Goðasteinn - 01.03.1964, Blaðsíða 60

óskir Norðmanna um að slíta hinu óvinsæla konungssambandi við
Svíá mundu rætast með tímanum.
Er Hákon Magnússon var fimmtán ára, tóku Norðmenn hann
til konungs, árið 1355. Magnús faðir hans var áfram konungur í
Svíþjóð og áskildi sér jafnframt sér til framfæris yfirráð í hluta
af Noregsríki, sem var Hálogaland, Færeyjar, Hjaltland og ísland,
svo að Island var í rauninni áfram í konungssambandi við Svíþjóð,
þótt Noregur fengi annan konung, og hélzt sú tilhögun að nafninu
til meðan Magnús lifði eða til 1371.
Magnús konungur fékk ekki lengi að sitja í friði í Svíþjóð,
eftir að Hákon varð konungur í Noregi, því að brátt hófst gegn
honum uppreisn undir forustu Eiríks sonar hans, sem kunni því
iila, að yngri bróðirinn, Hákon, væri gerður að konungi, en sjálfur
fengi hann ekki ríki. Uppreisnarmenn voru sigursælir og lyktaði
viðureigninni með sætt milli feðganna og skiptingu á ríkinu, svo
að þeir urðu báðir konungar í Svíþjóð. En Eiríkur Magnússon
dó árið 1359, og kusu þá hinir uppreisnargjörnu sænsku höfðingjar
Hákon bróður hans konung í hluta af Svíþjóð til að forða því að
Magnús smekkur næði þar aftur völdum.
Um þetta leyti hafði Magnús konungur glatað héraðinu Skáni,
er Svíar höfðu nýverið hertekið, úr höndum sér til Valdemars
Atterdags Danakonungs. Svíar voru honum afar gramir vegna
þessa landamissis og gerðu að konungi sínum forspurðum banda-
lag við þýzkú Hansaborgirnar og réðust á Dani. Magnús og Hákon
urðu að heyja þessa styrjöld, en ekki fylgdi verulegur hugur máli
af þeirra hendi. Hinn slungni konungur Dana, Valdemar Atterdag,
vafði þeim líka um fingur sér og fékk þá til að semja frið, fyrr
en varði. Þannig var þá ástatt hjá Valdemari, að hinn eini eftir-
lifandi sonur hans og líklegur ríkiserfingi í Danmörku hafði fallið
í orrustu við Hansamenn. Og í samningsmakki sínu við þá feðga
Magnús og Hákon sýndi hann þeim fram á, hversu skynsamlegt
væri fyrir þá alla að hætta stríðinu og gerast heldur bandamenn,
því að þá gæti hann hugsað sér að gifta Hákoni Noregskonungi
Margréti dóttur sína, og ef að því yrði, mundu verða líkur á,
að Norðurlönd sameinuðust undir einum þjóðhöfðingja í fram-
tíðinni og sameinuð hefðu þau ekkert að óttast, ekki einu sinni
58
Goðasteinn