Skírnir - 01.01.1930, Blaðsíða 209
Skirnir]
Kópavogsþing árið 1662.
203
uðu þeir sér að girða fyrir, að sukk Kristjáns IV. gæti
haldið áfram, með þvi að láta Friðrik gangast undir mjög
þrönga handfestu. Var aðalefni handfestunnar, að staðfesta
öll forn réttindi aðalsmanna, að banna konungi að heimta
uýja skatta, að fara úr landi, að gera bandalag eða hefja
ófrið, að bjóða út liði eða gera út flotann, nema samþykki
rikisráðs kæmi til, með ýmsum smærri, en þó þvingandi
ákvæðum. Var konungi sá kostur nauðugur að ganga að
þessu, ef hann vildi hljóta kosningu. Hingað til hafði verið
svo, að aðalsmenn einir réðu kosningu, eða ríkisráðið fyrir
þeirra hönd, samkvæmt handfestu Kristjáns konungs I. En
nú brá svo við, að úr ótiginna manna hóp, er þingið sátu,
heyrðist að þeir þættust og mega eiga hlutdeild að kosn-
ingunni, og vera má, að Friðrik III. hafi veitt því vand-
lega eftirtekt, og Iagt það á minnið. Var Friðrik síðan kos-
inn konungur í Danmörku og Noregi.
Árið eftir sendi konungur þá Henrik Bjelke til Österaat
°g Gabriel Akelei til Hjuleröd til íslands, til þess að taka
hyllingareiða af landsmönnum. Hylltu lærðir og leikir kon-
ung á Öxarárþingi það sama ár, og var þar mikið um
óýrðir að hyllingunni afiokinni, fallbyssuskot og lúðraþytur.
Eru hyllingarskjölin til enn, og hin merkilegustu. Er í þeim
öllum tekið fram, að landsmenn áskilji sér að halda forn-
um réttindum sínum, og í stöku bréfum kemur greinilega
íram sú skoðun landsmanna, að hér sé ekki verið að inna
skyldu af hendi við konung, heldur verið að kjósa hann
írjálsri kosningu. Hyllingarbréf Skaftfellinga er kallað út-
valningarbréf og segjast þeir vilja »taka Hans konglega
Majestet yfir oss til eins herra og konungs«, en síra Jón
Jónsson i Kirkjubæ í Vestmannaeyjum segir í hyllingar-
bréfi sínu, að hann hafi verið beðinn að »kjósa og sam-
Þykkja« Friðrik til konungs, »hverja mína kosning« hann
felur síra Gísla Þorvarðssyni fyrir sína hönd. Sýnir það
glögglega, að landsmönnum hefir verið það ljóst, að Frið-
rik var ekki hér til ríkis borinn að réttum lögum, og að
þeim væri heimilt að hafna honum, ef þeim litist svo. Ekki