Goðasteinn - 01.09.1993, Qupperneq 113

dal sem segir í viðbót í Fitjaannál að Magnús hafi búið í Skarfanesi. Ekki kemur fram
hvort Magnús var leiguliði Katrínar, ekkju Vigfúsar Gíslasonar.
60. Björn Lárusson, The Old Icelandic Land Registers (1967), bls. 97.
61. Guðmundur Arnason í Múla, Uppblástur og eyðing býla í Landsveit. Sandgrœðsl-
an (1958), bls. 63.
62. Sama rit, bls. 96.
63. ..Athugasemd um Merkihvol". Arbók Hins íslenzka fornleifafélags 1911, bls. 66-7.
64. Siguröur Þórarinsson, Heklueldar (1968), bls. 79-80, 84.
65. Hákon Bjarnason, Fundið Skógarkot. Við hljóðnemann (1950), bls. 139.
66. Hákon telur að landeyðing hafi verið byrjuð á s.hl. 18. aldar en verið lítil þá. Guð-
mundur styðst hins vegar við Jarðabók Arna og Páls um að landeyðing hafi verið hafin
fyrir 1700 á ýmsum stöðum í Landsveit en ekki að marki fyrir ofan Mörk fyrr en eftir
1835.
67. Tilv. rit, bls. 56.
68. Jón Halldórsson, Biskupasögur I (1902-10), bls. 285. Sbr. líka Annála 1400-1800, II,
bls. 135; III, bls. 114.
69. Alþingisbœkur íslands VI, 1640-1662 (1933-40), bls. 413.
70. Jón Steffensen, Líkamsvöxtur og lífsafkoma Islendinga. Menning og meinsemdir
(1975), bls. 429.
71. Björn Teitsson og Magnús Stefánsson, „Ura rannsóknir á íslenzkri byggðarsögu tíma-
bilsins fyrir 1700". Saga X (1972), bls. 177.
72. Helgi Skúli Kjartansson, Spáð í pýramíða. Afrnœlisrit Björns Sigfússonar (1975), bls.
129-33.
73. Eignarkúgildi í Klofa eru sögð vera þrjú árið 1681 og kirkjukúgildi átta en eru reyndar
aðeins tvö 1695. Sbr. skjöl um stríðshjálpina 1681 og jarðabækur á tilv. st.
74. Til eru kvikfénaðarskýrslur frá árinu 1703, gerðar í tengslum við Jarðabók Árna og
Páls, en þar vantar í Landsveit (Rtk. III.1, á Þjskjs). Jarðabókin gefur líklega allrétta
mynd af venjulegum fjölda leigukúgilda en ekki af áhöfn að öðru leyti vegna þess að
hún er gerð eftir stórubólu.
75. Jarðabók Arna Magnússonar og Páls Vídalins XIII, bls. 13. Áhöfn er umreiknuð í kú-
gildi eftir reglum Jónsbókar (1904), bls. 215-17. Ætla má að áhöfnin hafi verið enn
meiri fyrir stórubólu. Ekki er vitað við hvað jarðamatið forna var miðað en líklegt að
hlunnindi hafi verið talin með. Um 1700 virtist mönnum hins vegar eðlilegast og ein-
faldast að líta svo á að hundrað í jörð bæri kúgildi enda hlunnindi oft spillt eða týnd
og tröllum geftn.
76. 19 leigukúgildi 1711 eða skyldu vera; talið var 1681 að kirkjukúgildi skyldu vera 20
en ekki kemur fram hversu mörg þau voru í reynd 1711 og eru ekki talin með. Að auki
voru 22 kýr og 154 ær. 5-10 hundruð voru ekki byggð árið 1711.
77. Fyrir 1690 áttu að vera til 4 1/2 leigukúgildi til viðbótarog 15 kirkjukúgildi og kannski
enn 15 kúgildi á hjáleigu sem fór í eyði 1692.
78. Annálar 1400-1800 II, bls. 473.
79. Um sandfellishretið í apríl 1882, sjá td. Matthías Jochuinsson, Sögukaflar af sjáifum
mér (1959), bls. 282-4.
Goðasteinn
111