Úrval - 01.04.1971, Blaðsíða 20

18
ÚRVAL
tala trúarinnar. Hin heilaga þrenn-
ing táknar Föður, Son og Heilagan
anda. Heiðingjar álitu töluna 3
tákna jörðina, hafið og himininn.
En nú orðið er talan 3 víða álit-
in vera óhappatala. („Allt er, þá
þrennt er“, þ. e. ef eitthvert óhapp
ber að höndum, er líklegt, að tvö
önnur fylgi þar á eftir). Líklega
hafa menn farið að álíta, að bölv-
un fylgdi þessari tölu, eftir að Pét-
ur afneitaði Jesú þrisvar sinnum,
„áður en haninn galaði tvisvar“.
En það er samt talan 13, sem
mest hjátrú er tengd við. Þar til á
allra síðustu árum var víðast hvar
engin 13. hæð í gistihúsum né
skrifstofubyggingum. Sum flugfé-
lög vilja enn ekki hafa neitt flug
númer 13 á áætlun sinni né jafn-
vel sætaröð með því númeri í flug-
vélunum.
Það er ekki óalgengt að finna allt
að heilli tylft' mismunandi upphafs
einnar og sömu hjátrúarinnar. Ott-
inn við töluna 13 myndaðist að öll-
um líkindum upphaflega með hinni
fornu norrænu goðsögn um Loka,
sem gerðist boðflenna í veizlu, sem
12 aðrir guðir sátu, og varð þann-
ig sá 13. við borðið. Að máltíðinni
lokinni átti Loki upptökin að
óhappaverki því, sem þá var unn-
ið, er Baldur, hinn vinsælasti allra
guða, var drepinn. Það var einnig
Júdas, sá lærisveinninn, sem sveik
Jesú, sem varð hinn 13. yið hina
heilögu kvöldmáltíð, þar eð það var
hann, sem kom seinna en hinir. Og
er þar um enn eitt upphaf „Tris-
kaidekaphobiu“ (ótta við töluna
13) að ræða.
Óhappatalan 13 magnast um allan
helming, þegar hún tengist föstu-
degi, en upphaf hans sem óheilla-
dags er oft tengt ýmsum sögum í
Biblíunni. í sumum gömlum hand-
ritum er skýrt frá því, að Eva hafi
étið eplið á föstudegi og að þau
Adam hafi einnig verið rekin úr
aldingarðinum Eden á föstudegi.
Kain er sagður hafa drepið Abel
bróður sinn á föstudegi, og sumir
fræðimenn skýra svo frá, að synda-
flóðið hafi byrjað á fimmta degi
vikunnar. Krossfesting Krists fór
einnig fram á föstudegi.
Sú saga er sögð, að brezka flota-
málaráðuneytið hafi eitt sinn reynt
að afsanna það, að föstudagurinn
væri sérstakur óheilladagur. í þeim
tilgangi lét það leggja kjölinn að
nýju skipi á föstudegi, og var skip-
ið skírt „Föstudagur“. Því var einn-
ig hleypt af stokkunum á föstudegi,
og það lét úr höfn á föstudegi, og
skipstjórinn hét Föstudagur (Fri-
day) að ættarnafni. Skip þetta hvarf
svo á hafi úti með allri áhöfn og
fréttist aldrei neitt um afdrif þess.
En rannsókn 90 meiri háttar flug-
slysa hefur leitt í ljós, að aðeins
14 þessara slysa urðu á föstudegi
og ekkert þeirra á 13. degi nokkurs
mánaðar.
Margt fólk fæst alls ekki til þess
að ganga undir uppreistan stiga.
Rökrétta tylliástæðan er sú, að það
fái kannske málningardós eða verk-
færi í hausinn. En ástæða þess, að
það er álitið óheillamerki að ganga
undir stigann, er líklega sú stað-
reynd, að stigi, sem reistur er upp
við vegg, myndar eina hlið þrí-
hyrnings. Dulspekingar frumkristn-
innar álitu þríhyrninginn vera tákn