Úrval - 01.10.1969, Blaðsíða 18

16
ÚRVAL
vonuðust til að geta notað hann til
þess að fá Túnisbúa til þess að
styðja Möndulveldin. En í orðsend-
ingum þeim, sem honum tókst að
smygla til þjóðar sinnar, sagði hann,
að hún skyldi standa með Frökkum
og öðrum Bandamönnum, þar eð
hann áleit, að fasisminn væri enn-
þá verra hlutskipti. Eftir stríð hóf
hann svo sjálfstæðisbaráttuna að
nýju. Og enn vörpuðu Frakkar hon-
um í fangelsi árið 1952. En nú hófst
vopnuð uppreisn stuðningsmanna
hans. Franska stjórnin þreyttist
loks á þessu og gafst upp. Túnis
fékk sjálfstæði árið 1956, og ný-
kjörið þing kaus Bourguiba sem
fyrsta forseta landsins einum rómi.
SPILLT OG NIÐURNÍTT
ÞJÓÐFÉLAG
Það var þó engin ástæða til þess
að líta björtum augum fram á veg-
inn. Þriðjungur vinnufærra manna
var atvinnulaus. Hópar munaðar-
lausra barna reikuðu villt um götur
borga og bæja. Vopnaðir uppreisn-
arhópar Túnismanna, sem studdir
voru af Nasser, forseta Egyptalands,
áttu í erjum við hermenn ríkis-
stjórnarinnar. Fjölmargir tækni-
menntaðir Frakkar þyrptust úr
landi, og franskir kaupsýslumenn
fluttu fjármagn burt úr landinu svo
milljónum dollara skipti, fjármagn
sem geysileg þörf var fyrir í land-
inu. Þar að auki urðu franskar her-
sveitir eftir í landinu, og franskir
landnemar áttu enn bezta ræktar-
landið.
En Bourguiba náði fullri stjórn á
öllum sviðum, þótt hægt færi. Hann
hóf ýmsar opinberar framkvæmdir
fyrir hina atvinnulausu. Munaðar-
leysingjarnir voru látnir í ríkis-
skóla. Skæruliðar Nassers voru
brotnir á bak aftur. Og eftir mjög
langar samningaumleitanir héldu
fyrstu frönsku hermennirnir loks
brott árið 1963. Næsta ár tók Bour-
guiba ríkiseignarnámi allt það land,
sem var í eign erlendra landnema.
Jarðnæðislausum leiguliðum var
komið fyrir á búgörðunum sem ver-
ið höfðu í eign Frakka. Þeir fá
ágóðahluta af búrekstrinum á veg-
um samvinnufélaga.
Bourguiba var allt frá byrjun á
því, að vanþróunarríki dygði ekki
einhver nýtízkuleg gljáhúð, heldur
yrðu að vera )um rauinverulegar
framfarir að ræða. Hinar stöðugu
hvatningar hans í sjónvarpinu eru
aðeins einn þáttur í viðleitni hans
til þess að byggja þjóðfélagið upp
frá grunni. Bourguiba tönglast á
því sí og æ við þjóð sína, að hún
hafi verið orsök þess, að hún var
undirokuð svo lengi af útlendingum.
Sumir Túnisbúar hafa reiðzt þessu
ofboðsleg, en þetta hefur samt orð-
ið til þess, að margir hafa farið að
hugsa alvarlega um ástand þjóðar-
innar.
Eitt af fyrstu og róttækustu verk-
um Bourguiba var að leysa konurn-
ar úr viðjum aldagamalla kredda og
veita þeim raunverulegt frelsi. Hann
afnam fjölkvæni og þá venju að
eiginmaður gæti hvenær sem væri
skilið við konu sína fyrirvaralaust
eftir eigin geðþótta. Konum var
veittur kosningaréttur. Stúlkur
hlutu nú skólagöngu til jafns við
drengi. Þetta var mikil vogun, þar
sem breytingar þessar beindust