Goðasteinn - 01.03.1964, Blaðsíða 8

Noregi. Frændur Þóris, nákomnir, gerðust landnámsmenn á ís-
landi. Samkvæmt Landnámu og Laxdælu var bróðir Þóris að Sel-
fossi Veðrar-Grímur Ásason. Sonur Veðrar-Gríms var Kollur
(Dala-Kollur) faðir Höskulds, föður Ólafs páa. (Laxdælir í Döl-
um). Bróðir Ása hersis, föðurbróður Þóris, var Grímur landnáms-
maður á Ströndum, faðir Sel-Þóris landnámsmanns á Rauðamel
á Snæfellsnesi. Frá honum eru Rauðmelingar komnir. Þórir Ása-
son og niðjar hans hafa þannig verið í frændsemi og venzlum við
tvær merkar og kynsælar ættkvíslir í Dölum vestur og á Snæ-
fellsnesi.
Þar sem Þórir Ásason var svo mikillar ættar sem lýst hefur
verið, er auðsætt, að hann hefur ætlað sér stóran hlut í sínu land-
námi. Fyrir þær sakir virðist eðlilegast, að hann hefði valið sér
bústað um miðbik landnámsins, enda hlotið að vera sjálfráður
um staðarval. En hann kýs sér Selfoss í efsta hluta og útjaðri
landnáms síns. Þurrlendi hefur hlotið að vera á bökkum Ölvesár
í árdaga og hvarvetna grjót og torf til húsagerðar. Áin hefur verið
full af veiðiskap. Þar hefur „sindrað á sægengna laxa“ og silunga,
kópalátur og eggver í eyjum og hólmum. Laugardælaeyjarnar hafa
sjálfsagt verið í landnámi Þóris, en kirkjuvaldið náð þeim síðar
undir sig. Nafnið Selfoss er tvímælalaust dregið af selagengd en
ekki selstöðu. Enn má minna á það, að umhverfi Selfoss er og
hefur jafnan verið fegursti staðurinn í Kallnesingahreppi. Land-
námsmaðurinn, sem upprunninn var í Haddingjadal, hefur borið
gott skyn á þá náttúrufegurð, er blasti við honum nær og fjær.
Mann furðar á þessu nafni Kallnesingahreppur. Eðlilegra hefði
verið Selfosshreppur. Engin söguleg gögn eru varðveitt, er sanni
vald og veraldargengi Þóris og niðja hans. Varð hann skammlífur?
Brutust hér til valda Glömmuðir af Eyrum? Eigi finnst getið
kvonfangs Þóris. En landnámabækur nefna nokkra niðja hans.
Sturlubók og Þórðarbók eru sammála um að telja í 4. lið frá
Þóri prestana Hámund Tyrfingsson og Þórbjörn Tyrfingsson. Þór-
bjarnar er getið í Biskupasögum og í Prestatali er hann talinn
prestur í Goðdölum á 11. öld. Sonur hans virðist vera Hámundur
Þórbjarnarson pr. Goðdölum næst á eftir Þórbirni á fyrsta tug 12.
aldar. Af niðjum Þóris Ásasonar er að öðru leyti engin saga. Eru
6
Goðasteinn