Gátt - 2010, Blaðsíða 87

87
F U L L o R Ð I N S F R Æ Ð S L A o g S T A R F S M E N N T U N
g á T T – á R S R I T – 2 0 1 0
1. Það glæðir áhuga og ástundun að vera
hluti af námshóp
Fullorðinn námsmaður þarf að hafa tilfinningu fyrir því að
vera viðurkenndur hluti af námshóp þar sem námsmenn og
leiðbeinandi ná að tengjast og gagnkvæm virðing skapast.
Þessi tilfinning ýtir undir námsáhuga og ástundun en öfugt
þegar þessi forsenda er ekki til staðar er hætta á að náms-
áhugi dvíni fljótt og jafnvel hverfi.
Sem dæmi um jákvæð áhrif hópkenndar í námi er hér
tilvitnun í viðtal við Guðnýju Arngrímsdóttur sem er full-
orðinn fjarnemi í hjúkrun við Háskólann á Akureyri. Hún hóf
nám á þrítugsaldri fyrst í framhaldsskóla og hélt svo áfram
í háskólanám. Hún er spurð að því hvort það skipti máli að
stunda fjarnámið í hóp.
„Já, það skipir miklu máli. Við höfum staðið vel saman
og hjálpast mikið að, við studdum hver aðra vel þegar
við þurftum að fara í gegnum fjöldatakmarkanirnar og
okkur gekk vel.“ (Fræðslunet Suðurlands, 2009:bls. 7)
Þegar námsmanni finnst hann EKKI tilheyra hópnum getur
það haft mjög afgerandi neikvæð áhrif á námsáhuga. Í rit-
gerð Svanfríðar Jónasdóttur kemur mjög sterkt fram hjá við-
mælendum hennar að þegar í framhaldsskólann kom fannst
þeim þau EKKI vera hluti af hópnum. Hér er fullorðið fólk
að lýsa reynslu sinni sem unglingar en það er líklegt að sú
reynsla fylgi einstaklingum og hafi áhrif á námsáhugann fari
það aftur í nám. Það var almennt viðhorf í báðum rýnihópum
í rannsókn Svanfríðar að stórir skólar og áfangakerfi væru
fjandsamleg þeim sem einhverra hluta vegna þyrftu að hafa
fyrir skólavist sinni og námi vegna þess að minni tengsl náist
við kennara og skólafélaga. Unglingar séu oft óframfærnir
og lokaðir og stórar einingar og sífelld skipti á skólafélögum
séu ekki til þess fallin að vekja hjá þeim þá öryggiskennd sem
sé nauðsynleg. Það sé líka minni hvati til að standa sig ef
engin fótfesta næst félagslega og auðveldara að gefast bara
upp. (Svanfríður Jónasdóttir, 2005:bls. 47)
2. Viðhorf til náms hefur áhrif á hegðun
Við tileinkum okkur viðhorf að miklu leyti í gegnum menn-
ingu og félagsleg samskipti. Að sama skapi getum við þá
breytt viðhorfum okkar með nýrri reynslu. Fullorðnir mynda
jákvætt viðhorf til náms að mestu út frá því hvort þeim finnst
námið hafa tilgang og hvort þátttaka þeirra er af fúsum vilja.
Neikvætt viðhorf dregur úr námsáhuga og getur beinlínis
komið í veg fyrir að nám eigi sér stað.
Komið hefur fram að stjórnvöld vilja auka virkni ungs
fólks án atvinnu og leita allra leiða til fá unga fólkið inn í
framhaldskóla eða á aðrar viðeigandi menntabrautir. Í ljósi
þess sem fyrr var sagt um neikvæð viðhorf einmitt þessa
hóps til náms, sem hugsanlega er bæði byggð á fyrri skóla-
reynslu og viðhorfum í umhverfi þeirra, er ráðgjöfum Vinnu-
málastofnunar og leiðbeinendum á vegum Símenntunarmið-
stöðva vandi á höndum. Mikilvægt verður að unga fólkið fái
tækifæri til að breyta viðhorfum sínum með jákvæðri reynslu
af námi og sjái tilgang í því fyrir sig.
3. Tilgangur með námi viðheldur áhuga og
eflir ástundun
Það er mannlegt að hafa þörf fyrir tilgang með lífinu og er
sameiginlegt öllum menningarsamfélögum. Tilgangur með
námi er kjarninn í námsáhuga fullorðinna. Námið þarf að
tengjast sjónarmiðum, áhugamálum, lífsreynslu og þekk-
ingu fullorðinna til þess að námsáhuginn verði viðvarandi og
djúpur. Það er mjög einstaklingsbundið og menningartengt
hvað hefur merkingu og tilgang fyrir hvern og einn.
Margir viðmælendur Svanfríðar í rannsókn hennar lýsa
því hvernig þeim finnst viðfangsefni náms í framhaldsskóla
ekki vera í neinu samhengi við markmið þeirra í lífinu. Þegar
námið öðlast tilgang breytist sjónarhornið. Ungur karlmaður,
sem fann sig ekki í framhaldsskólanámi en stundar nú nám
sem félagsliði með umönnunarstarfi sem hann hefur áhuga
á, lýsir því hvernig það breytir námsupplifun og áhuga að
vera hluti af hóp og sjá tilgang með náminu. (Svanfríður
Jónasdóttir, 2005:bls. 60).