Spássían - 2010, Side 21

21
Sunnlenska
BÓKAKAFFIÐ
Austurvegi 22, Selfossi S.482 3079
Stærsta
netbókabúð
landsins
Yfir 10.000 titlar
Verð frá
200 kr. - 480.000 kr.
Meðalverð <1000 kr.
www.bokakaffid.is
Þegar líður á seríuna verða tengsl milli
raunheims og bókaheims sífellt flóknari.
Fforde leikur sér fimlega að því að spinna
og snúa út úr þeim hugmyndum sem við
höfum gjarnan um eðli bókmennta og
bókmenntastofnana. Þó er lítil áhersla
lögð á útgáfustarfsemi og vinnu höfundar
en þeim mun meiri á hugmyndina um
skáldverkið sem lifandi heild. Fforde
nýtir húmorinn til að bregða nýju ljósi
á það sem alltaf hefur verið vitað um
bókmenntir. Óhlutbundnar hugmyndir
um kjarna skáldverka verða að veruleika í
þessum heimi. Mörkin milli hins skáldaða
og raunverulega (sem er auðvitað einnig
um leið hið skáldaða) verða sífellt óljósari
eftir því sem líður á bókaseríuna þegar
persónur úr ævisögum fara að láta til sín
taka. Er þar velt fram hugmyndum um
framsetningu á persónu og hvernig hún
samræmist hinu raunverulega eða stangast
á við það.
Bækurnar eru slíkur hafsjór af
tilvísunum, orðaleikjum og útúrsnúningum
að vonlaust er að gera öllu nægjanleg
skil. Sem glæpasögur dansa Thursday
Next sögurnar á línunni því glæpirnir
sem koma við sögu geta verið framdir
jafnt gegn bókmenntaverkum og
persónum. Aðeins ein þeirra, The Well
of Lost Plots, fylgir forskriftinni um morð
og leit að morðingja. Í öllum má finna
ótal söguþræði í gangi í einu sem fléttast
mismikið saman. Einhver gáta er þó alltaf
til staðar sem leysist í lokin. Líkt og sjá
má í mörgum glæpa- og spennusögum er
samfélagsgagnrýnin aldrei langt undan.
Fyrirtækið Goliath er einn helsti óvinur
Thursdays og ber meira eða minna ábyrgð
á þeim áföllum sem hún verður fyrir. Þetta
kapítalíska bákn hefur gengið alla leið í
græðgi og yfirgangi; komið sínu fólki inn
á æðstu stöðum og stofnað trúarbrögð
í kringum starfsemi sína. Ástandið er
engu betra í bókaheiminum þar sem til
stendur að lesaðferðin „UltraWordTM“
komi í stað hinnar hefðbundnari „BOOK
V8.3 ImaginoTransference“. En í ljós
kemur að lesendur eru að kaupa köttinn
í sekknum og án þess að skemma fyrir
framvindu sögunnar má telja víst að
Fforde er þar að gagnrýna umdeildar
hugmyndir um höfundavernd. Hann ræðst
líka á raunveruleikasjónvarp og aukinn
athyglisbrest nútímafólks í nýjustu bókinni,
First among sequels. Þar er uppsöfnuð
heimska þjóðarinnar í sögulegu hámarki.
Lesendur bóka hafa aldrei verið færri og
til stendur að láta þá kjósa um framvindu
bóka og vinsælustu sögupersónur.
Þessi „aðeins öðruvísi“ heimur virkar því
sem spéspegill á okkar og setur gamalkunn
vandamál fram á nýjan, og umfram allt,
skemmtilegan hátt
Jasper Fforde hefur einnig gefið út
tvær skáldsögur um lögreglumanninn
Jack Spratt og þau erfiðu morðmál
sem hann þarf að glíma við í heimi þar
sem persónur úr barnagælum leika
lausum hala. Sú fyrri, The Big Over
Easy (2005), segir frá hinu dularfulla
dauðsfalli Humpty Dumpty sem virðist
hafa verið hrint ofan af vegg en sú
síðari, The Fourth Bear (2006), snýst
um samsæri sem á uppsprettu sína í
rannsóknum blaðamannsins Gullbrár í
máli bjarnafjölskyldu.
Ásta Gísladóttir