Morgunblaðið - 22.08.1998, Blaðsíða 32

32 LAUGARDAGUR 22. ÁGÚST 1998
MORGUNBLAÐIÐ

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Fyrsta vél Loftleiða lenti í Lúxer
Flogið til Lúxembí
á lág’um fargjöld
TÍMAMÓT í
FLUGSÖGU OKKAR
ÞAÐ ERU vissulega tíðindi og tímamót þegar stjórn
Flugleiða ákveður að hætta flugi til og frá Lúxemborg,
sem skipað hefur háan sess í íslenzkri flugsögu. Flugleiðir
og áður Loftleiðir hafa haft viðkomu í Lúxemborg í áætlun-
arflugi í 43 ár. Þessi þungbæra ákvörðun er hluti af aðgerð-
um sem taldar voru nauðsynlegar til að rétta af reksturinn.
1.578 milljóna króna tap varð af reglulegri starfsemi Flug-
leiða á fyrri helmingi líðandi árs. Að auki skilaði Flugfélag
íslands 216 m.kr. tapi á sama tíma.
Sigurður Helgason, forstjóri Flugleiða, segir í viðtali við
Morgunblaðið í gær, að horfa verði til þess að árstíðabundn-
ar sveiflur í flugrekstri hafi að jafnaði valdið tapi á fyrri
hluta árs. Kjarasamningar á síðasta ári hafi og aukið launa-
kostnað um 10% eða 600 m.kr. Rekstrartapið fyrstu sex
mánuði þessa árs var á hinn bóginn það mikið að nauðsyn-
legt þótti að bregðast við með ákveðnum hætti. Auk þess að
fella niður flug til Lúxemborgar var ákveðið að fresta áform-
um um aukin umsvif á næsta ári, selja eina flugvél, hætta
eigin afgreiðslustarfsemi á Kennedy-flugvelli og grípa til
fleiri sparnaðaraðgerða. Stefnt er að því að Flugleiðir verði
með eina gerð flugvéla í millilandaflugi, stærri gerð Boeing-
véla sem félagið hefur rekið, Boeing 757, sem reynst hefur
vel, bæði rekstrarlega og með hliðsjón af flugöryggi.
Halldór Blöndal samgönguráðherra segir í viðtali við
Morgunblaðið í gær að hann hafi áhyggjur af afkomu Flug-
leiða enda skili fyrirtækið drjúgum hluta gjaldeyristekna
Islendinga og sé forsendan fyrir þeim vexti í ferðaþjónustu
sem stefnt sé að og menn þykist sjá að geti orðið á næstu
árum. Á það má minna, að Flugleiðir hafa áður lent í erfíð-
leikum og tekist að komast út úr þeim. Mikilvægt er að fé-
laginu heppnist aftur að snúa vörn í sókn og byggja upp
arðbæran rekstur til langrar framtíðar.
AÐHALD TIL ORYGGIS
UNDANFARNA daga hefur fundur ríkislögreglustjóra
Norðurlanda verið haldinn hér á landi og er það í fyrsta
skipti sem slíkur fundur er haldinn hér. Eitt helsta efni
fundarins var að samræma stefnumótun þessara embætta
gagnvart glæpastarfsemi á Norðurlöndum og byggja upp
forvarnarstarf til að fækka afbrotum. Hér á landi hefur
markið verið sett hátt í þessum efnum og er það vel. Hvernig
sem til tekst þá er það mikilvægt að afbrotamenn viti að með
þeim er fylgst og skiptir þá ekki máli hvort afbrotin eru mik-
il eða lítil, aukið aðhald er nauðsynlegt á þeim tímum sem við
nú lifum. Það er þjóðfélagslegt böl hvernig alvarlegum af-
brotum hefur fjölgað og þá ekki síst í tengslum við aukna
notkun fíkniefna og gefur augaleið hve nauðsynlegt er að
reyna að stemma stigu við þessari þróun. Það er þá einnig
mikilvægt að bæta umferðarmenningu okkar svo að unnt sé
að koma í veg fyrir alvarleg slys á vegum úti eða að minnsta
kosti fækka þeim með ströngu eftirliti og miklu aðhaldi. Fólk
hefur nú um langt skeið verið harmi lostið vegna þessara
slysa, en þau má einatt rekja til óaðgætni, reynsluleysis,
hraða og aukinnar umferðar, svo að ekki sé talað um það, að
í sumum tilfellum má rekja slys til þess, að ekki eru notuð
bílbelti. Það er því full ástæða til aðhalds að þessu leyti.
Stefnumörkun ríkislögreglustjóraembættanna á Norður-
löndum og samræming þeirra er mikilvægur þáttur í þjóðlífi
okkar. Sérstaklega ber að fagna stefnumótun þeirra gagn-
vart glæpastarfsemi og samstarfi landanna í fíkniefnamál-
um. Þá er samræmt átak til að koma í veg fyrir minni háttar
afbrot mjög mikilvægt eins og nú háttar.
Embætti ríkislögreglustjóra er tiltölulega nýtt hér á landi
og í mótun. Það getur því haft stórmikið gagn af starfsemi
lögreglu í nágrannalöndum okkar, auk þess sem nútíminn
kallar á aukið samstarf og æ sterkari löggæslu. Mótun emb-
ættisins hlýtur að vera í tengslum við þau nýmæli í störfum
lögregluyfirvalda sem unnið hefur verið að undanfarin miss-
eri.
Það er mikilvægur þáttur í þessu starfí öllu, að með góð-
um forvörnum ætti að vera unnt að létta á fangelsiskerfínu,
þótt hitt sé augljóst að með nýju fangelsi og margvíslegum
endurbótum á fangelsiskerfi okkar undanfarin ár hefur
miklum áfanga verið náð og þá ekki síst í aðbúnaði fanga.
En mikilvægast er þó öryggi hins almenna borgara og af
þeim sökum ber að fagna þeirri stefnumótun, að reynt verði
með öllum ráðum að fækka innbrotum, ránum og líkams-
árásum. Það er mikilvæg stefnumótun og tímabær.
FYRSTA flug Loftleiða til
Luxemburgar var 21. maí
1955 og var leiguflugvélinni
Eddu vel fagnað er hún lenti
á Findel flugvelli sem þá var svo til
nýr. Haldin var formleg móttökuat-
höfn þar sem samgönguráðherrar
landanna, Ingólfur Jónsson og Victor
Bodson, fluttu ávörp.“ Þannig er því
m.a. lýst þegar Skymaster-flugvél frá
Loftleiðum lenti í fyrsta sinn á
Findel-flugvellinum í Lúxemborg í
bókinni Fimmtíu flogin ár, eftir
Steinar J. Lúðvíksson og Svein Sæ-
mundsson. „Þar með hófst samstarf
Islendinga og Lúxem-
borgara sem hefur staðið
nær óslitið síðan,“ segir
einnig í bókinni.
Islendingar höfðu
reyndar undirritað loft-
ferðasamning við Lúx-
emborgara þremur árum
áður en flugfélagið Loft-
leiðir hóf vikulegar ferðir
til Lúxemborgar eða árið
1952. Þeir sem undirrit-
uðu samninginn voru
Victor Bodson sam-
gönguráðherra Lúxem-
borgar og Bjarni Bene-
diktsson utanríkisráð-
herra og var efni samn-
ingsins svipaður þeim
sem Islendingar höfðu
áður gert við Bandaríkja-
menn. í honum voru eng-
ar takmarkanir varðandi
ferðafjölda, né heldur
ákvæði um lágmarksfar-
gjöld.
Flugvél Loftleiða lenti í fyrsta sinn á Findel-
flugvelli í Lúxemborg árið 1955 og hófst þar
---------------t-----------------------------
með samstarf Islendinga og Lúxemborgara
sem hefur staðið nær óslitið síðan. Stjórn
Flugleiða hefur hins vegar ákveðið að hætta
áætlunarflugi til Lúxemborgar í byrjun
næsta árs og af því tilefni þykir við hæfí að
rifja upp þróun þessa ílugs.
Ljósmynt
ÞESSI mynd var tekin þegar fulltrúar Loftleiða og íslenskra stjórnvalda stigu úr vélinni vi
til Lúxemborgar 22. maí, 1955. Frá vinstri: Alfreð Elíasson forstjóri, Kristján Guðlaugssoi
formaður, Sigurður Magnússon blaðafulltrúi, Kristinn Olsen stjórnarmaður og flugmaðui
ar, Sigurður Helgason, varaformaður stjórnar, Agnar Kofoed-Hansen flugmálastjóri oj
Jónsson samgönguráðherra.
Sigurður Helgason,
sem sæti átti í stjórn
Loftleiða, segir í
æviminningum sínum rit-
uðum af Steinari J. Lúð-
víkssyni að vegna þess að
engin ákvæði hafi verið í
loftferðasamningnum
milli landanna um lág-
marksfargjöld hafi Loft-
leiðamenn strax séð
möguleika á því að fljúga
til Lúxemborgar á lágum
fargjöldum.
,A þessum tíma höfðu
Luxemborgarar komið
sér upp ágætum flug-
velli, Findel flugvellin-
um, en ekkert reglu-
bundið farþegaflug var
þangað. Hins vegar var
völlurinn töluvert notað-
ur vegna vöruflutninga-
flugs,“ segir Sigurður í
æviminningum sínum. „Við hófum
því viðræður við Luxemburgara um
hugsanlegt flug þangað. Þeir tóku
okkur þegar fagnandi og höfðu mik-
inn áhuga á samskiptum við okkur,“
segir hann ennfremur.
Loftleiðir hófu síðan áætlunarferðir
til Lúxemborgar árið 1955, eins og
fyrr segir, en þá höfðu íslendingar
haldið uppi flugferðum til annarra
landa í tíu ár. Flogið var vikulega frá
Lúxemborg til Reykjavíkur og síðan
vestur um haf fram á haustið 1955, en
þá var áætluninni breytt og komið í
Stavanger og Bergen á leiðinni vestur.
„Sumarið 1956 var farin ein ferð í
viku með viðkomu í Gautaborg, en
veturinn 1956-1957 var það flug lagt
niður. Vorið 1957 var það svo hafið að
nýju og þá höfð viðkoma í Glasgow,
en um haustið var Luxemburgarflug-
inu hætt og það ekki hafið aftur fyrr
en vorið 1959,“ segir í bókinni Fimm-
tíu flogin ár, en síðan þá hefur Lúx-
emborgarflugið verið óslitið.
Fyrstu árin óhagkvæm
í fyrrgreindri heimild kemur fram
að meginástæðu þess að Lúxemborg-
arflugið hafi ekki gengið sem skyldi
fyrstu árin hafi verið sú að flugið hafi
ekki verið hagkvæmt á Skymaster-
flugvélunum. Að sögn Sigurðar
Helgasonar var flugleiðin of löng og
flugið tók of langan tíma. Þannig hafi
vélarnar verið um sjö klukkustundir
á leiðinni frá Lúxemborg til Reykja-
víkur.
Fyrst í stað var aðeins flogið til
Lúxemborgar yfir sumartímann en í
æviminningum sínum segir Sigurður
að þegar hyllt hafi undir DC-6B flug-
vélar hafi verið ákveðið að efla Lúx-
emborgarflugið og hafin var ný sókn
í að kynna félagið, ódýru fargjöldin
og efla markaðinn. Eftir að Lúxem-
borgarflugið hafði legið niðri frá
1957 til 1959 var þráðurinn tekinn
upp að nýju. „Uppfrá því tók gæfu-
hjólið að snúast okkur í hag, við
kynntum lágu fargjöldin á þessari
flugleið og það varð lífæð Loftleiða,
áætlunarflugið milli New York og
Lúxemborgar," segir Alfreð Elías-
son fyrrverandi framkvæmdastjóri
hjá Loftleiðum í bókinni Alfreðs
saga og Loftleiðir, skráð af Jakobi F.
Ásgeirssyni.
Kristinn Olsen flugstjóri og einn af
stofnendum Loftleiða segist í samtali
við Morgunblaðið eiga góðar minn-
ingar frá þeirri tíð þegar hann flaug
fyrir félagið m.a. til Lúxemborgar.
„Við kunnum ákaflega vel við Lúx-
emborgarana og þeir voru hamingju-
Flugleiði
ROBERT Goebbels, viðskiptaráð-
herra Lúxemborgar, segir að sú
ákvörðun Flugleiða að hætta flugi
til Lúxemborgar hafi komið sér í
opna skjöldu. I samtali við blaðið
Luxemborger Wort segir Goebbels
að hann harmi þessa ákvörðun.
Ekkert annað flugfélag hafi jafn-
sérstök tengsl við flughöfnina í
Findel og hafi þúsundir Bandaríkja-
manna hafið Evrópuför sína þar.
Hann sagðist hafa haft vitneskju
um rekstrarerfiðleika á Lúxem-
borgarleiðinni en hafi hins vegar
aldrei fengið vitneskju um að til
greina kæmi hjá Flugleiðum að
Flugi hætt
í tvö ár