Fróðskaparrit - 01.01.1968, Síða 39

Munurin millum Suðuroyarmál og føroyskt annars
47
øðrum hjáljóði, stutt ljóð frammanfyri: regn, bragd, bidnir o.
o. Spirantiskt g kann tó, tá tað stendur framman fyri øðrum
hjáljóði, vera varðveitt í ymsum líki í ávísum bygdarmálum,
eisini 'her krevst stutt ljóð frammanfyri. Annars eru hesi bæði
ljóð heilt dottin úr málinum1), sbr. norskt, hetta er regluligt
fyri sambandið rð, ið við øðrum orðum altíð hevur langt ljóð
frammanfyri: hurð, orð, verða o. s. fr. Sama er um norskt at
siga (Kolsrud 1951). Ikki-herd sambond gð krevja vanliga eisini
langt ljóð frammanfyri: igður, bregða o. o., men til eru undan-
tøk: segði, legði, við stuttum e, sum tó møguliga kann verða
greitt sum ávirkan frá fleirtalsformunum søgdu, løgdu og
kanska eisini øðrum (hevði, høvdu).
IV
Kanna vit Suðuroyarmál, verða vit var við, at har er øðr-
vísi vorðið. 1 Suðuroyarmáli krevja eisini sambondini p, t, k,
s + j, r umframt p, k + / stutt ljóð frammanfyri.2). Dømi:
vitja, vetrar, nakrar, flesjar, epl(i), stikla o. s. fr. (Hammers-
haimb 1891). Harumframt leggja vit til merkis, at sjálvt um
ljóðið, ið frammanfyri 9tendur, er stutt, er eingin blástur undan
p, t, k, hvat føroyskt annars, eisini Suðuroyarmál, altíð krevur
(sbr. II). Vit verða var við, at í orðum sum t. d. epli, miklir,
r.akrir, hopra ljóða lokljóðini sum í orðunum lúka, opa, reypa
o. s. fr., t. e. eins og einki hjáljóð 9tóð aftur at lokljóðunum.
Vit finna við øðrum orðum í Suðuroyarmáli tvey sløg av
sambondum: stutt sjálvljóð + p, t, k, eitt har blástur er skotin
inn framman fyri løkljóðinum: vatn, uppi, takka, ætla o. o.,
og eitt, har eingin slíkur blástur er: epl(i), miklir, nakrir, hopra,
vetrar o. o.
Summi tvíljóð eru, har tey eftir reglunum skuldu verið stutt
í føroyskum, yvirhøvur betur varðveitt í Suðuroyarmáli enn í
*) Millum sjálvljóð kemur í ávísum støðum vanliga viðbót.
2) kj hevur tó eisini í Suðuroyarmáli langt sjálvljóð frammanfyri. I
sambondum -pn(-) kann tað eisini bera á, at eingin blástur er framman
fyri p: opna.