Gátt - 2010, Síða 52

52
F R Æ Ð S L U M I Ð S T Ö Ð A T V I N N U L Í F S I N S
g á T T – á R S R I T – 2 0 1 0
verið hafa ólíkir þættir þjónustunnar verið skoðaðir frekar
en að aflað sé gagna í þeim tilgangi að bæta eða breyta
stefnumarkmiðum í náms- og starfsráðgjöf. Þá var og eftir-
tektarvert að einn þátt skorti algerlega í rannsóknum og
gæðaviðmiðum náms- og starfsráðgjafar á Norðurlöndum.
Þessi þáttur er þátttaka ráðþeganna eða notenda náms- og
starfsráðgjafar í að hanna, skipuleggja og meta þjónustu
náms- og starfsráðgjafar (Vuorinen og Leino, 2009).1 Neyt-
endur búa yfir afar mikilvægum upplýsingum um ferli og
árangur náms- og starfsráðgjafar og eru í raun brunnur
þekkingar. Í þann brunn þarf að sækja hugmyndir og viðhorf
sem að gagni kunna að koma við að þróa þjónustu náms- og
starfsráðgjafar.
Á grundvelli þessara niðurstaðna lagði sérfræðinga-
teymið fram tillögur að rannsóknaráætlun þar sem náms- og
starfsráðgjöf á norrænum fræðslustofnunum fyrir fullorðna
yrði metin, með sérstakri áherslu á þátttöku ráðþeganna í
þróun þjónustunnar. Áætlunin var samþykkt á fundi stýrihóps
Norrænu ráðherranefndarinnar um fullorðinsfræðslu (SVL)
í nóvember 2009 og var rannsókninni hleypt af stokkum í
upphafi árs 2010. Rannsóknin kallast Raddir notenda – að
stuðla að gæðum í náms- og starfsráðgjöf fyrir fullorðna á
Norðurlöndum.
F R Æ Ð I L E g A R F o R S E N d U R o g
R A N N S ó K N A R S p U R N I N g A R
Matsfræðilegar rannsóknir eru einkum tvenns konar, árang-
ursmat og ferlimat. Í árangursmati er kannað hvort mark-
miðum sé náð í tiltekinni áætlun í náms- og starfsráðgjöf. Í
ferlimati er skoðað hvort notast sé við skilvirkar aðferðir við
að ná markmiðinu (Herr og félagar, 2004). Í þessari rannsókn
er megináhersla lögð á árangursmat en einnig er lagt mat á
ferli, bæði ráðgjafaraðferðirnar og aðferðirnar við að þróa
þjónustuna. Þau atriði sem tekin eru til skoðunar koma úr
náms- og starfsráðgjafarfræðunum, svo sem að spyrja um
ávinning af náms- og starfsráðgjöf eða hvort leitað sé eftir
áliti notenda náms- og starfsráðgjafar við skipulagningu
þjónustunnar.
Fræðin að baki náms- og starfsráðgjöf styðja við ráð-
gjafarstarfsemina meðal annars með kenningum um áhuga,
þróun á starfsferli, aðlögunarhæfni, hjálparferli og siðfræði.
Í ráðgjafarstarfseminni eru þessi fræði hagnýtt. Eftirfarandi
skilgreining á náms- og starfsráðgjöf sýnir að stuðst er við
fræði um þroska og þróun á starfsferli, ákvarðanir og stjórn-
un á starfsferli (e. career management), eflingu sjálfsins og
fleira: „Náms- og starfsráðgjöf á við þá þjónustu og starfsemi
sem beinist að því að aðstoða fólk á öllum aldri (og á hvaða
tímapunkti sem er í lífinu) við að taka ákvörðun um nám,
starfsþjálfun eða starf og stjórna málum á náms- og starfs-
Stig Tegund þátttöku Dæmi um þátttöku Viðfang endurgjafar
1. stig Upplýsingaöflun
Ráðþega er sagt
hvað er í boði
Einstaklingur
2. stig Deila upplýsingum
Ráðgjafa er sagt hvernig
þjónustan nýtist
Einstaklingur
3. stig Umræðuhópur
Vinnuhópar, rýnihópar,
ráðgjöf
Þjónusta
4. stig Þátttaka Tekur þátt í stefnumótun Áætlunargerð
5. stig
Samvinna
Sameiginleg endurskoðun
á stefnu
Áætlunargerð
Tafla 1. Stig þátttöku í náms- og starfsráðgjöf
1 Nánari upplýsingar um þessa rannsókn má finna á heimasíðu NVL í
skýrslu Raimo Vuorinen og Leilu Leino (2009) : http://www.nordvux.net/
page/1143/vagledning.htm