Póllinn - maj 2023, Side 64

Í Bandaríkjunum er forsetinn kosinn í óbeinum kosningum, hvert fylki hefur ákveðið marga
kjörmenn sem kjósa forsetann, kjósendur kjósa frambjóðanda í kosningunum og sá
frambjóðandi sem vinnur fylkið fær alla kjörmenn fylkisins hvort sem það munar mjög litlu
eða mjög miklu. Kjörmennirnir eru alls 538 talsins og því þarf 270 til að sigra kosningarnar.
Fjöldi kjörmanna sem hvert fylki hefur er samanlagður fjöldi Fulltrúadeildarþingmanna og
Öldungadeildarþingmanna hvers fylkis auk þriggja fulltrúa frá Washington DC. Ef svo fer að
enginn frambjóðandi vinnur 270 kjörmenn þarf Fulltrúadeildin að kjósa forsetann en
Öldungadeildin að kjósa varaforsetann. Ef forsetaefni Repúblikana og Demókrata fá bæði
269 kjörmenn mun þingið kjósa á milli þeirra, ef þriðji frambjóðandi fær nógu mörg
kjörmannaatkvæði til að gera það ómögulegt fyrir hina að ná 270 kjörmönnum mun þingið
kjósa á milli þeirra þriggja frambjóðenda sem fengu flesta kjörmenn.
Sú kosning fer þannig fram að fulltrúadeildin kýs forsetann þar sem hvert fylki hefur eitt
atkvæði (sá flokkur sem er með fleiri fulltrúadeildarþingmenn í því fylki fær atkvæði
fylkisins) síðan kjósa allir öldungadeildarþingmenn varaforsetann. Þetta getur farið á ýmsa
vegu.
Einn möguleikinn er að annar hvor flokkurinn sé með fleiri þingmenn í fleiri fylkjum í
fulltrúadeildinni og með meirihluta í Öldungadeildinni og fær þannig bæði embættin. Annar
möguleiki er að annar flokkurinn er með fleiri þingmenn í fleiri fylkjum í Fulltrúadeildinni
en hinn með meirihluta í Öldungadeildinni. Það getur því farið svo að Demókratar vinni
forsetaembættið og Repúblikanar varaforsetaembættið eða öfugt.
Þriðji möguleikinn er sá að annar flokkarnir séu báðir með fleiri þingmenn í 25 fylkjum en
annar hvor flokkurinn sé með meirihluta í Öldungadeildinni, það getur gert það að verkum
að ekki náist að kjósa forsetann fyrir innsetningardag og þá mun nýkjörinn eða endurkjörinn
varaforseti sinna embætti forseta þar til fulltrúadeildin hefur kosið forseta.
Fjórði möguleikinn er að annar hvor flokkurinn sé með fleiri þingmenn í að minnsta kosti 26
fylkjum en flokkarnir séu með jafn marga Öldungadeildarþingmenn, þá mun sá fyrrnefndi
vinna forsetaembættið.
Hvað ef enginn
Fimmti og síðasti möguleikinn er að báðir flokkar séu
með fleiri fulltrúadeildarþingmenn í 25 fylkjum og
með jafn marga þingmenn í Öldungadeildinni. Það
getur leitt til þess að enginn frambjóðandi fær
meirihluta hvorki í forseta né varaforseta og verður þá
forseti Fulltrúadeildarinnar að forseta tímabundið þar
til það tekst að kjósa forseta og varaforseta.
62