Bændablaðið - 02.11.2023, Blaðsíða 72

72 Bændablaðið | Fimmtudagur 2. nóvember 2023
Matarsóun er alltof mikil hjá
okkur Íslendingum rétt eins og
flestum vestrænum þjóðum, en
um þriðjungur kolefnisspors í
heiminum tengt matvælum er
beintengt sóun á þeim.
Það er að fólk hendir í ruslið
þriðja hverjum munnbita af því
hráefni sem það keypti. Á sama tíma
kvarta þeir sem henda matnum oft og
tíðum undan verðlagi á aðföngunum,
hluti mannkyns sveltur og bændurnir
sem framleiða matinn fá oftar en ekki
of litlar tekjur til sinnar framfærslu.
Rétt eins og við þekkjum hér á landi.
Það er einhver skekkja í þessu öllu
sem við berum sameiginlega ábyrgð
á. Enginn einn getur breytt þessu upp
á sitt einsdæmi, en allir geta þó breytt
sínu framlagi til ábyrgðar í þessum
efnum, bætt sína neysluhegðun og
sparað í leiðinni.
Almennt ættum við að velta
betur fyrir okkur hvernig við
nýtum okkar matvörur og gera allt
sem við getum annað en að henda
þeim hugsunarlaust í ruslið. Best er
auðvitað að skipuleggja innkaupin
vel og kaupa ekki óþarflega mikið.
Afganga af elduðu kjöti og
grænmeti má ansi oft nýta í alls
kyns pönnu- eða pottrétti, súpur og
fleira. Hér hef ég gert tvær slíkar
„uppskriftir“ til viðmiðunar sem
þið getið teygt og togað í allar
áttir eftir efni og aðstæðum hverju
sinni. Ég nota oft afganga af stærri
steikum í einfalda og mjög fljótgerða
rétti á pönnu sem geta vel orðið
uppistaðan í bragðgóðum og oft og
tíðum mjög lystugum og fallegum
mat. Þá er líka um að gera að tæma
grænmetisskúffuna og nota það sem
fellur til ásamt ýmsum sósum sem
oft leynast í ísskápnum.
Lambaréttur í pönnu með eggjum
Lambakjötsafgangar
Laukur
Hvítlaukur
Sellerí
Eldpipar
Grænkál
Worchestershire-sósa
Sriracha chili-sósa
Svartur pipar
Matarolía
Egg
Notið helst pönnu sem má fara
inn í ofn, persónulega finnst mér best
að nota pottjárnspönnuna mína sem
þolir alls kyns meðferð og er laus við
teflon og önnur slík efni.
Skerið lauk og hvítlauk eftir
smekk, setjið stóra pönnu á meðalhita
og mýkið laukana í olíu í nokkrar
mínútur, skerið kjötið í bita og bætið
í ásamt söxuðu selleríi og eldpipar.
Steikið á hægum hita í 3-4 mínútur.
Grófsaxið grænkál og bætið í.
Smakkið til með Worchestershire
og Sriracha sósu, salti og sipar.
Takið af eldavélinni og setjið egg
í pönnuna, best að gera holur í réttinn
og brjóta eggin í. Hér er líka hægt að
færa réttinn úr pönnunni í eldfastan
bakka og bæta eggjunum síðan
við. Eldið í ofni á 180 °C í nokkrar
mínútur, eða þar til eggin eru tilbúin
og berið fram með meðlæti að eigin
vali. Til dæmis með kartöflusalati úr
afgangskartöflum úr ísskápnum.
Kartöflusalat með sýrðum gúrkum
og jalapeno
Soðnar kartöflur
Majones
Súrar gúrkur
Laukur
Niðursoðinn jalapeno
Dijon-sinnep
Salt
Pipar
Skerið lauk í teninga og hrærið
saman við majonesið, saxið súrar
gúrkur og jalapeno og bætið í ásamt
sinnepi.
Skrælið og skerið kartöflur í
hæfilega bita og blandið saman við,
smakkið til með salti og pipar.
Nautaréttur í pönnu með sesam,
sojasósu og eggjum
Nautakjöt
Laukur
Fennel
Gulrætur
Sesamfræ
sesamolía
Sojasósa
Teriyaki-sósa
Egg
Skerið nautið í hæfilega bita, saxið
lauk og hvítlauk og svitið á pönnu á
meðalhita. Skerið fennel og gulrætur
smátt og bætið við. Steikið áfram á
hægum hita í 5 mínútur og bætið þá
kjötinu, sesamolíu og sesamfræjum
við. Steikið áfram í 2-3 mínútur og
setjið botnfylli af vatni í pönnuna,
smakkið til með sojasósu og teriyaki-
sósu ásamt pipar. Ath. að sósurnar
eru mjög saltar og varist þess vegna
að salta réttinn áður en þeim er bætt
í! Sjóðið niður í hæfilega þykkt og
bætið eggjum í pönnuna og klárið
eldunina í ofni á 180 °C í pönnunni,
eða í eldföstum bakka. Borið fram
með hrísgrjónum og t.d. hvítkálssalati.
Hvítkálssalat með sesamfræjum
Hvítkál
Blaðlaukur
Sesamfræ
Sesamolía
Eplaedik
Salt
Skerið hvíta hlutann af blað-
lauknum í strimla og leggið í bleyti í
vatn, skerið hvítkál í eins fína strimla
og þið getið og setjið í skál. Takið blað-
laukinn úr vatninu og þerrið áður en
honum er blandað saman við kálið.
Setjið ríkulegt magn af ediki í skálina
og blandið ásamt ögn af sesamolíu, salti
og sesamfræjum. Þetta salat geymist
vikum saman í loftþéttu íláti í kæli.
MATARKRÓKURINN
Pönnuréttir úr afgöngum
Tilvonandi smiður?
Nafn: Hallgrímur Ragnar
Hilmarsson.
Aldur: 8 ára.
Stjörnumerki: Krabbi.
Búseta: Reykholt,
Biskupstungum.
Skóli: Bláskógaskóli.
Skemmtilegast í
skólanum: Smíði.
Áhugamál: Veiða fisk og
íþróttir.
Tómstundaiðkun: Ég
er að smíða kofa, vinna í
skemmunni hans pabba,
æfa íþróttir.
Uppáhaldsdýrið: Refur.
Uppáhaldsmatur:
Grjónagrautur og steikt
slátur með sykri.
Uppáhaldslag: Reykjavík er okkar.
Uppáhaldslitur: Blár og rauður.
Uppáhaldsmynd: Hobbit.
Fyrsta minningin: Þegar Greipur
sagði að pabbi liti út eins og
Hobbit, eða fæturnir hans.
Hvað er það skemmtilegasta sem
þú hefur gert: Fara til útlanda.
ERFINGJAR LANDSINS
Setja skal inn tölur frá 1–9, í eyðurn ar. Sama talan má ekki koma fyrir tvisvar í línu lárétt og lóð rétt
- og heldur ekki innan hvers reits sem afmarkaður er af sverari lín um.
SUDOKUÞRAUTIR Bændablaðsins
Þung Þyngst
Létt Miðlungs
Hafliði Halldórsson
haflidi@icelandiclamb.is
Við hvetjum sem flesta til að hafa samband ef ykkur langar að vera með!
Hafið samband: sigrunpeturs@bondi.is
Hann Hallgrímur Ragnar er hress og kátur strákur sem hefur gaman
af að smíða, æfa íþróttir og veiða fisk svo eitthvað sé nefnt!