Úrval - 01.01.1968, Side 113

ENESARKVIÐA VERGILS
111
vart hvernig komið sé, og er þarna
enn hliðstæða Hómersfrásagnarinn-
ar, þegar Diomedes fer álíka ferð
til að njósna um óvinina. Nisus og
Euryales nást báðir og eru drepn-
ir og næsta dag endurtekur Turnus
enn hinar heiptarlegu árásir sínar,
brýtur niður virkisveggi en er samt
hrakinn til baka og má hrósa happi
að missa ekki lífið sjálfur.
Ólympsguðirnir telja nú orðið
tímabært að halda ráðstefnu um
þetta stríð. Eftir orrahríð milli
þeirra Juno og Venusar, en frá því
segir í Tíundu bókinni, tekur Júpi-
ter af skarið og segir að úrslit orr-
ustunnar verði að vera á valdi ör-
laganna.
Á leið sinni til baka til félaga
sinna, fer Eneus í broddi fylking-
ar Etruciuhers og kemur í tæka tíð
til að frelsa hina aðþrengdu Tróju-
menn. Rutulimenn bíða ósigur eft-
ir harða orrustu, en Pallas, sonur
Evanders, sem þátt tók í orrustunni
með Eneusi er drepinn af Turnusi.
í Elleftu bókinni segir frá vopna-
hléi, sem gert var til að grafa hina
dauðu. Eneus býðst til að heyja ein-
vígi við Turnus og láta það ráða
úrslitum, en óvinir hans taka held-
ur þann kostinn að hefja árásir á
ný og enn reynast Eneus og hans
menn sigursælir.
í Tólftu bókinni hefst frásögn af
öðru vopnahléi og þeirri ákvörð-
unar Turnusar að taka tilboði
Eneusar um einvígi. Amata drottn-
ing er algerlega andvíg einvíginu
og systir Turnusar telur Rutuli-
menn á að rjúfa vopnahléð og er
Eneus þá særður sviksamlega með
ör en Venus hjálpar lækni hans til
að græða sárið. Eneus gengur aft-
ur til orrustunnar og hann og fé-
lagar hans tvístra Latverjum.
Amata drottning sviptir sig lífi og
Turnus neyðist loks til að standa
augliti til auglitis við Eneus og
heyja við hann einvígi. Guðirnir
blanda sér mjög í þetta einvígi, en
að lokum liggur Turnus óvígur.
Hann biður sér vægðar, en þegar
Eneusi verður ljóst að andstæð-
ingur hans er girtur belti Pallasar
til minja um fall hans, þá bindur
hann endi á líf hans.
Þannig endar kviðan og enda
þótt megin efni hennar séu ævin-
týri Eneusar, þá er ívafið gylltar
framtíðarvonir Rómverja og ham-
ingja júlíanska hússins, en einn af
því húsi var Ágústus. Ætt Cæsars
er rakin til Eneusar og er það held-
ur smjaðurslega gert og ferð Eneus-
ar til hirðar Dido, drottningar
þeirrar borgar, sem síðar varð
Karþago, gefur ótvírætt í skyn, þá
misklíð, sem síðar reis milli Róm-
verja og Karþagomanna með loka-
sigri hins framúrskarandi róm-
verska kynþáttar.
Það verður ekki hjá því komizt
að bera saman Vergil og hina
grísku hliðstæður hans, Hómer,
enda þótt háskólamönnum, sem
eru aðdáendur hins latneska skálds
finnist sá samanburður leiðinlegur.
Þeir benda á, að Hómer hafi sam-
ið fyrir áheyrendur sem þekktu
söguljóðið aðeins í stórum drátt-
um og ljóð hans átti að flytja en
ekki lesa. Það er einnig rétt að
það þjóðfélag, sem Hómer lifði í var
tiltölulega einfalt að gerð og tign-
armenn þar ekki ósvipaðir ensk-