Úrval - 01.04.1946, Síða 77

■Stu.U lexia í grjaldejTásmáJnm.
Hvað er gullmyntfótur?
Grein úr „Daily
eftir George Mnrray.
k F ÞVt að nú er svo mikið tal-
að um gnllmyntfót, er rétt
að gera sér grein fyrir, hvað
gulimyntfótur er — og hvað
hann er ekki.
í fyrsta lagi þarf land, sem
hefir gullmyntfót, ekki endilega
að hafa peninga úr gulli. í Bret-
landi var gullmyntfótur þegar
gull-„sovereign“ voni í umferð,
en einnig eftir að farið var að
gefa út pundsseðla. i Ameríku,
þar sem enn er gullmyntfótin',
eru pappírsdollarar. Aðalmynt-
in í Frakklandi og Þýzkalandi
eru silfurfrankinn og silfur-
markið. Samt hafa þessi lönd
einnig ýmist haft gullmyntfót
eða ekki.
Gullmyntfótur er eins konar
tæki til þess að halda gjaldeyri
eins lands í föstu verðgildi
gagnvart gjaldeyri annars
lands. Það táknar, að þjóðimar
allar koma sér saman um að
gjaldeyrir þeirra — pund, doll-
arar, mörk, frankar og lírur —
akulu jafngilda svo og svo
mörgum grömmum af gulli.
Þannig var pundið á hinum
gömlu góðu dögum gullmynt-
fótarins fyrir 1914, metið ná-
lega fimm sinnum meira en doll-
arinn og um tuttugu og fimm
sinnum meira en frankinn,
markið eða líran. Þetta verð-
gildi var fast og óhagganlegt.
Sérhver borgari gat veriö
viss um að fá alltaf jafnmarga
dollara, mörk, franka, eða lírur
fyrir pundið sitt. Enn þýðingar-
meira var þó, að kaupsýslumað-
urinn gat verið viss nm, að
gengið héldist óbreytt. Það var
auðvelt að kaupa og selja við
slík skilyrði, enda blómguðust
öll viðskipti.
Hvemig var hægt að halda
gengi pundsins, dollarans,
marksins og lírunnar stöðugu
hverju gagnvart öðru? Það var
af því, að þau voru öll „tryggð
með gul!i“ — það er að segja
allir aðalbankamir í löndum
gullmyntfótarins áttu ákveðið
magn af gulli, sem var í föstu