Úrval - 01.01.1968, Side 44

42
ÚRVAL
þaðan verði flutt hráefni til jarð-
arinnar nema í mjög smáum mæli.
Til hvers er þá að vera að þessu?
Eða eru einhverjar aðrar ástæður
til, sem réttlæti það?
Á tunglinu er hægt að gera at-
huganir með miklu meiri nákvæmni
en hér, ekki sízt á stjörnunum.
Ekkert skyggir á, ekkert lofthvolf,
stjörnusjáin mun greina allt miklu
betur. Og engin borgarljós munu
gera stjörnufræðingunum villuljós,
því þau verða engin þar á yfirborði
hnattarins.
Stjörnuathuganastöðin mun verða
þeim megin á tunglinu sem frá
jörðu snýr, og þess vegna mun
ekkert útvarp frá jörðinni trufla
athuganir þeirra, og þeir munu geta
séð miklu lengra út í geiminn en -
hægt er að gera hérna.
En hvað koma okkur við þessi
háu vísindi fílabeinturnsins? Þau
koma okkur við, trúið því. Látum
okkur ekki verða á hið sama og
þeim skammsýna manni, sem ekki
sér neitt gagn af vísindarannsókn-
um, ef þau borga sig ekki þegar í
stað. Sagan sýnir okkur það svo
að ekki verður um villzt, að sér-
hver ný þekking, hve sjaldgæf sem
er, kemur alltaf að gagni þegar
fram líða stundir, og oftast áður
en langt líður.
Fræðin um tunglið eru raunar
ekki neitt loftkennd né háspekileg.
Margt er þar greinilega gagnlegt í
bókstaflegum skilningi.
Á yfirborði tunglsins eru millj-
ónir ferkílómetra algerlega loftlaus-
ir, en hér kostar það mikla fyrir-
höfn að skapa lofttómt rúm, og al-
drei tekst það nema í smáum mæli.
Þarna gefst ágætt tækifæri til að
gera tilraunir með ýms efni og búa
til úr þeim þá hluti, sem erfitt væri
að framleiða hér.
Unnt yrði að vinna málma úr
málmgrýtinu án þess að loftteg-
undir sem jafnan eru til spillis hér,
kæmu í námunda við þá, og hár-
fínir hringar úr málmi og önnur
afarfín málmsmíði, mundi verða
miklu auðveldari viðfangs. Auðvelt
yrði að sjóða saman málma við
miklu lægra hitastig en hér. Og að
setja saman efnablöndur í hinu loft-
tóma rúmi tunglsins, sem engin leið
er að ráða við hér. Það mundi líka
verða hægt.
Kuldinn á yfirborði tunglsins um
nætur, sem ætíð er hinn sami og
langtum meiri en hér þekkist,
mundi mjög auðvelda rannsóknir
á áhrifum mikils frosts á ýms efni.
Menn mundu geta lært að frysta
lifandi vefi, og skurðaðgerðir í
miklum kulda mundu gera ýmislegt
kleift í skurðlækningum, sem nú
er óhugsandi.
Þá er ótalið eitt hið veigamesta:
tunglið mundi vera ákjósanlegur
stökkpallur til annarra stjarna. Það
er farið að ráðgera að senda mann-
að geimfar til Mars, en er nokkur
sönnun fyrir því að nokkrir menn
héðan mundu þola slíkt ferðalag um
milljónir kílómetra, sem standa
mundi yfir í marga mánuði? Eða
mundu þeir með herkjum þola
þetta, en ekkert þar fram yfir,
þangað en ekki lengra? Og aldrei
bíða þess bætur. Það er næsta
kvíðvænleg tilhugsun, að eiga að
dveljast í lokuðum klefa langt úti
í djúpi geimsins um svona langan