Fróðskaparrit - 01.01.1962, Síða 97

Rasmus Kristen Rasmussen
103
Hóast R. K. R. altíð fekst við okkurt, og hugskotini tyrptust í
heila hansara og troðkaðu á at sleppa fram, var hann altíð blíðlyntur og
tóktist at hava góðar stundir at lurta eftir. Ið hvussu er dugdi hann
altíð at látast so. Hann var í góðari merking forvitin, ein gáva, sum
kom honum stak væl við í savningararbeiðinum. Óføtt minni hevði
hann og var tiltikin langt út um landamark fyri, hvussu væl hann
fylgdi við, og hvussu nógv hann vitsti í yrkisgrein síni.
Tað vil so vera — fyri útheimin var bragd hansara og tað, sum
gjørdi navn hansara kent starvsfelaga millum heimin kring, at hann
loftaði tí innskoti hann fekk um uppruna nátasjúkunnar, og var førur
fyri í víðagitnu ritgerð síni at prógva hetta. Avleiðingarnar av hesum
bragdi vita øll um her á landi.
Men fyri føroyska mentan og heilsusøgu verður tað mest hitt, hann
læt úr hondum, ið fer at telja, sum frálíður. Tí lítið hevði í so máta
ligið eftir um hesa tíð, hevði R. K. R. ikki verið. Heilt óvanligur var
kunnleiki hansara um føroysk viðúrskiftí bæði fyrr á døgum og nú.
Mikil var tokki hansara til hetta fólk og lagnu tess, og fráskila gávur
átti hann til at lýsa tað, hann hevði fingið uppspurt. Mangt av ti,
hann hevur lagt frá sær, tykist kanska onkrum í dag nakað møðisamt
at lesa, sermerkt av eyðkenda arbeiðishátti hansara við, at vísa veg,
ókravdum og sera nágreiniligum frásøgnum um og handfaringum av
— vilja mong halda — sjálvsøgdum spurningum og evnum. Men fyri
tey, sum aftan á okkum koma, fer tað at hava ikki lítlan søguligan
og mentunarligan týdning.
Sjálvur mundi hann meta Gomul føroysk heimarái (1958) sum mæt*
asta verk sítt. Tey vóru tað, sum, táið saman um kom, stóðu hjarta
hansara næst. Altíð hevði hann vónað, at áhugin fyri øllum hesum,
hann hevði savnað, fór at vera so stórur víða hvar, at tað fór ikki
at standast á at fáa tey givin út á onkrum av teimum »stóru« norður-
landamálunum, men so var ikki. Royndir hansara her vóru fáfongdar.
Sum so mangur annar mátti hann læra, at verða lótir og veitslurómur
ikki tald uppí, er tað, tá ið av tornar, heldur lítið, ið Norðurlond
hava lívt Føroyum og vilja kennast við Føroyar. Undanførslan var
altíð hon, at nú bókin var komin á føroyskum máli, var nóg mikið.
Tó iðraði hann seg ongantíð eftir tí, at hann hevði latið Fróðskapar*
felagið sleppa at geva verkið út á føroyskum máli. Ætlan felagsins var
upprunaliga ikki henda, men tá ið ritstjórarnir høvdu lisið handritið
og sæð, hvørjar málsligar gripir, ið bókin eisini goymdi, av tí at hann
mest sum alla staðni í klombrum hevði sett hjá, sera gjølla og ofta í
longum setningum, hvussu frásøgufólkini høvdu málborið seg, varð
samráðst við R. K. R. um at týða handritið. Hesum játtaði hann beinan
vegin.
Tí í hansara rúma sinni var eisini goymdur mikil málsligur ansur.