Læknaneminn - 01.12.1974, Blaðsíða 53

verð'u i' reynt að benda á nokkur
atriði, sem gætu verið orsaka-
þættir.
Unga fólkið í dag er að ein-
hverju leyti í uppreisn. Það hafn-
ar gildismati eldri kynslóðarinn-
ar, sem hefur reynt að ala það
upp með prédikunum í stað for-
dæmis. Viss hluti þess hafnar um
leið einnig vímugjafa hennar
alkóhólinu, sem svo mikill tví-
skinnungur hefur ríkt um og leit-
ar annars í staðinn. Góðar sam-
göngur veita nýja möguleika.
Ungt fólk er leitandi að nýjum
lífsháttum. Hin gengdarlausa
notkun psýkófarmaka í nútíma-
þjóðfélagi gerir því auðveldara
að ímynda sér að lyf leysi vand-
ann. Það er stutt skrefið frá trú á
,.health through drugs“ til trúar á
„meaning through drugs“. I fjöl-
miðlum fer fram áróður gegn
kannabis. Oftast byggist hann á
því sama og löggjöfin, þ. e. a. s.
að kannabis eigi heima í flokki
með ópíum og neysla þessara ó-
líku efna hafi sömu afleiðingar.
Þegar ungt fólk fréttir frá félög-
um sínum að svo er ekki og stað-
festir það síðan af eigin reynslu,
hafa sannari upplýsingar lítil á-
hrif á það.
Mikil áhrif (e. t. v. mest) hefur
þrýstingur frá félögum. I hópi
unglinga gildir verðmætamat
heildarinnar, og til þess að ná
virðingu hennar, er oft mikið á
sig lagt. Fyrir ungling sem hefur
neylt alkóhóls í 4-5 ár undir lög-
aldri eða séð jafnaldra sína gera
það, skiptir það litlu máli þótt
kannabis sé ólöglegur vímugjafi.
Neyslu kannabis er þannig hátt-
að að flestir þeirra sem reyna efn-
ið gera það nokkrum sinnum til
að fá fram áhrifin. Að því loknu
skiptast þeir í þrjá flokka (Grin-
spoon):
1. Þeir sem neyta kannabis
öðru hverju óreglulega og þá yf-
irleitt vegna þess að einhver veit-
ir þeim tækifæri til þess.
2. Þeir sem neyta kannabis oft,
2-3 í viku (eða um helgar) og
sleppa þá oft úr helgum. Þeir geta
ákveðið að hætta neyslu kannabis
án þess að finnast þeir hafa misst
mikið.
3. Þeir sem álíta kannabis mik-
ilvægan þátt í sínu lífi, kallaðir
„potheads“ eða „hashacolics“ og
sagðir vera 2—5% þeirra sem
reyna marijúana. Margir í þess-
um hópi eru afbrigðilegir per-
sónuleikar. Margir reyna önnur á-
vana- og fíkniefni og LSD. Þeir
eru sagðir hafa einkenni lík þeim
sem koma við langvarandi of-
neyslu róandi og sefjandi lyfja
(Tennant og Groesheck). Hjá
þeim er lýst gegnumgangandi
kæruleysistilfinningu „amotivatio-
nal syndrom11 (McGlothlin), sem
helst er talin koma hjá ungum og
móttækilegum einstaklingum og
lýsir sér með kæruleysi og skorti
á frumkvæði, einbeitingu og út-
haldi. Það er talið hverfa ef
neyslu kannabis er hætt. „Pot-
heads“ „droppa út“ erlendis og
mynda eigið menningarsamfélag
sem snýst að miklu leyti um efnið
og töfra þess. Þeir „þroskast nið-
ur á við þjóðfélagslega“ eins og
(þögli) meirihlutinn mundi kalla
það og hafna í leiðinni ýmsum
þáttum nútímasamfélags svo sem
lifsgæðakaupphlaupi, læknishjálp
og jafnvel hreinlæti. Erfitt er að
meta að hve miklu leyti kannabis
er orsakaþáttur í þessari þróun.
Það er ósannað að kannabis geti
hreytt persónuleikanum.
Á sama hátt er erfitt að meta
hvort kannabisneysla sem slík
stuðli að neyslu hættulegra efna
svo sem LSD og heroíns. Flestir
telja að svo sé ekki heldur sé or-
sökin þjóðfélagslegs eðlis. Neysla
kannabis stuðli að sambandi við
hópa og starfsemi þar sem til-
hneiging er til neyslu hættulegri
efna.
Því hefur verið haldið fram að
kannabisneysla stuðli að glæpum.
Erfitt hefur reynst að sýna fram á
að kannabis hafi eiginleika um-
fram aðra vímugjafa sem hafi
þessa verkun. Reyndar halda flest-
ir því fram að kannabis dragi
frekar úr glæpum með því að
auka passivitet. Glæpir eru helst
taldir koma fyrir í kannabisvímu
í tengslum við panikköstin og psy-
komotoriska fasann og hjá psý-
kópatólógískum einstaklingum, þá
helst impúlsívum (Grinspoon).
LÆKNANEMINN
4ð