Úrval - 01.03.1971, Qupperneq 48

46
Dr. Sten-Otto Liljedahl, yfirmað-
ur brunadeildar sjúkrahússins, leit
sem snöggvast á þennan skað-
brennda líkama, sem engdist á
sjúkrabörunum, og gaf honum síð-
an kvalastillandi morfínsprautu.
Hann sá, að eldurinn hafði þyrmt
höfði Riku, hluta af hinu bjartleita,
myndarlega andliti hans, hálsi hans
og öxlum og einnig svolitlum bletti
fyrir ofan vinstri olnbogann. Hinn
hluti líkama hans var eitt brunasár.
Hingað til hafði læknunum á sjúkra-
húsinu tekizt að ná svo langt að
bjarga manni, sem 80% húðarinnar
voru brunnin af, en þar af höfðu
45% verið þriðju gráðu brunasár,
þ.e. brunasár á mjög háu stigi. En
85% af húð Riku var eyðilögð, og
þar af voru 70% þriðju gráðu
brunasár, sem þýddi, að húðin gat
ekki sjálf gróið og endurnýjast,
heldur yrði að fá aðra húð til
ágræðslu. „Takist okkur að bjarga
þessum manni,“ hugsaði Liljedahl,
„verður það algert kraftaverk.“
HITARÚM
En samt dirfðist læknirinn að hafa
dálitla von, því að undanfarið hafði
honum og starfsfólki hans tekizt að
ná enn lengra en áður með nýrri
meðhöndlun brunasára. í stað bess
að vefja illa brennda sjúklinga í
rök sárabindi, sem í var sérstakur
áburður (sem er hin venjulega að-
ferð) meðhöndlaði Liljedahl nú sjúk
linga sína með þurrum, hlýjum loft-
straumi, sem látinn var leika um þá,
en rúmið, sem þeir lágu í, var kall-
að „hitarúm“. Aðferð þessa hafði
hann fundið upp og endurbætt und-
ÚRVAL
anfarið ásamt starfsfélaga sínum,
dr. Per-OIof Barr.
Nokkrum tímum eftir brunaslys
kvarta flestir illa brenndir sjúkling-
ar yfir því, að þeim sé kalt fremur
en heitt. Ástæðan er sú, að. vatn og
aðrir vökvar síast út úr eyðilögðum
vefjum þeirra með ógnvekjandi
hraða, gufa upp og kæla þannig yf-
irborð líkamans. Og enn alvarlegri
er sú staðreynd, að aðalefnaskipta-
starfsemi sjúklingsins (orku-
brennsla) tvöfaldar framleiðslu sína
og rúmlega það til þess að leggja
sjúklingnum til þá orku, sem nauð-
synleg er fyrir uppgufunina. Þann-
ig eyðist öýrmætur varaorkuforði
líkamans og eykur hroðalega álag
á hjarta, nýru og önnur líffæri.
Þetta nýja ,,hitarúm“ jók uppgufun-
ina og hjálpaði þannig líkama sjúk-
lingsins til þess að losna enn hrað-
ar við vatn. Þannig létti „hitarúm-
ið“ miklu álagi af líkamanum, þar
eð hann þurfti nú ekki að eyða mik-
illi orku í slíkt. Einnig hraðaði það
myndun þurrs, harðs varnarhreist-
urs, sem dregur mjög úr líkum á
sýkingu.
Síðustu þrjú árin hafði starfslið
Karolinska Hospitalet bjargað lífi
53 af 63 skaðbrenndum sjúklingum
með notkun þessa „h.itarúms“.
Starfsfólkið álítur, að 20 til viðbót-
ar hefðu dáið, ef notaðar hefðu ver-
ið fyrri aðferðir. Var hugsanlegt, að
hin nýja aðferð gæti einnig bjargað
lífi Ruopsa, sem var svona hryllilega
útleikinn?
Þetta sérstaka rúm, sem Liljedahl
fyrirskipaði. nú, að Riku skyldi lagð-
ur í, var þannig útbúið, að í botnin-
um var flatur kassi úr þunnum