Fjölrit RALA - 10.05.1988, Blaðsíða 51

47
þess tíma sem varið er til mælinga á rannsóknastofu. Þá hefur framkvæmd allra
þurrefnisákvarðana, skráning og mölun og önnur umsjón aðsendra fóðursýna, lent á
fóðurdeild. Þessi aðsendu sýni eru úr fóðrunartilraunum allra tilraunabúanna (nema frá
Möðruvöllum), ýmsum athugunum rannsóknamanna og sýni frá bændum.
Mælingar á verkunargæðum votheys eru eins og áður einkum vegna sýna úr tilraunum
eða sérstökum athugunum. Mælt er í öllum sýnum þurrefni og sýrustig, en fitusýrur og
NH3-N sé sérstaklega um það beðið. Því miður hefur ekki verið hægt að sinna þessu sem
skyldi vegna mannfæðar. Tækjabúnaður er allgóður til þessara "gæða"mælinga (s.s.
fitusýrumælinga).
Einnig má benda á að meðhöndlun votheyssýnanna við þurrkun er betri en áður var
því nú eru sýnin frostþurrkuð til allra hefðbundinna mælinga. Frostþurrkun er einnig beitt
við ýmis önnur sýni frá öðrum deildum en þessi meðferð hindrar allar hitaskemmdir sem
geta orðið við venjulega ofnþurrkun. Umsjón með þessum tækjum og notkun þeirra er í
höndum fóðurdeildar.
Orkumælingar með Bomb-colorimeter til mælinga á heildarorku (brunagildi) hefur
tekið verulegan tíma á þessu þriggja ára tímabili. Auk ýmissa tilfallandi sýna er stórt
verkefni (RL 398) með mælingar á fóðurgildi með slátrunaraðferð í gangi á Skriðuklaustri.
Mælt er brunagildi í öllum fóður- og skrokksýnum í þessari tilraun. Rannsóknirnar hafa
verið gerðar í tvo vetur og er mælingum fyrra ársins lokið. Ýmsar aðrar mælingar eru
gerðar á vegum deildarinnar en eru minni í sniðum og verða ekki tilgreindar nánar hér. Nú
verður gerð örlítið nánari grein fyrir stærri verkefnum.
Meltanleikaákvarðanir.
Mælingar á meltanleika gróffóðurs á rannsóknastofu in vitro hafa verið með svipuðu
sniði og á umliðnum árum. Notuð hefur verið eins og áður tveggja þrepa "glermagaaðferð".
Þessi aðferð byggist á notkun örvera úr vömb jórturdýra í fyrra þrepi sem stendur í tvo
daga og síðan notkun saltsýru og lífhvata (ensíms) á því síðara. Hver mælingaumferð tekur
eina viku. Meltanleiki er mældur á þennan hátt i ýmsum gras- og jurtasýnum frá mörgum
aðilum innan stofnunarinnar, tilraunabúum og aðsendum sýnum, s.s. frá bændum. Til
áréttingar skal tekið fram að meltanleikatölurnar eru notaðar sem grundvöllur fyrir
útreikningi á fóðurgildi (orkugildi) plantna.
Alls urðu mælingar á þessu þriggja ára tímabili 8630; árið 1985 3160, árið 1986 2600
og 2870 árið 1987. í þessum tölum eru meðtalin staðalsýni sem mæld hafa verið í
dýratilraunum in vivo og eru jafnan með í hverri mælingarumferð. Nokkur hluti
tilraunasýna er tvímældur. Af því leiðir ásamt notkun staðalsýna að afgreidd sýni eru
nokkuð færri en heildarfjöldi mælinga. Skipting afgreiddra sýna eftir verkefnum er sýnd í
eftirfarandi töflu. Sundurliðun er gróf enda oft um að ræða samvinnuverkefni sem margir
vinna að.
Sýni sem auðkennd eru vegna töðugæða og rannsókna á votheyi eru þau sýni sem
fóðurdeild skráir sérstaklega og sér um að öðru leyti (sýni frá tilraunabúum, fóðurtilraunum
og þjónusta við bændur).
24. tafla. Meltanleikaákvaröanir, in vitro 1982-1987.
1212 1282 1984 1985 1986 1987
Vegna rannsókna á töðugæðum 944 1243 1664 1420 1454 876
Vegna rannsókna á votheyi 163 128 498 308 295 146
Samanb. in vivo - in vitro 288 458 6 12 116 48
Beitarverkefni 218 157 112
Plöntuval sauðfjár 206 550 127 828 297 1298
Úr jarðræktartilr. o.fl. 71 167 336
Annað 228 82 80
Alls 2118 2785 2823 2568 2162 2368