Úrval - 01.01.1968, Side 27

NÆTURLEST TIL CHITTAGONG
25
þar mundu stjórnmálaskoðanir ekki
skipta neinu máli.
En hví skyldi okkur ekki standa
á sama, jafnvel þótt þetta kynni
að vera rétt? Við erum þrælar
núna, þrælar ykkar Bretanna.
Milljónir okkar svelta heilu hungri
og klæðast í vesæla tötra. Hvað
verra gætu Japanir gert okkur en
þú og landar þínir hafa þegar gert?“
Ég hafði aldrei litið á málin frá
þessu sjónarmiði, en ég gat skilið-
afstöðu hans. En samt lét ég ekki
undan röksemdafærslu hans, heldur
maldaði í móinn. Ég sagði honum
hvernig Japanir hefðu hagað sér
á þeim landsvæðum, sem þeir
væru þegar búnir að ná á sitt vald.
„Ég trúi þér ekki. Japanir eru
Austurlandabúar eins og við. Þeir
munu bjóða okkur velkomna sem
bandamenn. Við berjumst gegn
sama óvini.“
VITSMUNALEGT STRÍÐ.
Ég veit ekki hve lengi við deild-
um. Við létum röksemdirnar dynja
hvor á öðrum tímunum saman. En
ég vissi, að ég yrði að halda sam-
talinu áfram, hvort sem röksemd-
færslur mínar hefðu nokkur áhrif á
unga Indverjann eða ekki. Og smám
saman fór ég að gera mér grein fyr-
ir því, að ungi maðurinn var óviss
um fullt réttmæti kenninga sinna
og skoðana. Hann virtist þarfnast
þess að ræða við einhvern til þess
að geta sannfært sjálfan sig um
réttmæti þess, sem hann hélt fram.
Félagar hans þörfnuðust ekki
neinnar slíkrar hvatningar. Þeir
voru eldri og ólundarlegri og vildu
bara ljúka verkinu af sem fyrst.
Þeirra viðbrögð voru á þann veg, að
þeir vildu bara drepa og drepa,
útrýma hinum hötuðu óvinum. En
ungi maðurinn var leiðtogi þeirra.
Hann hafði verið í háskóla. Hann
var framtíð Indlands. Þeir mundu
ekki hefjast handa án samþykkis
hans eða hvatningar.
Mennirnir með axirnar og bjúg-
sverðin stóðu á klefagólfinu og
vögguðu til í samræmi við hreyf-
ingar lestarinnar. Kynblöndnu
hjónin þrýstu sér fast hvort að öðru
úti í horni. Við héldum áfram að
rökræða, ég og Indverjinn.
Þegar ég hugsa til þessa atburð-
ar 25 árum síðar, er ég sem ég sjái
okkur fyrir mér alveg ljóslifandi,
og ég skil nú miklu betur en þá
hið sanna eðli allra aðstæðna. Það
var eins og við værum að spila fjár-
hættuspil og hefðum lagt lífið und-
ir. En frjósemi, lífsorka og hugsjón-
ir æskunnar höfðu ekki enn flúið
af hólmi í sálum okkar, og því
trúðum við enn á rök skynsem-
innar. Ég þráði það heitt að geta
breytt því áliti, sem ungi maður-
inn hafði á þjóð minni, sem var
harla slæmt. Hann brann í skinn-
inu eftir að sýna mér fram á það,
að skoðanir og aðfarir landa minna
væru rangar. Hin eina von heims-
ins var þá sem ætíð fólgin í því,
að ungt fólk af mismunandi kyn-
flokkum gæti hitzt, skipzt á skoð-
unum og reynt að skilja hvert ann-
að, áður en viðhorf þess urðu
hörkulegri og ósveigjanlegri, með-
an það gat enn séð og viðurkennt
eitthvað annað en þjóð sína og um-
hverfið, sem það hafði alizt upp í.