Úrval - 01.04.1978, Side 65

ENGINN FL ÝR FL ÓNA
63
lega söm við sig, og loks finnur karl-
flóin það sem hún var að leita að.
Ekki eru flær þó sérlega frjósamar á
skordýramælikvarða. Kvenflóin eign-
ast 15—25 egg í einu og í mesta lagi
500 egg á ævinni. Eggin eru hvít og
ílöng og þau velta af hýslinum og
feykjast venjulega undir mottur eða á
aðra staði sem ryk safnast saman á.
Lirfurnar nærást á lífrænu kuski og
því sem gæludýrin leggja frá sér eða
af þeim hrynur. Svo spinnur lirfan
um sig púpu og sprettur úr henni sem
fullvaxin fló.
Flær eru tiltölulega langlífar (allt
að tveggja og háifs árs). En þó þær
séu einkar lífseigar og hafi mikla að-
lögunarhæfni, þrífast þær ekki í
miklum hita, kulda, þurrki eða raka.
Þær eru frjósamastar í hitastigi milli
18 og 27 gráður og rakastigi 65—70.
Það liggur 1 augum uppi að þetta eru
einmitt þær kringumstæður sem eru
til staðar á venjulegu heimili, og þar
er líka að fá heitt blóð í ríkulegum
mæli.
Margar skepnur með heitu blóði
eiga sínar sérstöku flóategundir. Auk
mannaflóarinnar eru til hunda-,
katta-, hænsna-, leðurblöku-, rottu-,
músa- og héraflær, og þetta er langt
frá tæmandi upptalning. En heiti
þessara flóa hafa leitt til falsks örygg-
is. Þegar hunda- eða kattafló hefur
ekki hund eða kött til taks, leitar hún
skjóls og næringar á því sem hendi er
nær og fúlsar þá síður en svo við
manninum.
Þegar fló stingur — eða bítur eins
og það er venjulega kallað — sprautar
hún eggjahvítuefni í sárið. Það veldur
ofnæmisbólgu, óþægindum og kláða.
En mannskepnan hefur fima fingur,
mikið af hörundi hennar er ekki þétt-
loðið, auk þess hefur hún gert sér að
vana að spúla sig utan með vatni. Þess
vegna er hún vel í stakk búin til að
berjast við flærnar. Aðrar skepnur eru
ekki jafn heppnar. Til dæmis geta
hvorki kettir né hundar losað sig við
þessi sníkjudýr af eigin rammleik. Og
það er ekki aðeins að þessi grey verði
að þola óþægindi flóabitsins sem
slíks. Þau geta fengið ofnæmi, eða
eiga til að klóra sig og bíta til blóðs og
skaðaog þá erígerðin á næsta leiti.
Sögulega séð er það versta, sem
flærnar hafa gert, að hjálpa rottunum
að útbreiða ígerð í lymfueitlum. Þeg-
ar fló bítur smitaða rottu, sýgur hún
upp með blóðinu einfrumusýkilinn
bubo, sem veikinni veldur. Öörtin
situr 1 flónni og drepur hana að lok-
um, með því að margfaldast og loka
að síðustu magalokum flóarinnar. En
þegar svo er komið, fær flóin algert
æði áður en hún drepst og gerist nú
ákafari í blóð en nokkru sinni fyrr;
bítur og bítur á báða bóga og reynir
allt hvað af tekur að sjúga fylli sína,
hvað ekki tekst, en við hverja stungu
skilur hún eftir bubo í sárinu. Maður-
inn er móttækilegur fyrir þessa veiki.
Mikið hugvit hefur farið í stríðið
við flóna. Aður fyrr báru konur með
sér flóaprjóna, fagurlega skorna fíla-
beinsteina sem hægt var að klóra sér
með, undir fyrirferðararmiklum