Morgunblaðið - 04.06.1999, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 4. JÚNÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
Nýjar verðbólguspár frá f]ármálafyrirtækjum
Hækkun trygginga
iðgjalda vegur þyngst
Morgunblaðið/Kristinn
SAMKVÆMT nýrri verðbólguspá
Kaupþings hf. er gert ráð fyrir að
vísitala neysluverðs hækki um 0,6-0,7
prósent milli mánaða. Stærsti liður-
inn í þessari hækkun er hækkun
ábyrgðartrygginga ökutækja um 38%
en aðrar hækkanir sem áhrif hafa eru
bensínverðshækkun um 3,45% frá 1.
júní, hækkað verð á áfengi og hækk-
un húsnæðisverðs, sem hefur hækkað
um að meðaltali 1,1 prósent á mánuði
það sem af er þessu ári.
I spánni er ekki gert ráð fyrir
gjaldskrárhækkunum Veitustofnana
Reykjavíkur sem taka munu gildi frá
fyrsta júlí og hækka verð á rafmagni
um 3% og hita um 4,6%.
Miðað við 6 fyrstu mánuði ársins
er framreiknuð verðbólga 5,2% á
ársgrundvelli, samkvæmt útreikn-
ingum Kaupþings.
I verðbólguspánni kemur fram að
rétt sé að hafa í huga að aðstæður
séu sérstakar nú vegna þess hve
mikið ábyrgðartryggingar ökutækja
hækka. Að sögn Eiríks M. Jensson-
ar, hjá greiningadeild Kaupþings,
býst hann við að verðbólguhraðinn
verði nokkru minni á seinni hluta
ársins en hingað til, þannig að verð-
bólga verði um þrjú og hálft prósent
á árinu.
Launahækkanir
þrýsta á verðlag
Ný spá FBA um verðbólgu á árinu
hljóðar upp á 3,6-3,9% hækkun á
vísitölu neysluverðs frá upphafí til
loka ársins. Gert er ráð fyrir öllu
meiri verðbólgu á árinu nú en í spá
sem FBA birti í byrjun maí en þá
var gert ráð fyrir 3,0-3,3% hækkun.
I samtali við Almar Guðmunds-
son hjá FBA kom fram að hækkun
iðgjalda trygginga veldur mestu
um að bankinn reiknar nú með því
að vísitala neysluverðs hækki um
0,8-0,9% milli mánaða, sem er
nokkru meiri hækkun en Kaupþing
spáir. „Ef við tökum innlenda liði í
hækkuninni, þá hafa laun hækkað
mikið að undanförnu og það veldur
þrýstingi á verðlag sem er að koma
fram nú, t.d. í opinberri þjónustu.
Við gerum annars ráð fyrir að
krónan eigi eftir að styrkjast eitt-
hvað, með tilliti til hugsanlegra
vaxtahækkana, sem þýðir að eitt-
hvað mun draga úr verðbólguhrað-
anum á seinni hluta ársins,“ segir
Almar.
íslandsbanki spáir tæplega
4% verðbólgu í ár
íslandsbanki - F&M birti á þriðju-
dag endurskoðaða verðbólguspá en
F&M hafði í maí spáð því að verð-
bólga yrði 3,4% á árinu. I endurskoð-
aðri spá er tekið mið af bensínverðs-
hækkunum og hækkun á trygginga-
iðgjöldum og veldur það því að bank-
inn spáir nú 3,6-3,9% verðbólgu á ár-
inu eins og FBA.
f spá F&M í maí var þess getið að
óvissa væri um gengi krónunnar og
taldi bankinn að vaxtahækkanir
hefðu ekki styrkjandi áhrif á gengi
krónunnar nú vegna áhrifa lausafjár-
reglna á fjárstreymi til landsins. f
spánni var raunar birt önnur spá til
vara þar sem reiknað var út hvaða
áhrif 2% gengislækkun krónunnar
kæmi til með að hafa á verðbólgu.
Miðað við þær forsendur var útkoma
F&M 4,1% verðbólga á árinu.
„Við erum ekki að spá því að geng-
ið muni lækka en ef krónan veikist
þá er Ijóst að verðbólgan mun vaxa.
Að vísu hefur verð á olíu og hrávöru
verið að lækka og gæti komið á móti
gengislækkun ef af verður,“ segir
Omar Örn Tryggvason hjá F&M og
bætir við að útkoma nýrra launa-
samninga muni hafa mikið að segja
um þróunina á næsta ári.
Landsbankinn spáir „hóflegri"
verðbólguaukningu
ísak S. Hauksson hjá Viðskipta-
stofu Landsbankans segir að þar sé
gert ráð fyrir að verðbólga verði 3,9-
4,2% og er þá tekið mið af síðustu
hækkunum á orku- og eldsneytis-
verði og iðgjöldum trygginga.
„Reyndar gerum við ekki ráð fyrir
að hækkanir iðgjalda verði alveg í
samræmi við boðaðar hækkanir nú
heldur verði eitthvað minni vegna
samkeppni tryggingafélaganna,“
segir hann. Landsbankinn gerir ráð
fyrir „hóflegri“ verðbólguaukningu á
síðari hluta ársins en Isak bendir á
að erfítt sé að spá lengra en einn
mánuð fram í tímann.
Breytingar hjá
Skeljungi hf.
Shellmark-
aðurinn
lagður niður
Undanfarna mánuði hefur Skeljung-
ur hf. haft rekstur Skeljungsbúðar-
innar og Shellmarkaðarins til endur-
skoðunar. Akveðið hefur verið að
Skeljungsbúðin flytji úr núverandi
húsnæði að Suðurlandsbraut 4 í
haust og hefur Penninn hf. tekið
húsnæðið á leigu frá og með 1. sept-
ember næstkomandi. Að sögn Mar-
grétar Guðmundsdóttur, fram-
kvæmdastjóra markaðssviðs smá-
sölu hjá Skeljungi, hefur ekki verið
ákveðið hvert Skeljungsbúðin mun
flytjast eða hvernig starfseminni
verði háttað í framtíðinni. „Við erum
með þessa hluti tU skoðunar, við höf-
um góð vörumerki og gott fólk og
spurningin er bara hvar og hvernig
við höldum þessu áfram,“ segir hún.
Shellmarkaðurinn hefur verið
rekinn sem heildsölumarkaður í
Reykjavík og á Akureyri og hóf
hann starfsemi fyrir tveimur árum
sem tilraunaverkefni á vegum fé-
lagsins. Nú hefur verið ákveðið að
loka honum í haust á báðum stöðum
og mun hluta af vöruframboði mark-
aðarins verða dreift í gegnum sölu-
deild Skeljungs. „Við höfum verið að
dreifa vörum í gegnum okkar heild-
sölu og sjáum okkur fært að geta
þjónað viðskiptum okkar í gegnum
hana,“ segir Margrét.
Hún segir að starfsfólki Shell-
markaðarins verði boðin ný störf hjá
Skeljungi. „Eg vil taka fram, til að
fyrirbyggja misskilning, að á Akur-
eyri er ætlunin að vera áfram með
sölustarfsemi, þó ekki verði það
undir nafninu Shellmarkaðurinn."
Llfeyrissjóður Vestmannaeyja
Mánaðarskýrsla Fjárfestingarbanka atvinnulífsins
Keypti í
Vinnslustöðmni
á genginu 2,35
EINS OG sagt var frá í blaðinu
keypti Lífeyrissjóður Vestmanna-
eyja 9% hlut í Vinnslustöðinni í
Vestmannaeyjum á þriðjudaginn
og á því 11,5% í félaginu. Viðskipt-
in fóru fram á genginu 2,35 og
námu tæpum 242 milljónum króna.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins var ekki um einn stóran
seljanda að ræða, heldur safnaði
verðbréfafyrirtæki hlutabréfum úr
ýmsum áttum.
Lífeyrissjóðurinn Framsýn
seldi 0,8% eignarhlut í íslands-
banka í gær og er eignarhlutur
sjóðsins í bankanum nú kominn
Reuters.
SVISSNESKA lyfjafyrirtækið
Roehe á 65% hlut í líftæknifyrirtæk-
inu Genentech og ætlar nú að kaupa
þau 35% sem eftir eru. Til þess að
Genentech haldi sjálfstæði sínu mun
Roche setja 19% hlutabréfanna á
markað.
Islendingar þekkja Roche fyrir-
tækið vegna samvinnu þess við Is-
lenska erfðagreiningu. Fyrirtækið á
óverulegan hlut í íslenskri erfða-
greiningu en með því að leggja fram
200 milljónir dollara, eða 15 milljarða
íslenskra króna, tryggðu Roche-
menn sér niðurstöður úr rannsókn-
niður í 9,6%. Hann er því ekki
lengur stærsti hluthafi Islands-
banka. Eftir því sem Morgunblað-
ið kemst næst er Lífeyrissjóður
verslunarmanna nú stærstur, með
10,1% hlut.
Viðskipti á Verðbréfaþingi í gær
námu annars 1.017 milljónum
króna, mest með húsbréf fyrir 475
m.kr. og bankavíxla 159 m.kr. Við-
skipti með hlutabréf námu alls 77
m.kr. Mest viðskipti voru með bréf
FBA, fýrir 25 m.kr., og Samherja,
fyrir 18 m.kr. Urvalsvísitala Aðall-
ista lækkaði um 0,34% og er nú
1.160 stig.
um íslenskrar erfðagreiningar með
fimm ára samstarfssamningi.
Roche kaupir hvern hluta á 82,5
dollara en verðið var síðast komið í
86,75 dollara hlutinn. Meirihlutann
setja Roche-menn svo aftur á mark-
að.
Forstjóri Genentech, Arthur
Levinson, er ánægður með að Roche
setji 19% hlutabréfanna aftur á
markað og gefí Genentech þannig
tækifæri til að halda sínum markaðs-
áætlunum. Roche mun eftir sem áð-
ur verða stærsti hluthafi í
Genentech.
MIKIL útlánaaukning veldur því
að upptöku nýrra lausafjárreglna
verður frestað, segir í peninga-
markaðskafla nýrrar mánaðar-
skýrslu Fjárfestingarbanka at-
vinnulífsins fyrir júní. Lausafjár-
reglumar eru að mestu tilbúnar og
stefnt var að því að þær tækju gildi
í júlí nk. en nú er ljóst að þær taka
ekki gildi fyrr en í fyrsta lagi í
september.
Undanfarið hefur verið rólegt á
millibankamarkaði með krónur því
bankarnir hafa haldið að sér hönd-
um meðan beðið var eftir nýjum
lausafjárreglum. Þegar reglurnar
taka gildi munu bankarnir líklega
standa misvel að vígi til að uppfylla
lausafjárkvaðir og bil á milli kaup-
og sölutilboða getur breikkað
meira en nú er. Lán frá bindiskyld-
um aðilum geta haft áhrif á lausa-
fjárstöðu samkvæmt núverandi
skilgreiningu Seðlabankans og því
mættu bankarnir stundum ekki við
því að lána, að því að fram kemur í
skýrslu FBA.
Skiptar skoðanir eru um hvort
Seðlabanldnn hækki vexti og þá
hvenær, segir ennfremur í mánað-
arskýrslu FBA. Seðlabankamenn
hafa lýst áhyggjum af útlánaþenslu
og verðbólguhættu og eykur það
líkurnar á vaxtahækkunum hjá
Seðlabankanum. Stjómendur
Seðlabankans horfa líklega til
áhrifa lausafjárreglna en verðstöð-
ugleiki er aðalmarkmiðið og til að
viðhalda því gæti Seðlabankinn
hækkað vexti.
Lítil viðskipti voru á milli-
bankamarkaði í maí, segir í mán-
aðarskýrslu FBA. Undir lok
bindiskyldutímabilsins um miðjan
maí var óvenju mikið af lausum
peningum í kerfinu og lækkuðu þá
eins dags vextir. Nokkur viðskipti
urðu með bankavíxla eftir langt
hlé og námu viðskipti með banka-
víxla á Verðbréfaþingi tæplega
fjórum milljörðum króna í maí. A
sama tíma námu viðskipti með
ríkisvíxla tveimur milljörðum
króna.
Roche lyfjafyrir-
tækið fjárfestir í
Genentech
Frekari vaxtahækk-
un Seðlabanka líkleg
I MANAÐARSKYRSLU Fjárfest-
ingarbanka atvinnulífsins kemur
fram að bankinn telur frekari
hækkun skammtímavaxta Seðla-
bankans líklega á næstunni. Að
mati bankans spoma vaxtahækkun
í febrúar og setning lausafjár-
reglna gegn útlánaaukningu og
munu gera það áfram. Vaxtahækk-
anir viðskiptabanka sýni það.
„Hins vegar er ljóst að ýmsir
innlendir þættir, s.s. hækkun launa
umfram verðlag, húsnæðishækkan-
ir og opinberar hækkanir, setja
þrýsting á verðlag. í því ljósi er
það mat FBA að líkleg viðbrögð
Seðlabankans séu hækkun vaxta,
sem mun styrkja gengi krónunnar
og hafa þannig dempandi áhrif á
verðlag í gegnum innflutta Uði,“
segir í skýrslunni.
Krónan gæti styrkst
Þá segir að verði ekki um að
ræða breytingar á vöxtum Seðla-
bankans muni gengi krónunnar
tæplega styrkjast, þótt mildll vaxta-
munur hamU gegn veikingu krón-
unnar. „Vaxtahækkun mun hins
vegar, að mati FBA, þýða að krón-
an gæti styrkst og að vísitala krón-
unnar nálgist 112 á nýjan leik,“ seg-
ir í mánaðarskýrslu bankans.
FBA segir að aukið framboð rík-
istryggðrá skuldabréfa frá lána-
stofnunum, vegna aðlögunar þeirra
að . lausafjáiTeglum Seðlabanka,
hafí leitt til hækkandi langtíma-
vaxta að undanfömu. Sú þróun geti
haldið áfram tímabundið, ásamt
mögulegum skammtímaáhrifum af
vaxtahækkun Seðlabanka. „Til
lengri tíma Utið skapar minnkandi
framboð ríkistryggðra bréfa for-
sendur fyrir lækkun langtímavaxta.
Hins vegar mun aukið framboð frá
öðram aðilum, s.s. fjármálastofnun-
um, sveitarfélögum og fyrirtækj-
um, geta valdið auknum vaxtamun
milU ríkis og annarra skuldara, en
sú þróun er þegar farin af stað.“
Nýjar lausafjárreglur í
fyrsta lagi í september