Læknaneminn - 01.12.1974, Blaðsíða 15

Glefsur
Plastbakkar. Hvers vegna í ósköpunum er maðurinn að
tala um plastbakka? Jú, hagspekíngar ríkisspítalanna hafa
feingið þá gullvœgu hugmynd að breyta matarháttum á
Kleppsspítalanum í þann veg að jlytfa inneftir mat í plast-
bökkum úr eldhúsi Landspítalans. Þetta er etv. gott og bless-
að hvað viðvíkur peníngahlið málsins, en með því er ekki öll
sagan sögð.
Undanfarin ár hefur í geðlœknisjrœði verið lögð sífellt
meiri. áherzla á að stofnsetja sem minnst fólk það sem verið
er að meðhöndla. IJefur þetta meðal annars komið fram í
því að geðsjákrahús hafa verið gerð heimilislegri t. d. með
því að breyta innrjettingum deilda í þá átt. Geðlœknar eru
aimennt sammála um að þetta sje mjög mikilvœgt atriði í
meðferð og þá sjerstaklega í sambandi við meðferð lang-
tíma geðsjúklínga ans ákv. „tegunda“ skítsófrena. Astœðan
er að sjúklíngar þessir lifa að mestu í eigin hugarheimi og
teingsl þeirra við umhverfið er algjörlega með þeirra skil-
málum (narcissistískur kontakt). Starfsfólk hefur þá ojt
ekki aðra möguleika á að nálgast sjúklínginn en að notfœra
sjer frumþarfir hans mat, húsaskjól og aðra lífsnauðsyn sem
sj. fœr frá umhverfi sínu. Oft eru einu teingsl þessarra sjúkl-
ínga við umhverfið í gegnum þessa þœtti. Reyndar á ofan-
greint við marga lánglegusjúklínga á sjúkrahúsum aðra en
geðsjúklínga, a. m. k. að einhverju leyti. Skítsófreninn er
hjer aðeins nefndur sem dœmi.
Aj ofangreindu má sjá hversu matur og jramreiðsla hans
getur verið mikilvœgur þáttur í lceknismeðferð. Hagspekíng-
ar kerfisins eru því hjer að fara inná braut sem þeir hafa
aldreigi fyrri geingið og er þeim þ. a. I. lítt kunn eða ekki.
En ans til að höjða til manneskjunnar sem í þaum býr þá
ejtirfarandi:
Minn gírlausi georgl Reyndu að setja þig í spor þess um-
komulausa sjúklíngs sem mánuð eftir mánuð, kannski ár
eftir ár, á sjer þann einn sama stað þar sem er sjúkrahúsið
að Kleppi. Heldurðu í hjarta þínu að plastbakkar myndu
stuðla að velferð ÞINNI er þú værir í sporum hans?
Og elsku palli. Heldurðu að þú myndir láta einhvern gír-
lausan georg segja þjer að nota ódýrari prótesu í mjaðmar-
lið ef þú vxrir sannfœrður um að slík prótesa gerði sjúklíng-
inn verri en hann var jyrir? Myndirðu það? Ha? Þótt krón-
ur spöruðust? Myndirðu það?
s.á.
inn eítir sagði hún: „Reyndu að skýra þetta út fyrir
þessum manni,“ og benti á eiginmanninn. Svo snéri
hún sér til veggjar og sýndi þannig, að hún vildi
vera í friði.
Höfundurinn reyndi að gera eiginmanninum það
ljóst, að ekki væri endilega víst, að þarfir og óskir
sjúklingsins og ættingjanna færu saman:
Þegar þjáningarnar eru komnar á ákveðið stig,
kemur dauðinn eins og léttir, og sjúklingarnir eiga
auðveldara með að deyja, ef þeir geta hægt og hœgt
afsalað sér öllu, sem er þeim einhvers virði í lífinu.
Konan skýrðist fljótlega og sagði nokkrum dög-
um seinna, að hún gæti ekki dáið í friði fyrr en sér
fyndist eiginmaðurinn vera reiðubúinn að sleppa
henni.
Höfundurinn heldur því fram, að lokastigið, áður
en fólk deyr, minni mikið á frumbernsku, sem er
það skeið, þegar einskis er krafist af okkur og við
fáum allar okkar þarfir uppfylltar. Og kannski er
það svo, að við ævilokin, þegar við höfum unnið og
gefið, glaðst og þjáðst, séum við aftur komin á stað-
inn, sem við lögðum upp frá og þannig sé hring lífs-
ins lokað.
læknaneminn
13