Morgunblaðið - 22.08.1998, Blaðsíða 12

12 LAUGARDAGUR 22. ÁGÚST 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Undrun á um-
sögnum ör-
nefnanefndar
AÐ sögn Karls Björnssonar sveitar-
stjóra sameinaðs sveitarfélags Eyi-ar-
bakkahrepps, Sandvíkurhrepps, Sel-
fossbæjar og Stokkseyrar, sem geng-
ið hefur undii- nafninu Árborg frá því
að sameining sveitarfélaganna var
samþykkt, þá kemui’ það honum á
óvart að ömefnanefndin skuli gefa sér
þrengri forsendur en nýju sveitar-
stjómarlögin segja til um, en nefndin
mælti ekki með nafninu Árborg.
„Örnefnanefnd þrengir í megin-
sjónarmiðum sínum ákvæði laga um
nafn á sveitarfélögum og fer aftur í
fyrra horf þar sem þessar endingar
voru tilskyldar í lögum. Þannig má
segja að hún sé á móti hugmyndum
Alþingis eins og þær birtast í nýju
lögunum en í þeim segir eingöngu að
nafn sveitarfélags skuli samrýmast
íslenskri málfræði og málvenju.“
Karl segir að formlega verði fjallað
um umsögn ömefnanefndar, en ekki
standi til að breyta nafninu Ái-borg.
Hann bendir á að umsögn örnefna-
nefndar hefur ekki lagagildi, athygl-
isvert verði að sjá hvaða sjónarmið
muni ráða þegar félagsmálaráðu-
neyti fjallar um staðfestingu á nöfn-
unum en staðfestingu þess þarf eftir
að sveitai'stjórn hefur ákveðið nafn
að fenginni umsögn örnefnanefndar.
Tryggvi Þórhallsson fram-
kvæmdastjóri stjórnsýslusviðs á
Höfn tekur í sama streng og er
undrandi á að nefndin gangi út frá
sjónarmiðum sem eiga sér ekki stoð
í sveitarstjórnarlögunum. Guð-
mundur Bjarnason sveitarstjóri
sameinaðs sveitarfélags Eskifjarðar,
Reyðarfjarðar og Neskaupstaðar
segii' að það hafi komið honum á
óvart hversu mörgum nöfnum ör-
nefnanefndin mælti ekki með. Guð-
mundur segir að nú bíði sveitar-
stjórnin eftir svari bréfs sem hún
sendi í gær til félagsmálaráðuneytis.
I bréfínu er falast eftir afstöðu fé-
lagsmálaráðuneytis til umsagnar ör-
nefnanefndar. Ríkharður Brynj-
ólfsson oddviti sameinaðs sveitarfé-
lags í uppsveitum Borgarfjarðai'
tekur undir með Guðmundi, nú verði
að sjá hvaða afstöðu félagsmála-
ráðuneyti tekur til meginsjónarmiða
örnefnanefndar. „Eg býst þó við að
ráðuneytið styðji sjónarmið örnefna-
nefndar og þá kemur að því að leita
að nafni í smiðju hugmyndaríkra
manna hér um slóðir fyrst hún
mælti ekki með nafninu Borgar-
fjörður.“
Hlutfall karla og kvenna á vinnumarkaði á Norðurlöndunum eftir aldri
50 ára 55 ára 60 ára 65 ára
Norræn samanburðarkönnun
Islendingar 5-10
árum lengur á
vinnumarkaði
ÍSLENDINGAR eru að jafnaði 5-10 árum lengur á
vinnumarkaði heldur en aðrir Norðurlandabúar.
Hár eftirlaunaaldur, aldursamsetning þjóðarinnar og
minna atvinnuleysi eru taldar helstu skýringar á lægri
heildarútgjöldum til heilbrigðis- og félagsmála hér á
landi en á öðrum Norðurlöndum. Þetta er meðal niður-
staðna könnunar á brottfalli fólks á vinnumarkaði sem
Norræna nefndin um tölfræði heilbrigðis- og trygginga-
mála (NOSOSKO) stóð fyrir.
Hér á landi er eftirlaunaaldur í flestum starfsstéttum
nærri 70 árum en á öðrum Norðurlöndum um og innan
við 60 ára aldurinn. Útgjöld til heilbrigðis- og félags-
mála vora 18,6% af vergri þjóðarframleiðslu á Islandi
árið 1996, en á bilinu 26,4% til 35,2% á öðrum Norður-
löndum.
Dauði hrossanna um
borð í Norrænu
Kæra lögð fram
SÝSLUMANNINUM á Seyðisfírði hefur verið
send kæra frá Sambandi dýravemdunarfélaga Is-
lands vegna flutnings 9 hrossa sem drápust um
borð í Norrænu fyrr í þessum mánuði. Kærunni
er beint til undirbúningsaðila flutninganna, full-
tráa yfírdýi-alæknis, umboðsaðila skipafélagsins á
Islandi eða þeirra aðila sem í ljós komi að bera
ábyrgð á þessum flutningi eins og segir í kærunni.
Að sögn Sigríðar Ásgeirsdóttur, fonnanns SDI,
telur hún nauðsynlegt að rannsaka slysið ítarlega
sem og aðdraganda þess og einnig hvort öllum
reglum um eftirlit hafí verið lylgt, bæði áður en
skipið fór frá Seyðisfírði og einnig eftir það. Vitn-
ar hún m.a. til laga nr. 15/1995 um dýravernd, en
þar segir að við flutning á dýrum skuli þess gætt
að útbúnaður farartækis sé góður og við hæfí
hverju sinni og að gott eftirlit sé með dýranum
meðan á flutningi standi.
Ognvænleg
reynsla í Vest-
mannaeyjaför
Meðal farþega um borð 1 bátnum P.H.
Viking sem fékk á sig brotsjó milli lands
og Eyja fyrir rúmri viku var enski blaða-
------------—----—7---
maðurinn Andrew Warshaw. Ufinn
sjór, lífsháski og reynsla engu lík eru enn
ofarlega í huga hans.
Morgunblaðið/Sigurður Fannar
RÚÐA brotnaði í brú skemmtibátsins og flæddi sjór inn í farþegarým-
ið. Skipverjarnir tóku þegar til handa við austurinn og settu krossvið-
arspjald í gluggann.
NOKKRIR dagar era nú liðnir frá
þeirri stundu í síðustu viku þegar
dásamleg ferð til Islands tengd
starfí mínu sem blaðamaður
breyttist í martröð. Þrjár ógnvæn-
legar klukkustundir fylgdu í kjöl-
farið.
I hvert sinn sem ég hugsa til
ofsafenginnar, fjandsamlegrar öld-
unnar sem reif til sín ráðuna í litlum
útsýnisbáti okkar og dreifði gler-
brotunum í hvem krók og kima, og
olli því um leið að úfinn sjórinn tók
að flæða inn í bátinn, verð ég stjarf-
ur af tilhugsuninni um hversu nærri
við voram því að farast.
Fram að þessu hafði dagurinn
verið afar ánægjulegur. Þrátt fyrir
að við hefðum þurft að rísa snemma
úr rekkju, og þrátt fyrir
urhellisrigningu í morg-
unsárið, var það með
töluverðri eftirvæntingu
sem ég og ferðafélagi
minn, á lokadegi Islands-
heimsóknar okkar, stig-
um upp í flugvél á leið til Vest-
mannaeyja í því skyni að sjá með
eigin augum það sem okkur hafði
verið tjáð að væru helstu nátt-
úraperlur Islands.
Dagana þar á undan hafði ég
baðað mig í Bláa lóninu í hellirign-
ingu - sem reyndist ein furðuleg-
asta en þó frábærasta lífsreynsla
sem ég hef orðið fyrir - fylgst með
lokaumferð Opna íslandsmótsins í
golfi, leikið sjálfur golf og heimsótt
alla helstu ferðamannastaði, svo
sem hverasvæðin og helstu fossa.
En nú var semsé komið að Vest-
mannaeyjum, sem við höfðum
heyrt rómaðar svo mjög, og hafði
leiðsögumaður okkar í ferðinni,
Peter Salmon frá Úrvali-Útsýn,
haft fyrir því daginn áður að kanna
tryggilega veðurspána. Hann tjáði
okkur að stöku sinnum yrðu veður-
skilyrði í Vestmannaeyjum svo
slæm að litlar ílugvélarnar gætu
ekki lent á agnarsmáum flugvellin-
um til að ferja okkur aftur til
Reykjavíkur. Þetta hafði hins veg-
ar ekki gerst eitt einasta skipti í
sumar að sögn Salmons, sem taldi
að við þyrftum því ekki
að hafa neinar áhyggjur.
Og viti menn, í eftir-
miðdaginn, þegar við
höfðum lokið áhugaverðri
rátu- og bátsferð þar sem
við skoðuðum eldfjallið,
borðuðum hádegisverð (að sjálf-
sögðu lundakjöt!) og spiluðum
átján holur á fallegum en krefjandi
golfvellinum í Vestmannaeyjum,
var sólin jafnvel farin að skína á
okkur.
Um fimmleytið var kominn tími
til að halda aftur til Reykjavíkur.
Eg var þreyttur og svangur og
hlakkaði til að eyða síðustu kvöld-
stundinni í kyrrð og ró á hóteli
mínu á meginlandinu. Nokkuð
hafði þykknað upp, þegar hér var
komið sögu, og skýjabakkar um-
luktu eyjarnar.
Enn var nægt flugskyggni en
vindáttin olli því að of hættulegt
var fyrir skráfuflugvélina litlu að
sækja okkur út í eyjarnar. Við átt-
um því tvo valkosti: að eyða nótt-
inni í Vestmannaeyjum eða hætta á
langa og óþægilega bátsferð til
lands.
Ef mál hefðu ekki verið með
þeim hætti að við þurftum að snúa
aftur til Englands strax næsta dag
hefðum við staldrað við í Vest-
mannaeyjum og fengið að njóta
enn frekari gestrisni íslendinga.
En við áttum engra kosta völ.
Ollum leið okkur fremur illa á
leiðinni yfir til meginlandsins og
vindurinn gnauðaði af nokkrum
krafti. Áhöfn bátsins spjallaði og
gerði að gamni sínu á meðan við
farþegarnir hlustuðum á íslenska
þjóðlagatónlist og reyndum að
hvíla okkur.
Eg sat fremst í bátnum og var
hálfsofandi þegar ég hrökk upp við
svakalega drunu. Sjórinn hafði
brotið sér leið yfír framhlið báts-
ins, gegnbleytt flesta farþegana
(sem vora um þrjátíu, langflestir
frá Þýskalandi) og nærri því hrætt
líftórana úr þeim okkar
sem fundu að fullu afl
vindhviðunnar.
Áhöfnin sagði okkur
að örvænta ekki og
hægðu síðan á bátnum til
að koma í veg fyrir ann-
að slys af þessu tagi. Þeir sögðu
okkur að þeir hefðu gert Landhelg-
isgæslunni viðvart og að ferðin yfir
á meginlandið myndi einfaldlega
taka okkur nokkra lengri tíma en
gert hefði verið ráð fyrir.
Skipverjarnir, sem voru fjórir,
unnu af hamslausri elju, vopnaðir
þremur vatnsfötum, til að fjar-
lægja eins mikinn sjó úr bátnum og
mögulegt var. Þeir rifu á brott við-
arbút úr botninum, boraðu tvö göt
í gegnum miðju hans og festu bút-
inn síðan þar sem bátsrúðan hafði
verið. Fögnuðum við mjög þessu
framtaki, dauðfegin að það dró úr
hættunni, þótt ekki væri nema lítils
háttar.
Farþegamir íklæddust nú björg-
unarvestum og fylgdust með björg-
unaraðgerðunum í dauðaþögn, of
óttaslegnir til að mæla stakt orð.
Öldurnar í kringum okkur virtust
einhvern veginn stærri og ásækn-
ari nú er báturinn rokkaði til og
frá. Öll óttuðumst við að önnur
risaalda myndi senn steypa sér yfir
bátinn og hvolfa honum fullkom-
lega. Einhver hafði á orði að við
myndum ekki endast tíu mínútur í
frostköldum sjónum. Aldrei áður
hafði ég verið svo gagntekinn af
ótta.
Að afloknum tíma sem virtist
sem heil eilífð, sáum við loksins
framundan ljós í nálægustu höfn
(ég man ekki hvaða bær þetta
var!). Ég get ekki lýst léttinum er
báturinn sigldi hægt og rólega inn í
höfnina og við gengum í land, eitt
af öðru, þar sem rúta beið þess að
flytja okkur til Reykjavíkur.
Hvort dugnaður áhafnarinnar
bjargaði lífi okkar, eða hvort við
voram einfaldlega ótrálega lánsöm,
mun ég aldrei geta sagt til um.
Kannski hefði slysið aldrei átt sér
stað hefði báturinn ekki verið á svo
mikilli ferð til að byrja með. Um það
mun ég heldur aldrei geta fullyrt.
Það eina sem ég veit er að þegar
ég loksins komst aftur á hótelið
mitt um miðnætti, blautur og kald-
ur, var mér ómögulegt að festa
svefn. Ekki gat ég heldur sofið
fyrstu tvær næturnar eftir að ég
kom heim til Englands. í hvert
skipti sem ég lokaði aug-
unum fór heilastarfsem-
in í fjórða gír og mér
varð hugsað til þessarar
hryllilegu kvöldstundar.
En ég sé ekki eftir
fjögurra daga heimsókn
minni til íslands: Island er töfrandi
staður, þar er að fínna óvenjuleg-
asta landslag sem ég hef augum lit-
ið, fagra golfvelli og hlýlegt, gest-
risið og örlátt fólk. Myndi ég fara
þangað aftur? Auðvitað myndi ég
gera það. En ég vona sannarlega
að það gerist ekki aftur að nokkur
maður segi mér hversu heppinn ég
sé að vera blaðamaður!
Fylgst með
björgunarað-
gerðum í
dauðaþögn.
Sannarlega
myndi ég fara
aftur til ís-
lands.
c
ú
e
c.
e
e
e
e
e
e
1
c
\
c
c
\
c
i
í
i