Fjölrit RALA - 10.05.1988, Blaðsíða 84

80
aftur á móti mjög svalt og oft votviðrasamt og hvassviðri gerir síðari hluta sumars. Á
Norðurlöndum, og þá helst í Finnlandi, er að finna mörg sexraða afbrigði sem eru nægilega
fljótþroska fyrir okkur hér. En þau eru öll gölluð þannig að stráið er gróft og veikt og
brotnar í hvassviðri og komið hrynur úr axinu. Nokkrir tugir afbrigða af þessum toga hafa
verið reyndir hér og þykir ekki á nokkurt þeirra treystandi. Nokkur þeirra hafa verið
ræktuð af bændum. Því hafa fylgt alvarleg áföll (í Landeyjum 1984) en líka fengist
metuppskera (afbrigðið Jo. 1279 á Fljótsdalshéraði 1987).
Þetta kom skýrt fram í dreifðum tilraunum á Suðurlandi 1984. Þá voru þar gerðar
tilraunir á níu stöðum og bornir saman ýmsir stofnar. Byrjað var að skera koraið um 10.
september og hafði tíð verið stillt til þess tíma. Aðfaranótt 13. september hvessti mjög á
austan með slagviðri. Þá voru þegar skornar tilraunir á fjórum stöðum. í 38. töflu er borin
saman uppskera af Mari, alþekktu og veðurþolnu afbrigði, og þremur fljótþroska sexraða
afbrigðum frá Svíþjóð, Finnlandi og Noregi úr þessum tilraunum. Þar sést að um 60% af
kornuppskeru norrænu afbrigðanna hafa glatast í þessu eina veðri.
Veðurþolin afbrigði, lágvaxin, tveggja raða með grannt og stinnt strá, eru suðrænni en
þau sem nefnd eru hér á undan. Næst okkur eru þau ræktuð í suðurhéruðum Skandinavíu
og á Skotlandi. Þau eru flest langt of seinþroska fyrir íslensk sumur, en þó eru þar
undantekningar á. Afbrigðið Mari, sem kornrækt hérlendis hefur byggst á síðasta
aldarfjórðunginn, er upprunnið á Skáni. Það þolir að minnsta kosti ellefu vindstig, að sðgn,
og gefur góða uppskeru þegar vel árar. Það er hins vegar ekki eins fljótþroska og æskilegt
er og hafa kynbótamenn lengi haft hug á að bæta þar úr.
40. tafla. Kornuppskera úr niu tilraunum á Suöurlandi 1984.
Kora, þe. Kora, Mari = 1<
hkg/ha á hverjum stað.
Skorið 10.-12. sept. (4 tilr.):
Mari 15,3 100
Agneta, Arra, Yrjar; meðaltal 17,4 119
Skorið 13. sept. og síðar (5 tilr.):
Mari 11,6 100
Agneta, Arra, Yrjar; meðaltal 5,9 45
Fram hafa komið nokkur erlend afbrigði sem virðast sameina flýti og strástyrk í
einhverjum mæli. Má nefna sænska afbrigðið ökku, sem nú er að vísu horfið af markaði,
og norskt afbrigði sem við nefnum Löken. Menn bundu vonir við það hér en samkvæmt
tilraunum ber það ekki uppskeru til jafns við Mari.
41. tafla. Kornuppskera af Mari og Lðken, mt. 11 tilrauna 1985-1987.
Mari
Löken
Korn, þe. Korn, Mari = 100
hkg/ha á hverjum stað
15.0 100
12.9 88
Byggkynbætur hafa verið stundaðar við stofnunina i að minnsta kosti aldarfjórðung.
Þessi þrjú ár sem hér um ræðir var að mestu verið að vinna úr gömlum víxlunum. Þær eiga
þrenns konar uppruna. Fyrst er að telja vixlanir sem gerðar voru á árunum 1975-1979,