Póllinn - maj 2023, Side 67

Þrátt fyrir að fólkið í fangabúðunum hafi verið gert að „góðum og gildum“ þegnum ríkti enn
andúð í garð þeirra. Því ákváðu stjórnvöld að hrinda af stað áróðursherferð og fór hún fram
með auglýsingum og greinaskrifum. Í auglýsingunum og greinunum voru japanskar
fjölskyldur sýndar þar sem þær voru orðnar „bandarískar“ og höfðu þar með náð sér eftir að
hafa verið fangar í fangabúðunum. Fólkið var sýnt sem hlýðið, vinnusamt og undirgefið.

Hugtakið fyrirmyndar minnihluti kom fyrst fyrir árið 1966 í grein félagsfræðingsins William
Petersen í blaðinu New York Times Magazine en hét greinin „Success story: Japanese American
Style“. Í greininni fjallaði Petersen um það hvernig dugnaður og fleira hefði gert japönsku
fólki kleift á að berjast á móti þeirri ímynd sem ríkti um það. Þessi hugmynd um
fyrirmyndar minnihlutahópinn tók að breiðast út um Bandaríkin og varð hún fljótt notuð til
að lýsa fleiri asískum þjóðarbrotum og þá helst frá Austur-Asíu.

Hugmyndin um fyrirmyndar minnihlutahópinn er enn til staðar í dag og hefur hún enn
mikil áhrif á fólk út um allan heim. Hún hefur orðið til þess að togstreita hefur myndast milli
hópa af mismunandi kynþáttum. Hún er notuð til þess að réttlæta kynþáttamisrétti að því
leiti að hún gerir ráð fyrir því að það sé einhver minnihlutahópur sem er eftirsóknarverðari
en annar, í þessu tilfelli urðu asískir-amerískir fyrir valinu og var bútur af þeirra
menningarheimi tekinn til þess eins að verja rasisma gagnvart öðrum hópum. Þetta hefur
leitt til þess að samstaða milli minnihlutahópa hefur minnkað og þeir settir upp á móti hvor
öðrum. Í staðinn fyrir að berjast saman gegn kynþáttamisrétti hefur þetta leitt til baráttu
innbyrðis. Fyrirmyndar minnihlutahóps hugmyndin á þátt í því að viðhalda þessu valdakerfi
kynþátta þar sem hvítir tróna á toppinum. Hugmyndin hefur einnig leitt til þess að
einstaklingar minnihlutahópa eru verðlaunaðir fyrir það að vera undirgefnir og lúta kerfinu
en refsað fyrir það að vera uppreisnargjarnir og storka því.

Hugmyndin hefur ekki einungis áhrif á samfélagið í heild sinni heldur einnig þá einstaklinga
sem hún á við um. Hún hefur leitt til þess að asískir-amerískir einstaklingar finna fyrir
mikilli ábyrgð á að standa sig í námi og störfum. Það verður til þessi þörf að standa sig til þess
að sanna að þeir séu það sem allir búast við af þeim. Þessi endalausa þörf fyrir að sanna sig
getur leitt til mikillar vanlíðan og er sjálfsvígstíðni asískra-amerískra einstaklinga fremur há.

Staðalímyndir, sama hverjar þær eru, valda skaða. Þær smætta
einstaklinga niður í eitt einkenni og gera þar með lítið úr þeim
og þeirra persónu. Staðalímyndir gera ekki grein fyrir þeirri
miklu mannflóru sem er til staðar heldur gera þær ráð fyrir
einsleitni. Auðvitað er hægara sagt en gert að útrýma
staðalímyndum og er það nánast ómögulegt þar sem við erum
öll með ákveðnar hugmyndir um aðra en fyrsta skrefið er að
líta inn á við og gera sér grein fyrir eigin fordómum og kynna
sér málið. Kynna sér staðalímyndir, uppruna þeirra og áhrif.
Það er fyrsta skrefið í að reyna að stuðla að opnara samfélagi
þar sem fjölbreytileikanum er fagnað í stað þess að fólk óttist
hann og reyni að setja hann í box eða útrýma honum.

Margrét B W Waage Reynisdóttir
65