinum – við erum
að bæta við.“
Þá finnst honum mikil fjölbreytni innan greinarinnar. „Við
erum tiltölulega fá, íslenskir krimmahöfundar, en við komum
úr mjög ólíkum áttum og gerum töluvert ólíka hluti. Við eigum
auðvitað ýmsa hluti sameiginlega en ég held að enginn sem les
bók eftir Arnald myndi halda að hún væri eftir Viktor Arnar
Ingólfsson og enginn sem les Viktor halda að þetta væri bók
eftir mig, enginn sem les mig halda að þetta væri bók eftir Yrsu
Sigurðardóttur og svo framvegis. Þá er ég ekki bara að tala um
stílinn heldur líka innihald, efnistök og áherslur. Við erum með
blaðamanninn hjá Árna Þórarinssyni, þunglyndu og einmana
lögguna hjá Arnaldi, lögfræðinginn hjá Yrsu, teymið hjá mér
og svona má halda áfram. Þórunn Erlu- Valdimarsdóttir kemur
svo úr allt annarri átt, vinnur sagnaarfinn yfir í nútímann og
glæpasöguna, sem mér finnst mjög skemmtilegt. Flóran í þessum
litla, íslenska krimmagarði er ótrúlega fjölbreytileg.“
Þurfum líka að taka á samtímanum
Hann viðurkennir þó að íslenskar glæpasögur séu fremur
jarðbundnar. „Við erum kannski flest á klafa norræna, félagslega
raunsæisins hvað það varðar. Á móti kemur að ég er ekkert
einn um það að kalla eftir aðeins meiri umfjöllun höfunda
„fagurbókmennta“ um íslenskan raunveruleika. Það er voða
gaman að fá fallegar, skrítnar og skemmtilegar sögur en mér
finnst nauðsynlegt að skáld reyni líka að spegla sinn samtíma.
Það er furðu lítið um það hjá öðrum en glæpasagnahöfundum.
Það er engin ein rétt sýn og mér er alveg sama hvernig þeir gera
það en þetta eru þvílíkir tímar sem við erum lifum á að það
hljóta allir að þurfa að taka á þeim á einhvern hátt, í listinni líka.
Auðvitað er til æðisleg list sem stendur fyrir utan allt og getur sagt
okkur eitthvað um samtímann og okkur sjálf en mér finnst að það
hljóti að vera mikilvægt að einhverjir listamenn í hverri einustu
listgrein bregðist við og vinni úr því andrúmslofti sem við lifum og
hrærumst í hverju sinni. Þó er það svo að fáir rithöfundar aðrir en
Eiríkur Örn Norðdahl, Andri Snær Magnason, Auður Jónsdóttir,
Mikael Torfason, Guðrún Eva Mínervudóttir að einhverju leyti,
og svo sumir glæpasagnahöfundar, vinna með samfélagið sem
við lifum í. Ég er örugglega að gleyma einhverjum, en flestir
aðrir eru meira og minna í sínum eigin heimi, mislangt aftur í
öldum eða inni í súrrealískum fantasíum eða hvar sem er annars
staðar en hér og nú. Þetta er allt saman fínt og gaman, frábært
og skemmtilegt. Brilljant bækur eftir frábæra höfunda og mér
dettur ekki í hug að fara fram á að þeir hætti þessu og fari að
skrifa eitthvað annað. En einhver okkar þurfa líka að taka á
samtímanum. Ég er í þeirri deild og ég neita að kalla hana 2. deild
– þótt það sé allt önnur deild.“
Ævar Örn á gamlan Land
Rover sem skipar stóran
sess í hjarta hans. Í Öðrum
lífum kemur gamall Land
Rover einmitt inn í líf
lögreglumannsins Stefáns
en höfundurinn upplýsir
að sá skrjóður muni koma
enn meira við sögu í næstu
bók og í raun tryggja sér
sæti meðal aðalpersóna
seríunnar.
Auður Aðalsteinsdóttir