Spássían - 2010, Side 39

39
sterk tengsl dansins og leikhússformsins. Pina Baush, nemandi
Jooss, gekk síðan alla leið í sameiningu listformanna í verkum
sem hún skapaði fyrir Wuppertal Tanztheater í Þýskalandi.
Á sjöunda og áttunda áratugnum fór myndrænn veruleiki
dansverka einnig að breytast. Að nýju birtust einkenni þess
tímabils þegar myndlistin yfirkeyrði dansinn og dansararnir
hurfu í sviðsmynd og búninga. Hönnun sviðsmyndar og búninga
gerði ráð fyrir að dansararnir gæfu þeim líf með hreyfifærni sinni
en stæðu ekki í forgrunni. Á svipuðum tíma komu fram miðlar
sem gerðu sviðsmyndina, þ.e. myndlistarhluta dansverka, að
meira en bakgrunni. Kvikmynda- og myndbandstæknin skapaði
möguleika á hreyfingu innan sviðsins sem ekki var framkölluð af
dönsurunum sjálfum, og þegar tölvutækni hafði náð sér á strik gátu
dansarar dansað við sínar eigin eftirmyndir á sviðinu. Myndræn
umgjörð verkanna bauð þannig upp á eins konar viðbótar
„dansara” sem „venjulegu” dansararnir gátu verið í samræðu við.
Tónlistin tók líka miklum breytingum samfara nýrri
tækni og nýjum hugmyndum um hvað væri tónlist og hvers
konar hljóð mætti nota í tónlist. Tónlist, eins og leiklist og
myndlist, varð aftur mikilvægur þáttur í danssköpun og þá
ekki aðeins sem hljóð í bakgrunni heldur sem mikilvægur
samstarfsaðili. Í mörgum tilvikum var tónlistarfólki
boðið upp á svið sem sýnilegum hluta dansverksins.
Gjörningalist óx fiskur um hrygg á sjöunda og áttunda
áratugnum og hjálpaði til við niðurbrot aðgreiningar
milli listforma. Þannig jókst ekki aðeins samstarf á milli
listforma heldur nýttu listamenn og danshöfundar sér
önnur listform til eigin sköpunar. Mannslíkami í hreyfingu
varð hluti af myndlistarverki, orð og frásögn urðu þáttur
í dansverkum og dansarar sömdu og fluttu eigin tónlist.
Íslenskur dansheimur endurspeglar nú vel margbreytileikann
í dansinum eftir 1960 þegar allt varð leyfilegt, enda skil á milli
listforma veik og ekki lengur við lýði skilgreining á því hvaða
hreyfingar væru danshreyfingar. Samruni og samstarf listanna
sést hvarvetna í danssköpuninni. Í verkinu Superhero talar
Steinunn Ketilsdóttir við áhorfendur á milli þess sem hún dansar.
Hönnun búninga og sviðsmyndar í verkinu Transaquania – Into
thin Air gerir ráð fyrir að dansarinn renni saman við sjónræna
umgjörð verkanna og gefi henni líf, og í verkinu Pretty Bassic
ganga Saga Sigurðardóttir og Margrét Bjarnadóttir svo langt að
bjóða upp á dansverk sem snýst um að þær spila á bassa upp
á sviði. Á vissan hátt má segja hvað varðar stöðu listgreinanna
innan dansverka að þróunin sé komin í hring. Dansverk snýst
um samspil allra listformanna rétt eins og á tímum Loðvíks 14.
Frakkakonungs, þó í breyttu formi sé, og því verður athyglisvert
að sjá þróunina. Munu danslistamenn leggja aftur af stað í leitina
að innsta eðli dansins eða munu þeir vaxa og dafna í þverfaglegu
umhverfi listanna?
Sesselja G. Magnúsdóttir
Uppheimar | 511 2450 | uppheimar@uppheimar.is | www.uppheimar.is
stjörnum prýddar ljóðabækur
BLINDHÆÐIR Ari Trausti Guðmundsson
MOLDARAUKI Bjarni Gunnarsson
VETRARBRAUT Kjell Espmark, Njörður P. Njarðvík
íslenskaði. Tilnefning til Íslensku þýðingaverðlaunanna
Njóttu þess að lesa
Úr verkinu Pretty Bassic sem Saga
Sigurðardóttir og Margrét Bjarnadóttir
sýndu á Reykjavík dansfestival 2009
Póstmódernískir
danshöfundar
gagnrýndu
eldri dansstíla
fyrir notkun
á ofurtækni,
persónusköpun,
tjáningu, frásögn
og sjónrænni
umgjörð