Læknaneminn - 01.12.1974, Blaðsíða 10

Pablo Picosso: Fjöldamorð í Kóreu (1951).
Gestir komu víðs vegar að til að hlusta á samtöl-
in. Það er löngu hætt að vera nokkuð vandamál að
fá sjúklinga til samstarfs. Oft kemur fyrir, að starfs-
fólkið biður um hjálp vegna deyjandi fólks, sem líð-
ur öðrum fremur illa andlega. Líka er algengt að
sjúklingar, sem tekið hafa þátt í þessu starfi, segi
sjúklingum sínum frá samtölunum og mæli með
þeim.
Það hlýtur alltaf að verða erfitt að standa frammi
fyrir sjúklingi, þegar nýbúið er að greina hjá hon-
um illkynja sjúkdóm. Vandinn er ekki hvort eigi að
segja honum frá sjúkdómnum, heldur hvernig eigi
að gera það. Læknarnir þurfa að kynnast sínum eig-
in viðhorfum gagnvart illkynja sjúkdómum og
dauða áður en þeir eru færir um að ræða við sjúkl-
ingana um þessi efni. Læknarnir verða að skynja
hvað sjúklingurinn sem í hlut á, er reiðubúinn að
taka við miklu af sannleikanum.
Það skiptir gífurlega miklu máli að svipta fólkið
ekki allri von. Um leið og því er sagt frá sjúkdómn-
um verður á sömu stundu að ræða um hvernig eigi
að ráðast gegn honum. Það þarf að gera sjúklingun-
um ljóst, að staðið verði með þeim gegnum þykkt
og þunnt, bæði meðan von er um bata og eins þó að
aðeins sé hægt að lina þjáningarnar. Það ætti aldrei
að nota orð eins og cancer eða krabbamein, heldur
æxli, hnúður, þrengsli eða því um líkt.
Umfram allt ber að forðast að segja sjúklingi, að
hann sé með ólæknandi sjúkdóm, og ræða það ekki
frekar. Hann telur þá oft, að úr því að ekki sé hægt
að lækna hann, hafi enginn lengur áhuga á honum.
Hann fyllist djúpu vonleysi, þar sem hann berst einn
við sjúkdóm sinn.
Sú leið er oft farin að segja ættingjum frá sjúk-
dómsgreiningunni, en ekki sjúklingnum sjálfum.
Þetta er alveg út í hött. Ættingjarnir eru sjaldnast
góðir leikarar og sjúklingarnir draga undir eins rétt-
ar ályktanir af framkomu þeirra og geðblæ og segja
sér þá sjálfir hvernig komið er.
Það er líka til alltof mikils mælst að hjón, sem
hafa lifað í nánu trúnaðarsambandi í áratugi, eigi
að fara að leika hvort fyrir öðru, einmitt þegar þörf-
in fyrir trúnað og einlægni er sem mest. Samtölin
leiddu í Ijós, að fólkið vissi undantekningarlaust
hvað að því var, hvort sem því hafði verið sagt það
eða ekki, einnig þeir sem starfsfólkið áleit, að ekkert
vissu.
Ef kona kemur til læknis með hnút í brjóstinu er
t. d. sjálfsagt að segja henni, að æxlið kunni að vera
illkynjað, en úr því fáist skorið með sýni. Þá er við-
komandi búin að fá aðlögunartíma og er betur und-
irbúin, ef þarf að taka af henni brjóstið. Ef í ljós
kemur, að sjúklingurinn er ekki reiðubúinn að
skynja sannleikann, ber að virða það. Slíkur sjúk-
8
LÆKNANEMINN