Úrval - 01.04.1971, Side 115

GÍSL í PEKING
113
brautarvagninum, sem ég var í,
streymdi stöðugur lofgerðar- og til-
beiðsluóður, nema meðan á svefn-
tíma stóð um blánóttina. Og inni
í hverjum klefa var einnig hátal-
ari, sem hægt var að lækka í en
ekki skrúfa fyrir.
Ég tók eftir því, að jafnvel á trjá-
stofnum milli hrístjarnanna, sem
voru á stöllum hver uppi af ann-
arri úti á landsbyggðinni, gat að
líta myndir af Mao, sem höfðu ver-
ið negldar á þá. í tjörnum þessum
strituðu berfættir bændur, plægðu,
sáðu og báru jarðveg í nýja stíflu-
garða. Og í fjallshlíð eina, sem var
í nokkurra mílna fjarlægð frá járn-
brautarteinunum, hafði verið rist
vígorð þetta: „Lengi lifi okkar
mikli leiðtogi Mao Tse-tung“. Það
hafði verið rist ,í fjallshlíðina með
kínverskum stöfum, sem hljóta að
hafa verið 20 til 30 fet á hæð.
Hvað þessa lifandi goðsögn
snertir, þá sá ég hana eitt sinn ljós-
lifandi í Peking, áður en ég var
handtekinn. Það var þ. 1. maí árið
1967. Og geysilegur mannfjöldi
hafði safnazt saman meðfram göt-
unum á bak við þrefaldar raðir
hermanna úr Þjóðfrelsishernum.
Þegar jeppi kom fyrir götuhorn
þarna nálægt, urðu nokkrir ungl-
ingar, sem stóðu við hlið mér, al-
veg óður. Þeir hoppuðu upp og
niður, æptu og hrópuðu, veifuðu
rauðu kverunum sínum og ruddust
að hermannaröðinni. Ég reyndi að
standast þessa holskeflu og missa
ekki fótanna. Ég var með kvik-
myndavél með mér. En svo mikið
var uppnámið, er Mao fór fram hjá,
risavaxinn og teinréttur og mjög
tignarlegur, að ég snerti jafnvel
ekki myndavélina. Strax og hann
var farinn fram hjá, ruddust óðir
áhorfendur út á götuna fyrir aftan
bílalestina og fylgdu henni eftir.
Og svo raðaði fólkið sér aftur upp
við Hlið hins himneska friðar í
þeirri von, að hann mundi fara þar
um og það fengi að sjá hann aftur.
Mínúturnar urðu að hálftíma, og
enn gerðist ekkert. Myndarlegur
kínverskur piltur, líklega um 18 ára
að aldri, sem stóð fyrir framan mig,
sneri sér þá skyndilega að mér og
spurði á ensku mér til mikillar
undrunar: „Eruð þér ekki enskur?“
Ég sagði, að svo væri. Maður
verður sjaldan var við enskt tal-
mál í Kína. Og ég reyndi að finna
eitthvað til þess að ræða um við
piltinn. Loks spurði ég aulalega:
„Afsakið, en eftir hverju bíðið þér
hérna?“
„É'g bíð auðvitað eftir að sjá Mao
formann,“ svaraði hann.
„Hvers vegna?“ spurði ég.
„Af því að ég elska Mao for-
mann,“ svaraði hann lágt og ró-
lega. Hann gerði það líka augsýni-
lega. Og þessi yfirlýsing hans hafði
miklu meiri áhrif á mig en nokkur
opinber áróður.
JÓLAKVEÐJUR
Einangrunarfangavist mín stóð
yfir í 249 daga samfleytt. Að þeim
tima liðnum komu þeir Sir Donald
Hopson og brezki sendiráðsritarinn
John Weston í heimsókn til mín.
Kínverjar leyfðu þessa heimsókn
gegn því, að kínverskir fulltrúar
fengju að heimsækja kommúnisku
fréttaritarana fimmtán, sem sátu í