Úrval - 01.04.1978, Blaðsíða 110

108
URVAL
ast háði, hefur nú hlotið verðuga at-
hygli læknavísindanna. Rannsóknir
hafa sýnt, að platpillan getur verkað
eins og lyf. Þótt enn hafi ekki aflast
þekking á því hvernig hún vinnur í
líkamanum, telja sumir að platpillan
verki hvetjandi á heilabörkinn, sem
síðan örvar kirtlastarfsemina. En hver
sem leiðin nákvæmlega er um huga
og líkama, liggja fyrir nægar sannanir
þess að platpillan getur verið rétt eins
máttug — og stundum máttugri —
en lyf með þekktum verkunum.
Það er augljóslega út í hött að segja
að læknar ættu aldrei að gefa lyfja-
fræðileg lyf. Stundum eru þau blátt
áfram nauðsynleg. En góður læknir
gleymir aldrei eðli þeirra. Það lyf er
varla til, sem ekki hefur einhverja
aukaverkun. Og því kröftugra sem
lyfið er — fúkalyf, kortísón, róandi
lyf, bólgueyðandi lyf, afslappandi lyf
— því verri eru aukaverkanirnar yfir-
leitt.
Það er kannski enn mikilvægara, að
þessar rannsóknir sýna, að flestir
sjúklingar, sem leita læknishjálpar,
þjást af kvillum sem eru vel viðráðan-
legir iækniskerfí lxkamans sjálfs. Góð-
ur læknir reynir að greina á milli alls
þess fjölda, sem getur læknast án þess
að gripið sé til stórskotaliðs lyfjanna
og þess miklu fámennari hóps, sem
ekki geturþað.
Þess konar læknir grípur þegar í
stað til allra vísindalegra hjálparmeð-
ala þegar þau eru nauðsynleg. En
hann gætir þess vei að hindra ekki
eðlilegan gang líkamans sjálfs,
mannsins, sem þarfnast uppörvunar
læknisins miklu fremur en iyfjanna
hans. Fyrir þess háttar fólk getur
hann gefið lyfseðil upp á platpillu —
bæði vegna þess að sjúklingnum líður
strax betur með lyfseðil í höndunum
og vegna þess að læknirinn veit að
platpillan getur haft örvandi áhrif á
gang iækningarinnar.
Pillan er þannig miklu fremur
lækningaþáttur heldur en lyf. Hún
verkar ekki af því að í henni sé töfra-
efni, heldur af því að áhrifamesti lyf-
seðillinn er sá, sem sálin gefur út og
líkaminn afgreiðir. Gildi platpillunn-
ar er ekki fólgið í því að hún gabbi,
heldur því að hún umbreytir viljan-
um til að lifa í líkamlega staðreynd
með því að koma af stað sérstökum
efnaskiptum í líkamanum. Platpillan
er þannig sönnun þess, að það er eng-
inn raunverulegur aðskilnaður milli
anda og efnis í lífinu. Veikindi eru
alltaf samspil hvors tveggja.
Tilraunir til að meðhöndla flesta
geðræna sjúkdóma eins og þeir væru
gersamlega lausir við líkamann og til-
raunir til að meðhöndla flesta líkam-
lega sjúkdóma eins og þeir komi sál-
inni ekki við, hljóta að teljast úreltarí
ljósi nýrra uppgötvana um mannlegt
líf og eðli.
Platpillan verkar ekki undir öllum
kringumstæðum. Líkurnar til að hún
hrífi eru taldar standa í beinu hlut-
falli við gagnkvæmt traust milli sjúkl-
ings og læknis. Afstaða læknisins til
sjúklingsins og geta hans til að sann-
færa sjúklinginn um að hann sé tek-