Úrval - 01.04.1946, Side 31

ARFGENGI OG SJÚKDÓHAR
29
eyjarnar hófu viðskipti við Ev-
rópmnenn. Þá fluttust misling-
ar, sem í Evrópu voru aðeins
vægir, til hinna litlu einangruðu
smáfylkja, sem aldrei höfðu átt
kost á ao öðlast viðnámsþrótt
gegn veikinni, og hafði það í
för með sér dauða eins fjórða
hluta íbúanna á einu ári.
Á þeirri einföldu reglu, sem
Darwin kom fram með, að nátt-
úran velji úr það, sem hæfast er,
hafa nýjustu kynbætur jurta og
dýra byggst. Hveiti hefir verið
alið upp með þeim erfðaeigin-
leika að standast ryðsýki. Sama
má segia um kartöflur, sem
standast vörtusýki og epli, sem
veita mótstöðu gegn blaðlús. Þá
fyrst eftir að þetta hafði allt
verið gert, komu nýir erfiðleik-
ar í Ijós. Meðal miljóna þeirra
ryðsveppa, sem lifðu á hveiti-
ökrunum, voru nokkrir, sem
vissu, hvemig ráðast skyldi á
hveiti það, sem viðnámsþrótt
hafði. Þessir fáu sveppir lögðn
undir sig akra og útrýmdu brátt
hinum veikari félögum sínmn.
Sýnilega voru svepparnir einnig
einstaklingar. Engir tveir þeirra
voru eins, og um leið og ræktað
var sterkbyggðara hveiti, komu
þá einnig fram sterkari og á-
hrifaríkari ryðsveppir.
I náttúrunni á ávallt sama
baráttan sér stað. Bakterían
eða skordýrið er svo að segja
stöðugt, ýmist með stökkbreyt-
ingum eða vali náttúrunnar, að
finna nýjar og nýjar árásarað-
ferðir. Bakteríurnar sjálfar
verða fyrir árásum enn þá
smærri sýkla, víruss eða huldu-
sýkla. Með ræktun baktería,
sem verða fyrir slíkum árásum,
má fá örlítið yfirlit yfir þessa
baráttu. Einni stökkbreytingu,
sem gerir bakteríuna ónæma
fyrir vírusinu, fylgir gagn-
ráðstöfun, þegar vírusið tekur
breyting-u, sem gerir því fært að
ráðast á hina nýju bakteríuteg-
und. Og þannig heldur baráttan
áfram, ráðstöfun og gagnráð-
stöfun elta hvor aðra.
Síðan Bordeaux-lyfið, sern
drepur vínviðarmyglu, kom
fram á sjónarsviðið, hefir notk-
un skordýraeiturs, sveppaeiturs
og bakteríueiturs breiðzt út um
gervallan heim og nýjar tegund-
ir komið fram árlega. En jafn-
vel þessi vopn má búast við að
verði að engu í höndum okkar.
Cyanidgufa og arsenatúðun
hafa verið notuð gegn hreistur-
skordýrum á sítrónutrjám og
möl í eplagörðum með miklum
árangri í a.m.k. þrjú til fjögur