Morgunblaðið - 04.06.1992, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ 1992
TILLAGA UM 40% SKERÐINGU ÞORSKAFLA VIÐ ISLAND
Skerðing hefði alvar-
leg og víðtæk áhrif
FORSVARSMENN sveitarfélaga, verkalýðsfélaga og
útgerðarmenn, sem Morgunblaðið ræddi við í gær,
telja, að verði farið að tillögu fiskveiðiráðgjafarnefnd-
ar Alþjóðahafrannsóknarráðsins og þorskafli minnk-
aður um 40 af hundraði á næsta ári, hafi það mjög
alvarleg áhrif um land allt. Viðtöl við þá fara hér á
eftir og á næstu opnu.
Bæjarstjóri Ólafsvíkur:
Svartnætti
ef skert um
40% í einu
„VIÐ erum enn að jafna okkur
eftir þetta áfall, en ég hef að
vísu ekki trfr á að við gætum
farið að þessum tillögum um 40%
samdrátt í þorskafla, þó við
þyrftum. Það myndi einfaldlega
þurrka út hluta af landsbyggð-
inni,“ sagði Stefán Garðarsson,
bæjarstjóri í Ólafsvík og stjórn-
arformaður útgerðarfélagsins
Snæfellings, sem er í eigu bæjar-
ins.
Stefán sagði að bærinn ætti fullt
í fangi með að standa undir rekstri
togara, sem hefði 1771 þorskígilda
kvóta. „Ef við missum 600 tonna
kvóta, þá verðum við að biðja Guð
að hjálpa okkur,“ sagði hann. „Við
getum ekki skorið rekstrarkostnað-
inn niður, sem nemur slíkri skerð-
ingu og því þyrfti að auka eigið fé.
Það er hins vegar ekki tfl. Bærinn
lagði 110 milljónir í Snæfelling á
síðasta ári, til að styrkja atvinnulíf-
ið í bænum. Mér er til efs að verð-
gildi togarans hækkaði eftir skerð-
inguna, því ég sé ekki að fyrirtæki
hefðu bolmagn til að greiða hærra
verð fyrir kvóta en nú er. Bærinn
gæti því verið að tapa um 40 millj-
ónum. Snæfellingur er líka að reyna
að selja tvo báta, en mér þykir lík-
legt að menn haldi að sér höndum
í slíkum kaupum, þar til þeir sjá
hvað verður. A meðan hlaðast drátt-
arvextirnir upp.“
Bátar á Ólafsvík hafa um 10
þúsund tonna kvóta, í þorskígildum.
„Við vinnum héma heima um 8000
tonn af þorski á ári,“ sagði Stefán.
„40% skerðing næmi 3200 tonnum,
sem er vinnsla í einu hraðfrystihúsi
hér. Vinnsla, sem um 70 manns
hafa atvinnu af, eða um 20% af
vinnufæru fólki í bænum. Ég hef
því enga trú á að skerðingin á
næsta ári nemi 40%, þá blasti ekk-
ert við nema gífurlegt svartnætti.“
Bæjarstjóri
Stykkishólms:
Reiðarslag
en engin
uppgjöf
„ÞETTA er auðvitað reiðarslag,
en það er engin uppgjöf í mönn-
um hér. En það standa auðvitað
allir berskjaldaðir, ef hrun verð-
ur í atvinnulífínu,“ sagði Ólafur
H. Sverrisson, bæjarstjóri Stykk-
ishólms.
Ólafur sagði að atvinnuástand í
Stykkishólmi hefði verið býsna gott
undanfarið, þó fiskur væri allur
seldur á markað, en ekki unninn á
staðnum. „Við erum ekki með öll
egg í sömu körfu, því við höfum
líka skelfiskinn og rækjuna," sagði
hann. „Núna er til dæmis verið að
reisa hér nýja rækjuverksmiðju.
Bærinn hefur ekki lagt fé í útgerð-
arfyrirtæki eða gengið í ábyrgðir
fyrir þau, svo fjárhagurinn er
þokkalegur. Að vísu skuldum við
eitthvað vegna töluverðra fram-
kvæmda undanfarið, en það er ekki
óyfirstíganlegt."
Ólafur sagði að sér þætti ein-
kennilegt að fregnir um hugsanleg-
an 40% samdrátt í þorskveiðum á
næsta ári hefðu komið ráðamönnum
svo mjög á óvart, sem raun bæri
vitni.
Framkvæmdastjóri
Signrðar Ágústssonar hf.:
Eins og að
missa náinn
ættingja
„ÞETTA er hræðilegar fregnir
og líðanin er eins og maður hafi
misst náinn ættingja. 40% sam-
dráttur í þorskafla hefði ugg-
vænleg áhrif hér,“ sagði Ellert
Kristinsson, framkvæmdastjóri
útgerðarfélagsins Sigurðar Ag-
ústssonar hf. í Stykkishólmi.
Ellert sagði að fyrirtækið hefði
1500 tonna þorskkvóta. „Við höfum
þurft að þola mikla skerðingu á
kvóta vegna skelveiðanna og kvót-
inn í þeim veiðum hefur líka verið
skertur mjög, eða um 10 af hundr-
aði þijú ár í röð,“ sagði hann. „Bát-
arnir héma hafa átt í vandræðum
með verkefni allt árið út af þessari
skerðingu, enda er kvóti okkar núna
í engu samræmi við veiðarnar eins
og þær voru fyrir kvóta. Við erum
með fjóra báta og höfum selt aflann
á fiskmarkað, því saltfískvinnsla
okkar á Rifí hefur ekki verið starf-
rækt undanfárið."
Ellert sagði að hann gæti ekki
séð að skelfísk- og rækjuveiðar
gætu bætt upp skerðingu á þorsk-
kvóta. „Miðað við niðurstöðu físki-
fræðinga undanfarin ár er ég ekki
bjartsýnn á að við fáum að veiða
meiri' skel og rækju en nú er. Þetta
er ljótt ástand."
Um sjötíu manns starfa að með-
altali hjá Sigurði Ágústssyni hf.,
að áhöfnum bátanna meðtöldum.
Framkvæmdastjóri
Einars Guðfinnssonar hf.:
Skelfilegt
fyrir þjóðina
„40% SKERÐING þorskafla
hefði í för með sér skelfilegar
afleiðingar fyrir land og þjóð,
en ég bíð þess að sjá tillögur
okkar fiskifræðinga,“ sagði Ein-
ar Jónatansson, framkvæmda-
stjóri Einars Guðfinnssonar hf. á
Bolungarvík.
Einar sagði að áhrif skerðingar-
innar yrðu afdrifarík fýrir þau fyrir-
tæki, sem byggðu langmest á
þorskvinnslu. „Skerðing kvóta á
undanfömum ámm hefur komið
langmest fram í þorskinum og þar
af leiðandi bitnað mest á þeim, sem
höfðu mestar þorskveiðiheimildir
fyrir,“ sagði hann. „Vestfírðingar
hafa því orðið verr úti en margir
aðrir og ég held að það hljóti að
koma til greina að milda áhrif þessa
með því að þeir fái hærri hlutdeild
í þorskaflanum."
Einar Guðfínnsson hf. hefur nú
um 2200 tonna þorskkvóta. Einar
Jónatansson sagðist ekki sjá neinn
vaxtarbrodd í atvinnulífi á Vest-
fjörðum, sem gæti bætt 40% skerð-
ingu þorskafla að einhvetju leyti.
„Þetta hefur allt snúist um fískveið-
ar og fiskvinnslu og í fljótu bragði
sé ég ekkert sem gæti komið í stað-
inn,“ sagði hann.
Framkvæmdastjóri
Norðurtanga hf.:
Ohugnanleg-
ar afleiðingar
„ÞAÐ liggur í hlutarins eðli að
þetta hefur óhugnanlegar afleið-
ingar hér, bæði fyrir veiðar og
vinnslu. Árið 1981 veiddu íslend-
ingar 470 þúsund lestir af þorski,
en nú er talað um að aflinn verði
innan við þriðjungur af því. Það
er ekki mögulegt fyrir neinn at-
vinnurekstur að aðlaga sig
slíku,“ sagði Jón Páll Halldórs-
son, framkvæmdastjóri hrað-
frystihússins Norðurtanga á
ísafirði.
Jón Páll sagði að hugsanleg
skerðing kæmi verst niður á at-
vinnulífí á Vestfjörðum og Norður-
landi, sem væri háðast þorsk- og
grálúðuafla. „Þessa 40% skerðingu
verður að skoða í ljósi þess, að þetta
yrði alls ekki fyrsta skerðingin und-
anfarin ár,“ sagði hann. „Það yrði
að ræða einhvers konar uppstokkun
á fískveiðilöggjöfinni, því núna ger-
ir hún ekki ráð fyrir að einhver
landshluti fái hærri hlutdeild í afl-
anum en annar."
Jón Páll sagði, að hann kæmi
ekki auga á neitt, sem gæti bætt
upp skerðingu á afla að einhveijum
hluta. „Landfræðilega erum við
Vestfírðingar þannig í sveit settir
að ég sé ekki að atvinnulíf okkar
gæti byggt á öðru en veiðum og
vinnslu."
Bæjarstjóri
Bolungarvíkur:
Taka verður
tillit til
sérstöðu
Vestfjarða
„ÞETTA eru hryggilegar fréttir
fyrir Bolvíkinga og Vestfirðinga
alla, enda kæmi 40% skerðing
þorskafla harðast niður á þessum
landshluta. Slík skerðing má ekki
ganga jafnt yfir alla, heldur
verður að taka tillit til sérstöðu
Vestfirðinga, sem byggja svo
mikið á þorskinum,“ sagði Ólafur
Kristjánsson, bæjarstjóri í Bol-
ungarvík.
Ólafur sagði að sjávarútvegsfyr-
irtæki á Vestfjörðum væru engan
veginn í stakk búin til að mæta 40%
skerðingu þorskafla. „Slíkum sam-
drætti fýlgdi svo samdráttur í at-
vinnulífí, sem hefur verið með dauf-
ara móti undanfarið,“ sagði hann.
„Þá þýddi þetta mikla erfíðleika
fyrir bæjarsjóð, sem hefur frá árinu
1988 lagt 160 milljónir króna af
mörkum vegna atvinnulífsins, í
formi fjárframlaga, hlutafjárkaupa
og ábyrgða."
Ólafur sagði að endurskoða yrði
stjóm fískveiða. „Þjóðin öll verður
að taka á sig byrðar vegna þessa,
en hún hlýtur að taka tillit til sér-
stöðu Vestfjarða. Mér fínnst því að
jafn niðurskurður gangi ekki, held-
ur verði hlutfall okkar Vestfirðinga
að aukast frá því sem nú er. í fljótu
bragði sé ég enga vaxtarbrodda í
atvinnulífí hér, þó að loðnuveiði
gæti auðvitað orðið plástur á sárin
að einhveiju leyti.“
Ólafur hefur lagt til við bæjarráð
Bolungarvíkur að komið verði á
fundi forsvarsmanna sveitarfélaga,
útvegsfyrirtækja ' og verkalýðs-
hreyfíngarinnar á Vestfjörðum, til
að ræða horfur í atvinnumálum.
Aðstoðarframkvæmda-
stjóri Haraldar Böðvars-
sonar hf:
Ekki má
breyta
kvótakerfinu
KVÓTI stærsta útgerðafyrirtæk-
isins á Akranesi, Haraldar Böðv-
arssonar hf., myndi minnka um
1000 tonn ef af 40% skerðingu á
þorskvóta verður. Sturlaugur
Sturlaugsson aðstoðarfram-
kvæmdastjóri fyrirtæksins telur
mikilvægt að ekki verði gripið
til skammtimalausna, t.d. til-
færslna á karfakvóta milli fyrir-
tækja.
Sturlaugur segir Harald Böð-
varsson hf. hafa reynt að vera með
dreifða áhættu, kvóta í mörgum
fískitegundum, og í kring um það
hafí fyrirtækið verið byggt upp.
„Sjávarútvegurinn þarf að standa
saman. Vandamálið má ekki reyna
að leysa með skammtímalausnum
þannig að ekki verði hróflað við
þeirri sátt sem menn hafa náð um
kvótakerfið,“ segir Sturlaugur.
Gísli Gíslason bæjarstjóri segir
kvótaskerðingar síðustu ára hafa
komið hart niður á sjávarútvegsfyr-
irtækjum á Akranesi. „Á síðasta
ári var kvótinn skertur um 10-15%
og öll kvótaskerðing til viðbótar er
mjög af hinu slæma fyrir físk-
vinnslu og atvinnulíf í bænum,“
segir Gísli.
„í fískvinnslu og útgerð eru um
20% af starfandi Akumesingum.
Sveiflur í sjávarútvegi hafa því ekki
komið eins hart niður á okkur og
mörgum öðrum bæjarfélögum. Við-
varandi atvinnuleysi hefur verið um
2-4% en skerðing kvóta myndi auka
það nokkuð."
Bæjarstjórinn
Neskaupstað:
300 milljónir
króna tapast
SKERÐING um 40% á þorsk-
kvóta þýðir um 2200 tonna minni
kvóta í Neskaupstað sem eru
verðmæti upp á u.þ.b. 300 milÖ-
ónir króna. „Þetta jafngildir
fækkun á um 90 störfum í sjávar-
útvegi hér og með hliðarverkun-
um er það um 130-140 störf í
Neskaupstað. Alls eru starfandi
um 500 manns í kring um sjávar-
útveginn hér,“ segir Guðmundur
Bjarnason bæjarstjóri í Neskaup-
stað.
„Vandamálið hlýtur að hafa verið
ljóst lengi þar sem hér hafa menn
ekki náð að veiða upp í þann þorsk-
kvóta sem úthlutað hefur verið.
Hins vegar koma tillögur um svona
mikinn niðurskurð á óvart.“
Guðmundur Bjarnason segir
skerðinguna vera eitt hið mesta
efnahagslega áfall sem þjóðin sé
að verða fyrir. „Skerðingin er ekki
einungis áfall fyrir landsbyggðina.
Þjónustukerfið sem búið er að
byggja í kring um Reykjavík hlýtur
einnig að verða fyrir miklum áföll-
um.“
Stærð þorskárgan
Fjöldi við þriggja ára aldur
450
milljónir fiska
nna 1960-1990
Árgangar
STÆRÐ árganga þorsksins hefur verið misjöfn undanfarna áratugi í
samræmi við nýliðun. Þar sem miðað er við þriggja ára fisk, er veiðin
ekki farin að hafa teljandi áhrif. Árgangurinn frá 1973 er langstærsti
árgangurinn frá árinu 1960 og bar hann uppi veiðina lengi á eftir.
Árgangurinn 1983 var einnig stór, en síðan hefur verið um slaka ár-
ganga að ræða.