Úrval - 01.03.1978, Qupperneq 58

56
ÚRVAL
stofnuð, og jafnvel efnt til námskeiða
í menntaskólum og framhalds-
skólum. Bandarískir heildsalar höfðu
milljarð dollara í hagnað árið 1976 af
brunbrettum og aukahlutum
varðandi það. Atvinnumenn í bretta-
bruni, sem fyrir rétt rúmu ári urðu að
skrapa saman til að eignast bretti, hafa
nú 50 þúsund dollara í árstekjur (það
þykir bærilegt að hafa 20-25 þúsund
dollara árstekjur þar í landi - þýð.).
frá brettasmiðum, fyrir að auglýsa
brettin þeirra eða nota þau í keppni.
Laura Thornhill, sextán ára
stúlkukorn sem er bandaríkjameistari
í frjálsri aðferð brettabruns, hefur
unnið 11 þúsund dollara í
verðlaunum og segir, himinlifandi:
„Hefur nokkurn tíma áður verið til
leikfang, sem fleytir mai.ni
fjárhagslega gegnum skólanám?”
Iþróttin hefur líka fætt af sér
brungarða. Þeir eru orðnir yflr 100
víðsvegar um Bandaríkin. Fáir eru þó
eins íburðarmiklir og Carlsbad bretta-
brautin við San Diego, 5,7 hektarar
af mishæðóttu landi. Þar eru alls kyns
ótrúlegar hindranir og þrautabrautir
fyrir þá sem gagntekir eru, til að þjóta
eftir í gegnum eða yflr. Unglingar
geta þeyst á brunsleðabrautum sem
sjálfkrafa mæla rímann með rafeinda-
klukkum. Þeir geta valið um sjö
umfangsmiklar brautir með öryggis-
beltum, sem tengd eru í spor yflr
brautinni og koma í veg fyrir að
byrjendur hljóti byltu, eða brugðið
sérí 300 metra langa braut með nærri
20 metra hæðarmun.
Hvers vegna verður brettabrunið
allt í einu svona vinsælt? Svarið er
ósköp einfalt. Tæknilegar framfarir á
brunbrettunum. Skömmu fyrir 1960
fóru nokkri brimreiðagarpar í
Kaliforníu að velta því fyrir sér, hvort
þeir gætu ekki yflrfært íþrótt sína á
gangstéttarnar, þegar öldurnar voru
ekki við þeirra hæfi. Þeir festu rúllu-
skauta neðan á ílöng krossviðarborð,
rétt eins og unglingar hér áður fyrr
negldu gamla skauta neðan á fjalir og
bjuggu sér til óstöðuga ,,hlaupa-
skauta” í stíl við hlaupahjól. Ekki
leið á löngu þar til ieikfangabúðir
fylltust af brunbrettum. En þau voru
með stálhjólum, sem voru mjög
hávaðasöm er þau glumdu við
steyptar stéttar, hjólin snerust aðeins
um öxul sinn en ekki lóðréttan
möndul líka (og fóru því aðeins beint
áfram) og ullu svo mörgum byltum,
að læknar kölluðu þau „barna-
morðingja’ ’. Þá voru foreldrar heldur
fljótir að fela þau fyrir afkomendum
sínum.
Þau voru í felum fram til 1973. Þá
datt framtakssömum Virginíumanni í
hug að taka að framleiða og selja hjól,
sem hann og vinur hans höfðu notað
undir bretti í þrjú ár með ágætum
árangri, og þar áður á rúlluskauta.
Þessi hjól voru úr úreþanplasti, sem
gefur miklu meira viðnám og
stjórnunarmöguleika en stál, og
hjólafestingin leikur á lóðréttum
snúningsási. Þannig varð draumur
brettabrunarans að veruleika með
þægilegum hjólum, sem létu að