Goðasteinn - 01.09.1969, Side 86

Þórður Tómasson:
Skyggnzt um bekki í byggðasafni XVI
Ólafssteinn frá Ásólfsskála
Jón Sigurðsson forseti vakti mig fyrst til vitundar um Ólafsstein.
I útgáfu hans á íslenzku fornbréfasafni, I, bls. 710, segir svo í
neðanmálsgrein: „Það sem hér eru kallaðir Ólafssteinar, eru ein-
kennilega myndaðir steinar, sem fylgdu líkneski Ólafs konungs
helga og voru dregnir upp á myndum hans. Þeir eru þrír, ef þeir
eru allir, og eru myndaðir kringlóttir, - einsog bollar með rnjög
þykkum börmum og kringlótt laut eða kúpa innaní. Neðsti steinn-
inn cr stærstur, og er ætlazt til, að þegar miðsteinninn er lát-
inn ofaná hann, þá falli botninn á honum ofaní kúpuna á neðsta
steininum. Þessi miðsteinninn er nokkru minni en öldungis eins
í laginu og hinn ncðsti og með viðlíka kúpu að ofan. Þar ofaní á
að falla þriðji steinninn, og er hann minnstur og cfstur, og þó
kúpa í honum að ofan, einsog hinum.
Steinar þessir eru líklega víða til enn á Islandi, ef þeim væri
gaumur gefinn, því að þeir hafa líklega verið allsstaðar, þar sem
kirkja var helguð Ólafi konungi. Þeir hafa verið klappaðir úr
hraungrjóti. Sumsstaðar er einn af þeim eftir, og svo var á Þing-
völlum fyrir skemmstu (í júní 1873), að á kirkjugarðsveggnum stóð
Olafssteinn, sem leit út fyrir að hafa verið hinn neðsti af þrem-
ur, og var það munnmæli, að þetta væri hlautbolli og væri úr
heiðni.
I elztu útgáfu Jónsbókar, 1578, er tréskorin rnynd aftan á titil-
blaðinu og hefir neðst í horninu ártal 1539. Þetta á að vera rnynd
Ólafs konungs hclga og má sjá þar, hvernig hann heldur upp
84
Goðasteinn