Úrval - 01.03.1978, Síða 12

10
ÚRVAL'
9,5 millimetra áður en hamarinn
skellur á strengjunum. Ef einn lykill
er svo langt frá þessu marki sem
svarar einni blaðsþykkt getur það
ruglað allt hljómajafnvægi hljóð-
færisins.
Röddun, eða samstilling tónhæðar
og tóngæða, er það alerfiðasta, því
stillingamaðurinn hefur þá ekkert
eftir að fara utan sitt eigið eyra.
Tóngæði fer eftir ýmsu, svo sem
hljómstyrkleika píanósins, en þó
framar öllu hve hart eða hve mjúkt
filtið á hömrunum er.
Þegar filtið er nýtt eða hefur verið
notað ákaflega svo sem í erfiðum
tónleikum, er það stundum of hart.
Þetta skemmir hljómgæði hljóðfæris-
ins, og það verður að gera filtið meira
fjaðrandi með þvx að gata það með
þríarma verkfæri. Það er áhættusöm
og vandasöm aðgerð. Ef það er
stungið aðeins of djúpt, eða vitund
of mikið til annarrar hvorrar
hliðarinnar, getur það skemmt
hljómgæði píanósins.
Píanótæknar hafa tilhneygingu til
að hugsa um hljóðfæri þau, er þeir
vinna við, með hlýju sem nálgast
ástúð manna á milli. „Þetta er eins
og að hafa hvítvoðung milli hand-
anna,” sagði tæknisnillingurinn
Franz Mohr hjá aðalstöðvum Stein-
ways í New York, þegar hann var að
lýsa fyrir mér tilfinningum sínum
þegar hann fær nýtt píanó í
hendurnar til að stilla það. Matthias
Barth, sem nú er yfirtæknimaður hjá
hinum þekkta Juilliard tónlistar-
dans og leiklistarskóla, segist þekkja
flest þeirra 220 hljóðfæra, sem hann
hefur.eftirlit með, á hljómnum.
Hann segir að þau séu öll vinir sínir,
og leggur sérstakan metnað í að halda
þeim öllum í úrvals ásigkomulagi.
Stærsti aðdáendahópur tæknisnill-
inganna eru tónlistarsnillingarnir,
sem reiða sig á þá. Margir þeirra spila
alls ekki á ókunnugum stað nema
þeit geti verið komnir þangað
tímakorn fyrir tónleikana og borið
fram séróskir sínar við viðkomandi
tæknimenn. Bestu tæknimennirnir
þekkja ekki aðeins smekk og stíl
mestu píanósnillinganna, heldur
hafa fullan skilning á hvers konar
píanó hentar fyrir hin ýmsu tónverk.
,,Fyrir Brahms tónleika þarf píanó
með þungu, djúpu hljóði,” segir
Bob Glazebrook, eftirsóttasti píanó-
tæknir Bretlandseyja. ,,En fyrir
Mozart þarf hlýjan og tæran tón.”
Einu sinni bað Rudolf Serkin
Glazebrook að velja fyrir sig hljóðfæri
til að leika á á tónleikum í London,
þar sem hann gat sjálfur ekki komið
fyrr en á síðustu stundu. ,,Þú þekkir
mig og veist hvernig hljóm ég vil,”
sagði Serkin.
Glazebrook vissi það — eða öllu
heldur hann vissi hvernig tón Serkin
vildi ekki. Hann vildi ekki of skæran
hljóm á háu tónunum og ekki of
léttan áslátt. Hann vissi um píanó
sem hann taldi fullnægja kröfum
Serkins, hafði upp á því og vann sex
tíma við að stilla það — en það er sá
tími, sem hann helgar hverjum grip