Úrval - 01.04.1946, Síða 72

70
ÚRVAL
vandamál styrjaldarinnar, og
Jiann jók það styrk og innileika
af óvenjulegnm tilfinningahita,
sem hann bjó yfir, og hreinu
hugarfari.
Ban’ahas er uppreisnarmað-
ur. Harrn er afiið, sem herlúður-
inn leysir úr iæðingi. Hann
ákallar hugdirfskuna, starfs-
þróttinn og vamarviijann. Hann
er eðlileg réttlætiskennd æsk-
mmar og gæddur takmarka-
lausri fórnargleði. Eðiishvötin,
sem tekur af oss ráoin.
En hvað verður þá um hín
siðferðilegu verðmæti, sem
unnizt hafa í margra ára bar-
áttu með þjáningmn og biturri
reynslu? Getur hún þagnað,
röddin, sem talar innra með oss
af bleikri aivizku þjáningar-
innar: „Elskið óvini yöar, bless-
ið þá, sem bölva yður?“
Þetta var þá þegar orðið
honum persónulegt vandamál,
sársaukaþrungið, og hann stóð
vanmegna andspænis því.
Það var ekki um neitt vai að
ræða. Þegar tíminn er fullnaður
mun golgræn holskefla frum-
hvata mannsins flæða yfir
kristindóminn og yfirlætislausa
trú menningar vorrar á algeran
sigur andans á siðleysinu.
Svo liðu nokkur ár. Nordahl
Grieg hafði vaxið verulega í
skáldskapnum og aukist skap-
styrkur, en hróður hans hafði
alis ekki vaxið að sama skapi.
Hann var að ýmsu leyti ein-
mana maður, og Iangt frá því
jafn auðsveipur og æskilegt
hefði verið. Hann hafði fengið
óhóflega iöngun til að neita og
fara sínar eigin götur, en slíkt
er alltof háskalegt fyrir skáld.
Svo að notuð séu orð eins af
hicum brezku uppáhaldsskáld-
um hans, hafði hann lifað
„skömm upphefðarinnar og sorg
ósigursins" — allt, sem heim-
urinn getur gefið skáldi, bætti
hann við.
Hann hafði falið sig í Qxford,
eftirlætisstað símxm, og þar
skrifaði hann „Þeir dóu ungir,“
en það var rit um Keats, Sheiley
og Byron og hin föllnu skot-
grafaskáld frá heimsstyrjöld-
inni, Wiífred Qwen, Sorley og
Rupert Brooke. Hann sat í
Oxford, móskugrárri, skraut-
œildri í grænkandi mosa, meðal
fagurra, gamalla trjáa, sem
sveipa landið einskonar drauxn-
blæju. En hann fann hér ekki
aðeins kyrrðina eftir þagnaðar
hörpur skáldanna, heldur einnig
tómleikann. Bók hans er eitt
hið fegursta í norskum bók-