Morgunblaðið - 04.06.1992, Blaðsíða 54

54
MORGUNBLÁÐIÐ FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ 1992
© 1992 Jim UnQer/DistTTnutéTbyUnívérsárPress Syndicate
■A/is
'Taktu. þessar og ht'mgUu sirtxx i
e/ þatr VirkCL.u
1
Einfaldast er að hann verði
látinn hverfa og ég verði
verjandi þinn ...
Er hann enn að bíða eftir
svari?
HÖGNI HRI.KKYÍSI
PltrptnlbMiti
BRÉF TTL BLADSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Langhala-sannleikur
Frá Jóhannesi R. Snorrasyni:
En reyna stjórnvöid að telja lands-
mönnum trú um að verið sé að gera
samning við Evrópubandalagið um
gagnkvæmar veiðiheimildir. Fundur
með EB-mönnum í Reykjavík á
dögunum var settur á svið í fjölmiðl-
um og þess getið sérstaklega, hve
íslensku samningamennirnir væru
harðir í horn að taka. Það var verið
að undirbúa þjóðina undir loka-
samninginn, en þar verður harkan
án efa rómuð og sigri hrósað, þótt
EB nái megin markmiði sínu, þ.e.
að koma fiskveiðiflota sínum inn í
íslenska fískveiðilögsögu, þar sem
þeir munu fara sínu fram, líkt og á
annarra þjóða miðum. Allt frá út-
færslunni í 200 mílur og til þessa
tíma, hafa allir sjávarútvegsráðherr-
ar okkar þvertekið fyrir að veita
erlendum fiskveiðiskipum aðgang að
auðlindum þjóðarinnar gegn tolla-
lækkunum. Nú er allt á undanhaldi,
hvert vígið á fætur öðru fellur og
þeir, sem gæta eiga hagsmuna, full-
veldis, og sjálfsákvörðunarréttar
þjóðarinnar, fleygja frá sér vopnun-
um og kasta sér í fang þeirra, sem
hvað harðast sækja í auðlindir okkar
til lands og sjávar. Forstjóri Ha-
frannsóknarstofnunar hefir þráfald-
lega bent á í ræðu og riti, að loðnuk-
vóti sá, sem EB býður Islendingum
í skiptum fyrir 3.000 tonn af karfa
(sem hæglega gætu orðið 30 þúsund
tonn), sé engin viðbót við okkar
veiðiheimildir á loðnu, miðað við afl-
amang undanfarinna ára. Hvorki
Grænlendingar né heldur EB hafa
getað nýtt loðnuna við Áustur-
Grænland, enda er hana varla þar
að finna í veiðanlegu ástandi. EB
hefir því ekki látið neitt af hendi til
þess að öðlast veiðiheimildir við ís-
land. Góður „business“ er, þökk sé
harðsnúnum samningamönnum Is-
lendinga! Þegar reynt er að villa
landsmönnum sýn í þessu máli, er
tortryggni varðandi sjálfan EES-
samninginn afar eðlileg. Nú hefir
iitprentuðum áróðursbæklingi verið
dreift inn á heimili landsmanna, á
kostnað okkar allra. Það verður
tæpast talið réttlætanlegt að áróður
talsmanna EES- og EB-aðildar ís-
lands, sé það eina sem landsmenn
fá að vita um þennan samning, sem
galopnar ísland fyrir nánast alla
Evrópubúa til atvinnu og búsetu, til
atvinnurekstrar, til möguleika á að
kaupa allt það sem arðvænlegt þætti
og síðast en ekki síst, að við skulum
í framtíðinni þurfa að lúta erlendum
lögum og dómsúrskurðum í veigam-
iklum málum sem m.a. varða lífs-
hagsmunamál þjóðarinnar. Hinn al-
menni launamaður á íslandi ætti að
skoða hug sinn vel áður en afstaða
er tekin til samningsins um EES, en
í EB-ríkjunum er staða stéttar-
félaga afar veikburða og eiga þau í
miklum erfiðleikum með að fá
samningsrétt viðurkenndan, enda
byggjast réttinda þeirra nær ein-
göngu á EB-lagaákvæðum. Sam-
staða um óháð ísland hefir tvívegis
Frá Magnúsi Garðarssyni:
Pressan, sem kom út hinn 21. maí
sl., helgar mér stóran hluta af for-
síðu og síðan heila siðu inni í blað-
inu. Blaðið flennir út þær staðhæf-
ingar að ég hafi fengið útigangs-
mann til þess að gefa út 20 skulda-
bréf hvert að fjárhæð 500 þús. kr.
og goldið greiðann með tveimur
flöskum af brennivíni.
Mér er algjörlega ókunnugt um
hvernig þessi bréf voru gefin út eða
af hvaða tilefni. Rétt er aftur að í
viðskiptum var mér greitt með
þremur bréfum eða samtals kr. 1,5
millj. Ef bréfin ekki greiðast fæ ég
ekki betur séð en að ég verði fyrir
fengið neitun utanríkisráðuneytisins
um fjárstyrk til kynningar á öllum
hliðum EES-samningsins, þótt slík
fyrirgreiðsla sé talin lýðræðislega
sjálfsögð á hinum Norðurlöndunum.
Arsvelta norsku samtakanna gegn
EES og EB er t.d. um 62 milljónir
króna, að verulegum hluta opinber
styrkur. íslensk stjórnvöld kjósa að
beita pólitísku valdi sínu til þess að
hindra að skuggahliðar EES-samn-
ingsins komi fyrir augu almennings,
en hætt er við að margir myndu
hrökkva við, væru þær hliðar hans
kynntar að jöfnu. Það er engu líkara
en að stjórnvöld hafi gleymt því að
við búum ennþá í lýðræðisríki, eða
er ætlunin að fótum troða alla
grundvallarþætti lýðræðisins og
stjórna með einhliða upplýsingum
og einræðislegum tilskipunum? Fólk-
ið í landinu hefir fengið smjörþefinn
af tilburðum sem óneitanlega minna
okkur á, að nú er alvara á ferð í
íslensku þjóðlífi.
JÓHANNES R. SNORRASON,
Helgalandi 6, Mosfellsbæ.
tjóni sem því nemur.
Á því tvennu er reginmunur hvort
maður fær bréf í viðskiptum eða
hvort hann á þátt í tilurð þeirra
eins og Pressan fjallar um. Og aðr-
ar fullyrðingar í margnefndri Press-
ugrein eru ekki haldbærari en að
framan greinir.
Það eina sem er rétt hjá Press-
unni er að ég var erlendis. Það telj-
ast varla vinnubrögð sem sæma
neinu blaði að ausa yfir mann sem
er fjarstaddur svo meiðandi álygum.
Áskil ég mér allan rétt vegna þessa.
MAGNÚS GARÐARSSON,
Víkurási 6, Reykjavík.
Vegna Pressugreinar
Víkveiji skrifar
Arið 1954, þegar fiskveiðiland-
helgin var aðeins fjórar mílur,
voru veidd rúmlega 547 þúsund
þorsktonn á íslandsmiðum. Það er
282 þúsund tonnum meira en kvóti
yfirstandandi fiskveiðiárs heimilar
að sækja í þorskstofninn, sem er 265
þúsund tonn. Þar af veiddu íslend-
ingar 306 þúsund tonn, sem einnig
er meira en þorskveiðikvóti líðandi
árSj en útlendingar 240 þúsund tonn.
Árið 1952 færðum við fiskveiði-
landhelgina út í 4 mílur, 1958 í 12
mílur, 1972 í 50 mílur og 1975 í
200 mílur. Þar með var erlendum
fiskveiðiflota svo gott sem ýtt út af
íslandsmiðum. Við sátum einir að
auðlindinni, vörzlu hennar og nýt-
ingu. Veldur hver á heldur segir
máltækið.
Allar útfærslur voru. byggðar á
landgrunnslögunum (nr. 44/1948)
um visindalega verndun fiskimiða
landgrunnsins. Og til að gulltryggja
verndun auðlindarinnar og arðsemi
veiða og vinnslu var tekin upp opin-
ber veiðistýring, sem hefur þróast
yfir í gildandi kvótakerfi, sem land-
inn hefur lengi þæft um af þjóðlegri
þrætubókarlist.
XXX
Hvemig hefur okkur svo til tek-
izt? Höfum við gengið til góðs
sjávarútvegsgötuna?
Þegar Hafrannsóknarstofnun
kynnir niðurstöður ráðgjafarnefndar
Alþjóða hafrannsóknarráðsins eru
þær orðaðar svo í frétt hér í blaðinu:
„Þegar skoðuð eru gögn um
þorskstofninn kemur íljós að hrygn-
ingarstofninn hefur minnkað úr því
að vera yfir milljón tonn milli áranna
1955 og 1960 í það að vera rúmlega
200 þúsund tonn 1992. Einnig er
nú orðið ljóst að allir árgangar frá
1985 eru undir meðallagi og er 1986
árgangurinn sá lélegasti frá 1955.“
Ráðgjafarnefndin leggur til að
minnka veiðisókn um 40% á árinu
1993 (sem þýðir 12 til 16 milljarða
skerðingu í útflutningstekjum og
lífskjörum) til að freista þess að ná
stofninum upp í 300 þúsund tonn
(sem yrði þrír tíundu af því sem
hann var 1955-60) á árinu 1995.
Verði veiðin minnkuð um 20%,
segja ráðgefendur, stendur stofninn
hugsanlega í stað en tekin verður
stór áhætta. Ef sömu veiðisókn verð-
ur haldið áfram sem í ár minnkar
stofninn enn og aflinn rýrnar jafnt
og þétt ár frá ári.
XXX
Víkverji dagsins gerir sér ljóst
að við ráðum ekki árferði í líf-
ríki sjávar, hvorki fiskifræðingar né
sjávarútvegsaðilar. Samt sem áður
verður ekki komizt fram hjá þeirri
nöturlegu staðreynd að sá árangur,
sem að var stefnt með útfærslum,
vísindalegri verndun og veiðistýr-
ingu (kvóta), hefur hvergi nærri
náðst. Þvert á móti.
Við höfum trúlega ekki hlustað
grannt á fiskifræðinga. Við höfum
ekki fylgt ráðum þeirra út í yztu
æsar. Þjóðhagsleg rök, sem vega
þungt, ekkert síður en fiskifræðileg
rök, hafa leikið á tungu hagsmuna-
aðila. Og sem heild höfum við íslend-
ingar tileinkað okkur hugsunarhátt
veiðimannsins, sum sé þann, að bezt
sé að láta hvern dag hafa sína þján-
ingu, den tid den sorg.
Vopnaðir ekki færri en fjórum
útfærslum á landhelginni (og brott-
rekstri erlendra fiskveiðiflota af ís-
landsmiðum), vísindalegri þekkingu
og rannsóknum, margþættum og
lögboðnum friðunaraðgerðum og því
hugvitsundri, sem við köllum kvóta
(og verzlum með okkar á milli), hef-
ur okkur ekki miðað áleiðis að sett-
um sjávarútvegsmarkmiðum, við
höfum ekki einu sinni staðið í stað,
heldur hrakizt aftur á bak. Hrygn-
ingarstofn þorsksins er aðeins
fimmtungur þess, annó 1992, sem
hann var þegar við færðum út í fjór-
ar mílur árið 1952, að dómi Alþjóða
hafrannsóknarráðsins. Ef fer fyrir
þorskstofninum eins og Norður-
landssíldinni ekki alls fyrir löngu
má kannski segja, að það verði fleiri
þorskar á þurru landi en á veiðislóð.
Nú er sem sagt lagt til að skera
niður þorskkvótann um 12 til 16
milljarða í útflutnings- og lífskjara-
krónum næsta ári; den tid, den sorg
rétt við bæjardyrnar.