Morgunblaðið - 17.01.1997, Blaðsíða 2

2 FÖSTUDAGUR 17. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Tillögur nefndar félagsmálaráðherra um breytingar á húsbréfakerfinu
Þjónusta færíst í bankana
en ríkisábyrgð haldist
NEFND á vegum félagsmálaráðherra, sem
gera átti tillögur um breytingar á húsbréfakerf-
inu, skilaði áliti í gær. Að sögn Páls Pétursson-
ar félagsmálaráðherra leggur nefndin til að
bankamir taki að sér rekstur húsbréfakerfisins
og þjónustu við lántakendur. Hins vegar verði
ríkisábyrgð á húsbréfum viðhaldið.
„í skýrslu nefndarinnar er lagt til að færa
afgreiðslu húsbréfa til bankanna og gera þjón-
ustusamninga við lánastofnanir. Þá verði
greiðslumat og veðmat fært í bankana. Hins
vegar telur nefndin ekki efni til að hverfa frá
ríkisábyrgð á húsbréfum, væntanlega til að
koma í veg fyrir hættu á auknum afföllum,"
segir félagsmálaráðherra. Hann segir skýrslu
nefndarinnar hluta af víðfeðmari endurskoðun
á húsnæðiskerfinu, en starfshópar vinna einnig
að tillögum um breytingar á félagslega hús-
næðiskerfínu og endurskipulagningu Hús-
næðisstofnunar. Þá segir ráðherra að eftir sé
að skipa starfshóp til að fjalla um hugmyndir
um tryggingavemd fyrir lántakendur.
Þarf að breyta
greiðslumati
Páll segir að sér lítist allvel á tillögur nefndar-
innar. „Eg tel mjög áhættusamt að taka af
ríkisábyrgðina. Það má ekki setja hagsmuni
húsbyggjenda í hættu,“ segir hann. „Ég tel
einnig að eðlilegt sé að bankarnir taki alfarið
við greiðslumati og veðmati, en í núverandi
kerfi er nokkur tvíverknaður."
Félágsmálaráðherra segist telja að greiðslu-
matinu þurfí að breyta, þannig að ekki sé mið-
að við greiðslugetu sem fast hlutfall af launum,
heldur sé fyrst reiknaður út lágmarksfram-
færslukostnaður viðkomandi fjölskyldu og síðan
athugað undir hversu háum húsnæðisgreiðslum
afgangurinn af tekjunum standi. „Það hlýtur
að vera forgangur að fjölskyldan hafi eitthvað
til að lifa á, áður en hún fer að fjárfesta í
íbúðarhúsnæði,“ segir Páll.
Akvörðun
um Nesja-
velli falin
borgarráði
BORGARSTJÓRN ákvað á fundi í
gærkvöldi að fela borgarráði að taka
lokaákvörðun um hvort ráðast skuli
í byggingu og rekstur raforkuvers á
Nesjavöllum.
Að samkomulagi varð milli meiri-
hluta og minnihluta að vísa málinu
til borgarráðs. Borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokkins lögðu í vikunni
fram fyrirspurnir um ýmsa þætti við
fyrirhugaða raforkuvinnslu á Nesja-
völlum og samninga stofnana borg-
arinnar og Landsvirkjunar þar að
lútandi.
Athugasemdir voru m.a. gerðar
við hærri kostnað hitaveitunnar
vegna samrekstrar með Landsvirkj-
un en gert var ráð fyrir í samkomu-
lagi um meginatriði samnings um
raforkuframleiðslu sem undirritaður
var í haust. í svari borgarstjóra seg-
ir að í samrekstrarsamningi sé nú
gert ráð fyrir kostnaði við kaup á
12 MW afli frá Landsvirkjun til að
tryggja framleiðslugetu jarðvarma-
virkjunarinnar. Segir einnig að
reynst hafí hagkvæmara að kaupa
afl af Landsvirkjun en að leggja í
kostnað við stækkun aflvéla.
Hætta
á snjó-
flóðum á
Seyðisfirði
HÆTTUÁSTANDI var lýst á Seyðis-
firði um hádegisbilið í gær vegna
snjóflóðahættu. í framhaldi af því
var ákveðið að rýma hús á Ránar-
götu 4-13, Ránargötu 15-25 og
Vestdalseyrarvegi 2 og 3. Þarna er
iðnaðarhverfí og aðeins búið í far-
fuglaheimilinu á Ránargötu 4-13.
Átta manns yfirgáfu heimilið. Veður-
útlit er óhagstætt á Seyðisfírði.
Sólveig Þorvaldsdóttir, fram-
kvæmdastjóri Almannavarna ríkis-
ins, segir að ekkert sé að gera núna
annað en að bíða.
Svanbjörg Haraldsdóttir, á snjó-
flóðadeild Veðurstofunnar, segir að
lítils háttar snjóflóð hafi fallið úr
hlíðinni ofan við farfuglaheimilið fyr-
ir nokkrum dögum.
Snjókoma var af og til á Seyðis-
firði í gær en spáð var slyddu eða
rigningu í gærkvöldi. í dag er gert
ráð fyrir súld eða rigningu og aftur
slyddu síðdegis í dag. Samkvæmt
upplýsingum frá Veðurstofunni boð-
ar þetta ekki gott upp á snjóflóða-
hættu því oft er snjókoma til fjalla
þegar þannig viðrar.
♦ ♦ ♦
Máfur
á polla
ÁVALLT er von á æti í höfn-
inni í Sandgerði þar sem þessi
mynd var tekin. Máfurinn tyllti
sér á bryggjupolla og horfði
fránum augum út á haf en fiski-
bátur skreið að landi.
Morgunblaðið/Rax
Tíu hús rýmd
á Siglufirði
SNJÓFLÓÐADEILD Veðurstof-
unnar ákvað í gærkvöldi, að höfðu
samráði við Almannavarnanefnd
Siglufjarðar, að rýma tíu hús við
þijár götur í bænum undir svoköll-
uðu Strengsgili i sunnanverðum
Siglufirði, vegna hugsanlegrar snjó-
flóðahættu. Alls búa 39 manns í
þessum húsum og voru þeir fluttir
til vina og ættingja eða á hótelið á
Siglufirði.
Annar gámur af vodka
fluttur inn í fyrrasumar
Tollvörður í haldi
vegna málsins
FIMMTI maðurinn var í gær úr-
skurðaður í gæsluvarðhald vegna
rannsóknar á smygli af miklu magni
af vodka og er honum gert að sæta
varðhaldi til 23. janúar.
Rannsókn málsins beinist nú ekki
aðeins að innflutningi á miklu
magni af vodka í liðnum mánuði,
heldur og einnig innflutningi á
áfengi um mitt seinasta ár.
Aðflutningsgjöld
ekki greidd
Málið barst til Rannsóknarlög-
reglu ríkisins frá rannsóknardeild
ríkistollstjóra og er staðfest að einn
þeirra manna sem handteknir hafa
verið og úrskurðaðir í gæsluvarð-
hald er tollvörður, að sögn Harðar
Jóhannessonar yfírlögregluþjóns
hjá RLR.
„Við rannsóknina kom fram
grunur um að tollvörður hefði tekið
þátt í þessu með einhverjum hætti,
en athugun á þátttöku hans er enn
á frumstigi," segir Hörður.
Eins og fram hefur komið var
áfengið flutt til landsins í gámum
og því dreift til kaupanda, án þess
að gámurinn hefði verið tollaf-
greiddur og aðflutningsgjöld greidd
af honum. Eftir því sem næst verð-
ur komist keyptu mestmegnis ein-
staklingar veigamar.
Ekki liggja fyrir upplýsingar um
hvort einhver mannanna hafí játað
aðild að smyglinu. Þeir sem hand-
teknir hafa verið vegna málsins hafa
fæstir komið við sögu lögreglu áður.
Hörður segir að rannsóknin bein-
ist nú að innflutningi í tveimur
gámum. Sami aðili og liggi undir
grun fyrir innflutninginn á vodka í
desember, er einnig grunaður um
að hafa um mitt síðasta ár staðið
að smýgli á öðrum gámi. Talið er
að í gáminum, sem fluttur var inn
í desember, hafí verið 10.620 flösk-
ur en í gámnum, sem kom í fyrra-
sumar, hafi verið 13.200 flöskur.
Samtals er því um að ræða 23.820
flöskur af vodka.
Hæstiréttur hækkar bætur vegna
eignarnáms í landi Ytri-Löngumýrar
650 þúsund krón-
ur fyrir 3,44 ha
HÆSTIRETTUR dæmdi í gær
Landsvirkjun til að greiða 650
þúsund krónur í eignarnámsbætur
vegna lands sem tekið var undir
raflínustæður og línuveg vegna 3
km háspennulínu frá stjórnstöð
Blönduvirkjunar og að byggðalínu
við Blöndu. í nóvember 1994
dæmdi Héraðsdómur Reykjavíkur
Landsvirkjun til að greiða 250
þúsund krónur í bætur.
Málið höfðaði Björn Pálsson,
bóndi á Ytri-Löngumýri. Hann lést
á síðasta ári og tók Ólöf Guð-
mundsdóttir ekkja hans þá við
aðild málsins. Bjöm deildi við
Landsvirkjun um hvaða landsrétt-
indi og hve stór hluti lands hans
hefði verið tekinn eignarnámi, á
hvaða verði það skyldi metið og
hvort honum bæru bætur vegna
sjónmengunar af tumstæðum
vegna raflínunnar.
Björn taldi 18 hektara lands
hafa verið tekna eignarnámi og
var aðalkrafa hans að fá bætur
fyrir það land, en til vara bætur
fyrir það land sem sannanlega fór
undir veg og línustæði með að-
keyrslum, samtals 4,09 hektara.
Taldi hann að Landsvirkjun ætti
að greiða hið sama fyrir landið og
þegar keyptir voru 80,5 hektarar
lands af Svínavatns- og Torfulækj-
arhreppi og Blönduósbæ, eða rúm-
ar 520 þúsund krónur á hektara.
Ólíkir hagsmunir
og aðstæður
Héraðsdómur taldi að miða ætti
við að 2,14 hektarar, þar af 1,4
hektarar af ógrónu landi, hefðu
farið undir raflínustæður og af-
leggjara og ætti að leggja það til
grundvallar bótum. Hæstiréttur
féllst ekki heldur á að 18 hektarar
hefðu verið teknir eignarnámi og
miðaði við 2,14 hektara, líkt og
héraðsdómur. Því til viðbótar ætti
Landsvirkjun að greiða fyrir land
undir línuvegi. Það taldist alls 1,95
hektarar, en á 0,65 hektara kafla
var vegurinn lagður á eldri vegi
og var Landsvirkjun ekki talið
skylt að bæta þann hluta. Sam-
kvæmt þessu taldi Hæstiréttur að
Landsvirkjun hefði tekið 3,44 hekt-
ara af landi Ytri-Löngumýrar eign-
arnámi. Þá þyrfti að taka tillit til
þess við ákvörðun eignarnámsbóta
að óheimilt er að byggja á 60
metra breiðu belti umhverfis lín-
una. Ekki hefði hins vegar verið
sýnt fram á að landið hefði rýmað
í verði vegna sjónmengunar.
Hæstiréttur hafnaði því sjónarmiði
að greiða ætti í samræmi við kaup
Landsvirkjunar á 80,5 hektur-
unum, enda hefði Landsvirkjun í
því tilviki ekki haft eignarnámshei-
mild og greitt fyrir yfirtöku á landi,
vatni og vatnsvegum, tjón á veiði-
hagsmunum og röskun og spjöll
af völdum framkvæmda. Væri því
um ólíkar aðstæður og hagsmuni
að ræða.
Hæstiréttur ákvað bætur að álit-
um, enda hafði matsnefnd um
eignamámsbætur ekki rökstutt álit
sitt um hæfílegar bætur og ekki
höfðu verið lagðar fram upplýs-
ingar um gangverð eða fasteigna-
mat á jörðinni. Rétturinn taldi
hæfílegar bætur 650 þúsund krón-
ur, með föstum ársvöxtum frá
1991 til október 1993, en með
dráttarvöxtum frá þeim tíma til
greiðsludags. Þá er Landsvirkjun
gert að greiða 140 þúsund krónur
vegna kostnaðar við matsnefnd,
auk 250 þúsund króna málskostn-
aðar.
Dóminn kváðu upp hæstaréttar-
dómararnir Garðar Gíslason, Am-
ljótur Björnsson og Markús Sigur-
björnsson.