Morgunblaðið - 17.01.1997, Blaðsíða 20

20 FÖSTUDAGUR 17. JANÚAR 1997
MORGUNBLAÐIÐ
J
ERLENT
Breyta
verður hlið-
arstýrum
2.700 Bo-
eing-þotna
Washington. Reuter.
BANDARÍSKA loftferðaeftirlitið
(FAA) hefur ákveðið að krefjast
breytinga á hliðarstýrisbúnaði allra
flugvéla af tegundinni Boeing-737,
en um er að ræða um 2.700 þotur,
samkvæmt frétt Reutere-fréttastof-
unnar. Breytingamar taka mið af
hönnun stýrisbúnaðar nýrrar kyn-
slóðar 737-flugvéla, sem smíði er
nýhafm á. Einar Sigurðsson, aðstoð-
armaður forstjóra Flugleiða, sagði
að ráðist yrði í breytingar á 737-þot-
um félagsins hið fyrsta, en flugfélög
fá þijú ár til að ljúka þeim.
A1 Gore, varaforseti Bandaríkj-
anna, tilkynnti um ákvörðun FAA á
þriggja daga alþjóðlegri ráðstefnu
um flugöryggismál, sem lauk í Was-
hington í fyrrakvöld.
Breytingunum er ætlað að koma
í veg fyrir ógætilega og óumbeðna
hreyfingu hliðarstýrisins; að það slá-
ist hart í bak eða stjór, svonefnda
„snarbeitingu", sem leitt getur til
skyndilegrar og stjórnlausrar veltu.
Sömuleiðis að hreyfibúnaður stýris-
ins verði endurhannaður til að koma
f veg fyrir að stýrið festist við
óvenjulegar sviptingar í lofthitastigi.
Ætlunin er m.a. að á hliðarstýrið
verði settur búnaður til að koma í
veg fyrir óumbeðnar hreyfingar.
Talið er að bilun í hliðarstýri
hafi átt sinn þátt í að Boeing-737
þotur ultu fyrirvaralaust í aðflugi
og flugu stjórnlaust í jörðina, önnur
við Pittsburgh 1994 og hin í Col-
orado Springs 1991. Tilraunir Bo-
eing-verksmiðjanna og Öryggis-
stofnunar samgöngumála (NTSB)
hafa leitt í ljós, að hreyfibúnaðurinn
getur fest við ákveðnar aðstæður
og leitt til þess.að flugmenn missi
stjórn á flugvélinni. Talsmenn Bo-
eing segja, að atvik af því tagi hafi
þó aldrei komið fyrir í um 69 millj-
ón flugferðum 2.790 flugvéla af
737-tegundinni.
Boeing borgar
„Við höfum ekki fengið þessi fyr-
irmæli en munum vitaskuld fara eft-
ir þeim í einu og öllu,“ sagði Einar
Sigurðsson, aðstoðarmaður forstjóra
Flugleiða. „Við munum nú kanna
með framboð á þeim hlutum sem
um er að ræða. Kostnaður Flugleiða
verður óverulegur, fyrst og fremst
vinnan, því Boeing-verksmiðjurnar
munu leggja til þá hluti og efni sem
um ræðir. Líklega verður reynt að
gera þessar breytingar við reglu-
bundnar skoðanir á þotunum."
• •
OSE ámiimir Milosevic
Belgrað. Reuter.
ÖRYGGIS- og samvinnustofnun
Evrópu (ÖSE) gagnrýndi í gær
Slobodan Milosevic, forseta Serbíu,
og hvatti hann til að viðurkenna
kosningasigur stjórnarandstöðunn-
ar í 14 af 18 stærstu borgum Serb-
íu i stað þess að gefa eftir smátt
og smátt.
Áminning ÖSE var veitt eftir að
Milosevic skaut á fundi öryggisráðs
Júgóslavíu til að fjalla um ástandið
í Serbíu. Kjörstjómir í Belgrað og
Nis hafa viðurkennt sigur stjórnar-
andstöðunnar þar og hnekkt ógild-
ingu kosninganna. Þessar tilslakan-
ir virðast hins vegar ekki ætla að
hafa áhrif á stjómarandstöðuna,
sem hefur ótrauð haldið áfram
mótmælaaðgerðum.
Niels Helveg Petersen, utanríkis-
ráðherra Dana og formaður ÖSE í
krafti þess að Danir hafa þar for-
sæti um þessar mundir, sagði að
Milosevic ætti að gera sér grein
fyrir þvi að það gengi ekki að koma
til móts við stjórnarandstöðuna
smátt og smátt þegar um væri að
ræða einfalt mál, sem afgreiða ætti
sjálfkrafa; að skipta sætum milli
frambjóðenda eftir fylgi.
Hvetur hann til að láta af
undanslætti o g viðurkenna sig-
ur stj órnarandstöðu
að fá úrslit kosninganna viður-
kennd. Ákvörðun kjörstjómanna í
Belgrað og Nis sigldi í kjölfar úr-
skurðar ÖSE um að Zajedno, fylk-
ing stjórnarandstöðuhreyfinga,
hefði sigrað heiðarlega, en ekki
haft rangt við eins og sagt var
þegar kosningarnar 17. nóvember
voru gerðar ógildar.
Kjörstjórnirnar ítrekuðu hins
vegar að hægt væri að áfrýja niður-
stöðu hennar og rennur fresturinn
til þess út á morgun. Harðlínumenn
úr röðum sósíalista hafa því nægt
svigrúm til að tefja og grafa undan
stjórnarandstöðunni, í það minnsta
á meðan ekki berast fyrirskipanir
um annað frá Milosevic, sem hefur
ekkert sagt um málið.
Sömu brögð og í Bosníu
Níu vikna mótmæli
Allt að hálfri milljón manna hef-
ur mótmælt daglega í níu vikur til
Fréttaskýrendur segja að Mil-
osevic beiti nú sömu brögðum og
hann notaði í Bosníu. Þá hefðu for-
seti Serbíu og Bosníu-Serbar notað
óeiningu og ringulreið í röðum
Rússa og Vesturlanda til að leggja
undir sig 70% Bosníu í upphafi
átakanna 1992 til 1995.
Það hefði ekki verið fyrr en Vest-
urveldin sneru bökum saman og
gripu til loftárása að Milosevic féllst
á samkomulagið, sem undirritað var
fyrir milligöngu Bandaríkjamanna
í Dayton í Ohio og kvað á um að
Serbar fengju aðeins um helming
Bosníu.
Á meðan barist var í Bosníu virti
Milosevic Sameinuðu þjóðirnar og
Atlantshafsbandalagið yfirleitt að
vettugi þar til sprengjur féllu. Þá
gaf hann eftir, en eins lítið og hann
taldi sér fært.
Nú segja fréttaskýrendur að það
sama sé að gerast. „Þetta er þessi
gamli leikur kattarins að músinni
hjá Milosevic," sagði vestrænn
stjórnarerindreki í Belgrað. „Tefja,
fara í kringum hlutina, bijóta Iof-
orð, láta fresti renna út og rugla
alla rækilega í ríminu."
Vestrænif stjórnarerindrekar
sögðu til dæmis að Milosevic hefði
heitið því að ágreiningurinn við
stjórnarandstöðuna yrði leystur
með jákvæðum hætti fyrir 12. jan-
úar, en það stóðst ekki.
Milosevic hefur verið kallaður
„meistarinn í að standa á ystu nöf1
fyrir að fylgja þessari herfræði.
Hann hlýtur hins vegar að gera sér
grein fyrir því að þegar hann hefur
hegðað sér í anda hennar hefði
betur verið heima setið en af stað
farið.
Bosníu-Serbar fengu á endanum
sýnu minna landsvæði í sinn hlut
en hefðu þeir gengið að þeim kost-
um, sem buðust 1993.
„Stjórn Milosevic mun að lokum,
undir þrýstingi, ganga að hvaða
kostum sem er, en reglan er sú að
það verður sýnu dýrkeyptara fyrir
hana en hefði hún gengið að samn-
ingum í upphafi," sagði umbóta-
sinninn Dragoslav Avramovic, fyrr-
verandi bankastjóri seðlabanka
Júgóslavíu.
Það hriktir í stoðum efnahagslífs
í Serbíu eftir íjögurra ára refsiað-
gerðir að undirlagi Sameinuðu þjóð-
anna og ýmsir segja að hrun blasi
við berist ekki fjármagn inn í land-
ið. Vestræn ríki standa hins vegar
fast á því að veita enga aðstoð eða
fé nema Milosevic láti að stjórn.
Sinueldar boða vorkomu
Reuter
ÞAÐ er hefð að brenna sinu þegar vorar í hinum forna bæ Nara í Japan. Þessi siður nefnist ,jama-jaki“ og
laðar að fjölda ferðamanna. Hér sést Tofuku-hofið bera við sinueldana í hlíðum Wakakusa-Qalls á miðvikudag.
Afmælishátíð í hefðbundnum stíl
KONUNGLEGA leikhúsið hefur bor-
ið nafn með rentu frá fyrstu tíð og
verið notað af konungsfjölskyldunni
til að fagna merkisatburðum. I fyrra-
kvöld bauð Margrét Danadrottning
til hátíðasýningar með dagskrá úr
sígildum dönskum verkum, en í hléi
var boðið upp á eftirminnilega flug-
eldasýningu, sem var gjöf flugelda-
meistara Tívolís. í dagblaðinu Politi-
ken er áætlað að öll hátíðahöldin
kosti rúmar þijátíu milljónir íslenskra
króna, en drottningin fær sem svarar
rúmum hálfum milljarði íslenskra
króna árlega til að reka hirðina.
Hátíðasýning í Konunglega leikhúsinu er
fastur liður, þegar tímamótum er fagnað í
konungsfjölskyldunni. Sigrún Davíðsdóttir
segir frá ríkisafmæli Danadrottningar.
Drottningarkjóll með
burðarþoli
Á leikhúströppunum stóð hirðmar-
skálkurinn á rauðum dregli og heilsaði
gestum með handabandi og inni stóð
hirðsiðameistarinn og gerði það sama.
Báðir íklæddust bláum og rauðum ein-
kennisbúningum hirðmanna og þeirra,
sem hafa einhveija hirðtitla og þar sem
margir slíkir voru boðnir settu ein-
kennisbúningamir sterkan svip á sam-
komuna. Þama gafst tækifæri til að
bera orður fyrir þá sem þar eiga og
eldri herrar höfðu fangið fullt af slíku
skrauti. Auk hirðmanna og yfirmanna
hersins vom þama stjómmálamenn
og ráðherrar, æðstu embættismenn,
fólk úr íjármála- og listaheiminum og
svo sérstakir vinir konungsíjölskyld-
unnar eins og hin þungaða Janni Spi-
es og fleiri frægir Danir.
Samkvæmt Berlingske Tidende
hafa fínni saumastofur bæjarins
saumað hátíðakjóla í stríðum straum-
um á boðsdömumar undanfarnar
inn stífan og þarf sennilega verk-
fræðilist til að reikna burðarþol hans.
Efnin í kjólum drottningar eru iðu-
lega sérofin fyrir hana og meðal
annars verslar hún hjá vefurum í
Flórens. Aðrar konur létu ekki sitt
eftir liggja í skartgripum, svo þama
hafa verið bomir gripir fyrir tugi
milljóna íslenskra króna. Nútímalegir
kjólir eða skartgripir voru sjaldséðir.
Formfesta í fyrirrúmi
vikur og í hirðveislum þykir svartur
litur ekki við hæfi, þar sem hann er
sorgarlitur, þótt tískan segi kannski
annað. Drottningin klæddist smar-
agðsgrænum silkikjól með sannköll-
uðum drottningarsvip og bar smar-
agðsskartgripi. En þar sem hún ber
einnig orður verður að gera kjólbol-
En formfestu gætir jafnt í efnis-
vali, sem framkvæmd svona sýning-
ar. Fyrst var leikinn þáttur úr „El-
verhoj, sem allir Danir þekkja og
svo kom hlé, þar sem borinn var
fram léttur matur og vín. Þá tók
leikhúsið að nötra af flugelda-
sprengingum, sem nutu sín fagur-
lega af svölum leikhússins, þar sem
drottningin stóð með loðfeld yfir sér
og virtist hafa barnslega gaman af,
enda útsýnið af svölunum stórfeng-
legt. Þarna stóðu íslensku forseta-
hjónin líka, Guðrún Katrín Þor-
bergsdóttir í einföldum fagurrauð-
um tvískiptum silkikjól og hrifust
af, því þótt íslenskt gamlárskvöld
sé mikilúðlegt þá er flugeldasýning
glæsilegri. Eftir hlé var sýnt atriði
úr ballettinum Þjóðsögu frá síðustu
öld, en drottningin hefur hannað
leiktjöld í æfintýrastíl fyrir þá sýn-
ingu.
I eftirfylgjandi hléi var boðið upp
á kampavín og þá gekk hirðmar-
skálkurinn með staf sinn fyrir
drottningunni, Henrik prins, sonum
þeirra og tengdadóttur um leikhús-
ið, heilsuðu þeim sem þau þekktu
og kinkuðu kolli til annarra. Þeir
sem kunnu sig hneigðu sig þegar
drottningin gekk hjá. Sýningunni
lauk síðan með atriði úr Grímudans-
leik Carl Nielsens og þar með var
æfintýrið úti, nema fyrir þá gesti,
sem boðnir voru til náttverðar í höll
krónprinsins í Amalienborg.
Stækkun NATO
Ætla ekki að
svara með
hernaðar-
bandalagi
Moskvu. Reuter.
ÍGOR Rodíonov, varnarmálaráð-
herra Rússlands, fordæmdi í gær
fyrirhugaða stækkun Atlantshafs-
bandalagsins (NATO), en bætti
við að ætlun Rússa væri hins veg-
ar ekki að stofna eigið hernaðar-
bandalag til mótvægis.
Rodíonov sagði á blaðamanna-
fundi að Rússar væru mjög and-
vígir áætlunum NATO um að
fjölga aðildarríkjum, en litu ekki
á bandalagið sem óvin eins og
sakir stæðu.
„Leyfum þeim að stækka NATO
ef þeir vilja, en við erum andvígir
þessu,“ sagði Rodíonov. „Við ætl-
um ekki að þenja okkur út og það
lítur ekki út fyrir að við stofnum
nýtt hernaðarbandalag.“
Varnarmálaráðherrann vísaði
til daga kalda stríðsins þegar hann
sagði að stækkun NÁTO „gæti
aðeins leitt til endurvakningar
ástandsins, sem í áratugi hélt
heiminum í greipum óttans“.
Javier Solana, framkvæmda-
stjóri NATO, sem hyggst ræða við
Jevgení Prímakov, utanríkisráð-
herra Rússlands, í Moskvu á
mánudag, sagði á blaðamanna-
fundi í Vín í gær að hann vonað-
ist til að samskipti NATO við
Rússa yrðu komin í fastar skorður
þegar næsti leiðtogafundur banda-
lagsins verður haldinn í Madrid í
júlí.
Komið til móts við Rússa?
Bandaríska dagblaðið The
Washington Post greindi frá því í
gær að Bandaríkjamenn og banda-
menn þeirra í Evrópu hefðu ákveð-
ið að leggja fram nýjar tillögur til
þess að draga úr andstöðu Rússa
við stækkun NATO. Haft var eftir
ónafngreindum stjórnarerindrek-
um hjá bandalaginu að þar á með-
al væri aukinn sveigjanleiki í af-
vopnunarmálum, aukin efnahags-
aðstoð við Rússa og að veita Rúss-
um sérstakt ráðgjafarhlutverk. Jl