Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 115
Skirnir] Alþingi árið 1117. 109
lof til þess, at Skapte Þórodzsonr hefþe, systorsonr hans,
af því at hann vas hásmæltr siálfr.« (ísl.bók VIII.) Þá hefir
lögsögumaður og þurft að vera röggsamur, því að hann
var formaður lögréttunnar og þingsins í heild sinni, kvaddi
lögréttu til funda og stjórnaði fundum hennar, stýrði lög-
bergsgöngu, útfærslu dóma o. s. frv.
Uppsögn laganna ár hvert á Alþingi hefir verið eins-
konar háskó'.akennsla í lögum fyrir alla þjóðina. Þar sitja
fyrst og fremst goðarnir, löggjafarnir sjálfir, sem skylt var
að hlusta á uppsöguna eða láta umráðamenn sina gera
t>að, gætu þeir ekki mætt sjálfir. Þar með var lögspeki
lögsögumannsins undir stöðugu eftirliti. En jafnfraint hafa
allir þeir, sem áhuga höfðu á lögum, hlustað með athygli
á uppsöguna, fest hana í minni og borið sarnan við það,
sem þeir áður þóttust kunna í lögum, því að þarna var
bezta tækifærið til að svala námsþorstanum, þar sem lind
laganna streymdi hrein og tær.
Ákvæðin um lögsögumannskjör sýna, hve djúpt for-
feður vorir hafa hugsað ráðin til að fá í hvert sinn hæf-
asta manninn til lögsögunnar. Lögsögumaður var kosinn
af lögréttu til þriggja ára í senn, en þó mátti endurkjósa
hann. Á 4. þinginu skyldi hann og segja upp þingsköpin,
áður en hann byði af hendi Iögsöguna. Þar með var það
fi’yggt, að hæfur maður legði grundvöllinn að störfum
þingsins það sumar. Ef lögsögumanns missti við, þá skyldi
ár þeim fjórðungi taka mann til að segja þingsköp upp
hið næsta sumar, er hann hafði siðast heimili í. Er þarna
augsýnilega gert ráð fyrir, að lagaþekkingin sé að jafnaði
niest í grennd við lögsögumanninn, að hann hafi kennt öðr-
um lögin heima í héraði, enda sýnir lögsöguinannatalið, að
lögsagan helzt oft all-lengi í sama fjórðungi í senn, svo að
2 5 lögsögumenn eru úr sama fjórðungi í einni lotu, hver
af öðrum. Þegar nýr maður sagði upp þingsköpin, þá var
bað ágætt próf til að sjá, hvernig honum færi lögsagan úr
hendi, og má gera ráð fyrir, að hann hafi verið kjörinn, er
ttiönnum gazt vel að uppsögn hans. Yrði eigi allir lög-
féttumenn ásáttir, hver taka skyldi lögsöguna, átti hlutkesti