Goðasteinn - 01.09.2007, Qupperneq 127

Goðasteinn 2007
hörðum heimi viðskipta og samkeppni yrðu þeir að standa öðrum jafnfætis á
öllum sviðum. Þá var kjörorðið iðnvæðing og aftur iðnvæðing. Samvinnuhafði
staðið fyrir gríðarlega mikilli iðnvæðingu og var Akureyri til dæmis að stórum
hluta byggð upp með iðnrekstri samvinnumanna þótt menn leggi núna mikið á sig
til að gleyma því. Jafnvel gamla KEA-merkið þykir ekki nógu fínt lengur á
Akureyri og verður að taka það niður til þess að samvinnumenn nútímans geti haft
góðar draumfarir.
A þessum tímamótum kemur kaupfélagið enn og aftur til sögunnar. Starfsemin
hafði fyrst og fremst verið þjónusta við sveitirnar og íbúa héraðsins. 1963 var
vélsmiðja stofnuð sem áður hafði verið hluti af bílaverkstæði. Nýju vélsmiðjunni
veitti Bjarni Helgason forstöðu. Bjarni var snillingur í öllu er laut að vélum og
tækjum. Fljótlega hóf vélsmiðjan framleiðslu á tækjum fyrir landbúnaðinn. Þessi
tæki voru sérhönnuð fyrir íslenskar aðstæður og ollu straumhvörfum í vinnu-
brögðum og hagræðingu, bændum til hagsbóta. Margvísleg tæki voru framleidd til
að auka afköst og létta störf við landbúnaðinn. Mikið var framleitt af sniglum
ýmiskonar til að flytja efni frá einum stað til annars, fóðurgrindum til að gefa búfé
í haga sem þóttu mikið þarfaþing, allskonar innréttingum í gripahús og tækjum til
að losa hey úr súrheysturnum. Flaggskipið var þó baggatínan er leysti það erfiða
vandamál að ná heyböggum upp af túnum, sem var þrælavinna og varð margur
bóndinn bakveikur af því að bogra við að koma böggunum upp á heyvagnana. Af
baggatínunni voru framleitt hátt í 2000 stykki eða næstum því á annað hvert býli á
landinu. Baggatínan var seld allt þar til heyverkunaraðferðir breyttust og rúllu-
baggaaðferðin varð ríkjandi. Óhætt er að segja að sá árangur er náðist í tækjasmíði
hafi verið ótrúlegur en sýnir ljóslega hvað hægt er að gera þar sem hæfni og
íagmennska ræður ríkjum. Vélsmiðjuhúsið varð fljótlega of lítið og var það
stækkað umtalsvert og á vélsmiðjunni og bílaverkstæðinu unnu á milli 40 og 50
manns þegar flest var.
Rafmagnsverkstæðið við Hvolsveginn stækkaði við sig og þar unnu milli sex
og átta manns. Margir höfðu tekið starfsmenntun sína út hjá kaupfélaginu.
Það var ljóst að til að treysta undirstöður og viðgang þorpsins varð meira að
koma til. Kiángum 1970 réðist kaupfélagið í gríðarlega mikla iðnaðaruppbygg-
ingu. Trésmiðjan hafði annast alls konar trésmíðar og byggingarvinnu fyrir við-
skiptavini sína, meðal annars voru flestar eldhúsinnréttingar smíðaðar í trésmiðju
kaupfélagsins, er notaðar voru í þeiiTÍ miklu uppbyggingu er átt hafði sér stað.
Trésmiðjan var í gömlum pakkhúsum kaupfélagsins og var orðið alltof þröngt um
starfsemina. Þá er hafin bygging nýs hús við Ormsvöll og trésmiðjan flutt þangað
og jafnframt hafin framleiðsla á húsgögnum. Þetta voru aðallega bólstruð húsgögn
eftir norskri hönnun sem þóttu afbragð og voru fyllilega samkeppnishæf, bæði
hvað snerti gæði og verð og voru seld í miklu magni árum saman. Þetta hús var
125