Úrval - 01.10.1943, Blaðsíða 88

86
ÚRVAL
ast er eins og hún hiki stund-
um við og skipti jafnvel um
skoðun og hverfi aftur til hins
fyrra lífsforms. Ein eða tvær
dýrategundir eru sérkennilegar
að því leyti, að þær hafa horfið
aftur til kynlausrar æxlunar.
Þær hafa upphaflega orðið til
við kynæxlun, en þeim hefir á
einhvern hátt tekizt að losna
við hana.“ Wells á hér við dýra-
tegundir eins og blaðlýsnar og
fiskilýsnar (Cyclops). 1 kven-
dýrum þeirra myndast egg-
frumur, en þær frjóvgast aldrei
af sáðfrumum karldýrsins. —
Þrátt fyrir það þroskast eggið
og verður að nýjum einstakling,
og er hér um að ræða ótvírætt
dæmi um eingetnað.
Vísindamönnum hefir tekizt
að framkalla sama fyrirbrigðið
með kemiskum aðferðum. Pró-
fessor Loeb tókst fyrstum
manna að frjóvga egg ígulkera
á þennan hátt, og aðrir vísind-
menn gerðu síðar sömu tilraun-
ir á krossfiskum og froskum
með góðum árangri. Við tilraun-
irnar á krossfiskunum nægði að
hækka hitastigið til að koma
af stað vexti eggsins. Til þess að
koma af stað vexti froskeggsins
nægði að stinga það með prjóni,
sem dýft hafði verið í blóð.
Þessar tilraunir varpa ljósi á
starf sáðfrumunnar við eðlilega
kynæxlun. Samruni sáðfrum-
unnar og eggsins hefir tvenns
konar áhrif: í fyrsta lagi leysir
sáðfruman vaxtarmegn eggsins
úr læðingi og í öðru lagi flytur
hún með sér efni og eiginleika
frá öðrum einstakling og skap-
ar þannig grundvöll að erfðum
frá föður til afkvæmis. Hið
fyrra má líta á sem ráð, til að
koma í veg fyrir, að eggið taki
að þroskast áður en frjóvgun
hefir farið fram. Hið síðara er
hinn eiginlegi og þýðingarmikli
þáttur kynæxlunar, og jafn-
framt skýring á tilgangi hennar.
Við getum nú með fáum orð-
um sagt, hver er hinn lífeðlis-
fræðilegi þáttur kynferðisins.
Hann er leið náttúrunnar til að
tryggja sem mesta fjölbreytni
í afbrigðum kynstofnanna; og
eiginleikinn, sem tryggir það,
að blöndun afbrigðanna fari
fram, er hið kynferðislega að-
dráttarafl. Eða svo að notuð sé
aftur samlíkingin um mynd-
höggvarann: Kynferðið er það
efnið í leirnum, sem gerir 'hann
hæfastan til mótunar, og hið
kjmferðislega aðdráttarafl hag-
kvæmasta aðferðin til að blanda.
hann.