Goðasteinn - 01.09.1969, Blaðsíða 49

mold, scm mæðrum og feðrum var vígð, úr vegi, á haf út cf ckki
vill betur.
Tómlæti okkar blasir víða við augum. Hinir fornu þingstaðir
Rangárþings eru t.d. í vanrækt eða eyðingu, og hvað um hellana
manngerðu eða sjálfgerðu, sem víða cru einhver elztu mcrki manna-
vistar, sem völ er á? Legsteinar 17. og 18. aldar í kirkjugörðum
eru víða í fullkomnu hirðuleysi. Og hvað með kirkjugarðana sjálfa?
Dæmi eru þess, að þar sé ckki borinn ljár í gras sumarlangt, og
aðrir eru „klauftroðnar kúabeitir.” Og þetta sofandi sinnuleysi
cr ekki cinkenni okkar, sem byggjum Rangárþing, hcldur allra
íslandsbyggða. Manni birtir fyrir augum við að sjá staði, þar sem
virðing og hirðusemi hcilsa gesti. Eg kom í kirkjugarðinn í Skarði
í Landsveit í fyrrasumar og þar fór alit jafnvel saman, form
mannvirkja, gróður og umhirða.
Góðveðursdag sumarið 1968 ferðaðist ég um Uppholtin í Rang-
árvallasýslu með hinum fróða þul, Helga Hannessyni frá Sumar-
liðabæ og skoðaði fornar rústir. Við sáum Stóru-Pulu eða Gömiu-
Pulu. Ókunnur vegfarandi sér þar aðeins stórþýfðan móa, cn að-
gætið auga sér þar sambyggða rúst skála, stofu, skcmmu og húsa-
garðs. Skammt burtu eru rústir fjóss, hlöðu og gjafahrings eða
hestaréttar. Lengra frá eru rústir túngarða og akurgerða. Jarðýta
gæti afmáð þessar minjar fornrar sögu og fornra atvinnuhátta á
nokkrum mínútum, minjar, sem eru ekki minna virði cn skinn-
handritin fornu úti í Kaupmannahöfn. Svipað var að sjá á Vakur-
stöðum, sem fóru í eyði um 1500, og þar gæti líka sama sagan
gerzt í ræktunarbyltingu nútímans. Við Helgi reikuðum einnig um
garða og hlöð í Akbrautarholti hinu forna, þar sem skinin manna-
bein lágu í blásnum reit og fallnir, veðraðir stuðlabergsdrangar
lágu hlið við hlið og sögðu frá kirkjugarðshleðslu, sem hvergi
hefur átt sinn líka á íslandi.
A þ essum stöðum fá steinn og mold mál og segja sögu um
líf og örlög forfeðra og formæðra. Þetta eru staðir, sem okkur
ber að halda í heiðri, vegna sjálfra okkar og framtíðarinnar.
Þetta eru þeir staðir, scm eiga þátt í að gefa okkur rétt til þess
að eiga þetta land í blíðu og stríðu og kallast íslendingar.
Minjar fortíðar á nútímabýli heilsa óvíða gestum. Fiskasteinn
Goðasteinn
47